Organizacja Traktatu Północnoatlantyckiego

1. Organizacja Traktatu Północnoatlantyckiego

mniej poprawnie Organizacja Paktu
Północnoatlantyckiego (ang. North Atlantic Treaty
Organisation, NATO, fr. Organisation du Traité de
l'Atlantique Nord, OTAN), w skrócie NATO, potocznie
Pakt Północnoatlantycki, organizacja politycznowojskowa powstała w wyniku podpisania 4 kwietnia
1949 roku Traktatu Północnoatlantyckiego przez 10
krajów europejskich: państw-członków Unii Zachodniej
(Belgia, Francja, Holandia, Luksemburg, Wielka
Brytania) wraz z pięcioma dodatkowymi krajami
(Dania, Islandia, Norwegia, Portugalia, Włochy) oraz
USA i Kanadę. Początkowym celem istnienia
organizacji, na mocy traktatu waszyngtońskiego, była
obrona militarna przed atakiem ZSRR.

2. Organizacja Traktatu Północnoatlantyckiego

18 lutego 1952 do Paktu przystąpiły Grecja i
Turcja,
5 maja 1955 r. RFN,
30 maja 1982 r. – Hiszpania.
12 marca 1999 roku do NATO przystąpiły
pierwsze państwa należące dawniej do Układu
Warszawskiego: Czechy, Węgry i Polska,
29 marca 2004 r. Bułgaria, Estonia, Łotwa,
Litwa, Rumunia, Słowacja i Słowenia.
Oficjalnymi kandydatami do członkostwa są
Albania, Chorwacja, Macedonia.

3. Organizacja Traktatu Północnoatlantyckiego

4. Organizacja Traktatu Północnoatlantyckiego

Członkowie
Etapy rozszerzania NATO w
Europie
Belgia
Bułgaria (od 2004 r.)
Czechy (od 1999 r.)
Dania
Estonia (od 2004 r.)
Grecja (od 1952 r.)
Hiszpania (od 1982 r.)
Holandia
Islandia
Kanada
Litwa (od 2004 r.)
Luksemburg
Łotwa (od 2004 r.)
Niemcy (od 1955 r.)
Norwegia
Polska (od 1999 r.)
Portugalia
Rumunia (od 2004 r.)
Słowacja (od 2004 r.)
Słowenia (od 2004 r.)
Stany Zjednoczone
Turcja (od 1952 r.)
Węgry (od 1999 r.)
Wielka Brytania
Włochy

5. Organizacja Traktatu Północnoatlantyckiego

6. Organizacja Traktatu Północnoatlantyckiego

Najmłodszych członków NATO: Litwę,
Łotwę, Estonię, Słowację, Słowenię,
Rumunię i Bułgarię zaproszono do
członkostwa na szczycie w Pradze
(listopad 2002 r.). Kraje te stały się
członkami NATO 2 kwietnia 2004.
Oficjalnymi kandydatami do członkostwa
są Albania, Macedonia i Chorwacja.

7. Organizacja Traktatu Północnoatlantyckiego

Państwa członkowskie nie uczestniczące
w strukturach wojskowych NATO:
Grecja – od 14 sierpnia 1974 do 20
października 1980,
Francja – wystąpiła w 1966 roku,
częściowo powróciła w 1995 roku,
Hiszpania – od momentu przystąpienia do
1997.

8. Organizacja Traktatu Północnoatlantyckiego

17 marca 1948: Benelux, Francja, oraz Wielka Brytania
podpisały Układ Brukselski, będący prekursorem Paktu
Północnoatlantyckiego.
4 kwietnia 194: Został podpisany Pakt Północnoatlantycki
w Waszyngtonie.
14 maja 1955: Podpisanie Układu Warszawskiego w
Warszawie przez Związek Radziecki oraz państwa bloku
wschodniego, w celu stworzenia przeciwwagi dla NATO.
NATO i Układ Warszawski stanowiły opozycję względem
siebie w czasie zimnej wojny. Po upadku żelaznej kurtyny w
1989 roku, Pakt Warszawski został rozwiązany.
1966: Charles de Gaulle podjął decyzję o wycofaniu Francji
ze struktur militarnych NATO, aby kraj ten mógł rozwijać
własny program obrony jądrowej. Doprowadziło to do
przeniesienia głównej siedziby NATO z Paryża do Brukseli w
Belgii 16 października 1967 roku. O ile w Brukseli mieści się
od tamtej pory siedziba polityczna Sojuszu, główne
dowództwo wojskowe osadzone zostało na południu od
Brukseli, w mieście Mons.

9. Organizacja Traktatu Północnoatlantyckiego

31 marca 1991: Układ Warszawski został rozwiązany 1 lipca
1991 roku.
8 lipca 1997: Trzy podległe niegdyś Związkowi Radzieckiemu
państwa – Węgry, Czechy i Polska – zostały zaproszone do
przystąpienia do NATO. Akcesja nastąpiła w 1999 roku.
24 marca 1999: NATO zaangażowało się w pierwszy konflikt
zbrojny w Kosowie. 11-tygodniowa akcja militarna, związana z
bombardowaniem Jugosławii, zakończona 11 czerwca 1999
roku. W wyniku nalotów, śmierć poniosło ok. 2000
mieszkańców Jugosławii. Działania NATO doprowadziły do
zaprzestania czystek etnicznych, dokonywanych przez armię
serbską w Kosowie.
12 września 2001: Po raz pierwszy w historii NATO uruchomiło
procedury związane z tzw. Artykułem Piątym, który mówi, że
atak na dowolne państwo, należące do NATO, równe jest z
atakiem na cały Sojusz. Stanowiło to odpowiedź na atak na
Stany Zjednoczone, który miał miejsce 11 września 2001 roku.

10. Organizacja Traktatu Północnoatlantyckiego

21 listopada 2002: Podczas szczytu w Pradze (Czechy),
siedem nowych państw otrzymało zaproszenia do
rozpoczęcia negocjacji odnośnie ich przystąpienia do
Sojuszu. Były to: Estonia, Łotwa, Litwa, Słowenia,
Słowacja, Bułgaria i Rumunia. Przystąpiły one do NATO
29 marca 2004 roku. W 2002 roku rozmowy odnośnie
swojego członkostwa w NATO rozpoczęła Chorwacja.
10 lutego 2003: W NATO nastąpił kryzys po tym, jak
Francja i Belgia zawetowały uruchomienie specjalnych
procedur mających na celu zapewnienie bezpieczeństwa
Turcji na wypadek wojny w Iraku. Niemcy odmówiły
skorzystania z przysługującego im prawa zablokowania
procesu, ale poparły weto.

11. Organizacja Traktatu Północnoatlantyckiego

16 kwietnia 2003: NATO wyraziło zgodę na przejęcie w sierpniu
dowództwa nad Międzynarodowymi Siłami Wspierającymi
Bezpieczeństwo (ISAF) w Afganistanie. Decyzję taką podjęto
na prośbę Niemiec i Holandii, które dotychczas dowodziły
operacją ISAF. 19 ambasadorów NATO podjęło decyzję
jednomyślnie. Przekazanie dowództwa nastąpiło 11 sierpnia.
Była to pierwsza w historii sytuacja w której NATO prowadziło
operację poza regionem północnego Atlantyku. Pierwotnie
kontrolę nad misją ISAF miała przejąć Kanada.
19 czerwca 2003: Nastąpiła znacząca restrukturyzacja
dowództwa NATO.
29 marca 2004: Bułgaria, Estonia, Łotwa, Litwa, Rumunia,
Słowacja i Słowenia stały się państwami członkowskimi NATO.
26 kwietnia 2005: NATO przychyla się do prośby Unii
Afrykańskiej o wsparcie logistyczne misji w Darfurze.

12. Organizacja Traktatu Północnoatlantyckiego

Organizacja i działanie
W ramach ustaleń na konferencji NATO w
Pradze w 2003 roku, zmianie uległa struktura
ośrodków decyzyjnych sojuszy. Nowa struktura
odchodzi od geograficznego podziału dowództw
na rzecz podziału kompetencyjnego. Funkcje
operacyjne zostały podzielone pomiędzy nowo
powołane Dowództwo Sił Sojuszniczych NATO
ds. Operacji (ACO) i Dowództwo Sił
Sojuszniczych NATO ds. Transformacji (ACT).

13. Organizacja Traktatu Północnoatlantyckiego

Rada Północnoatlantycka (NAC, czyli Rada
Ministerialna) – jedyny organ traktatowy NATO
Komitet Planowania Obronnego (DPC)
Grupa Planowania Nuklearnego (NPG)
Komitet Wojskowy NATO (MC)
Dowództwo Sił Sojuszniczych NATO ds. Operacji
(ACO)
Dowództwo Sił Sojuszniczych NATO ds.
Transformacji (ACT)

14. Organizacja Traktatu Północnoatlantyckiego

Wysoki Komitet Planowania Centralnego na
Sytuacje Nadzwyczajnych Zagrożeń (SCEPC)
Zarząd planowania żeglugi oceanicznej (PBOS)
Zarząd planowania europejskiego transportu
śródlądowego (PBEIST)
Komitet planowania lotnictwa cywilnego (CAPC)
Komitet planowania ds. żywności i rolnictwa
(FAPC)

15. Organizacja Traktatu Północnoatlantyckiego

Komitet planowania przemysłowego (IPC)
Komitet planowania ds. ropy naftowej
(PPC)
Wspólny komitet medyczny (JMC)
Komitet planowania łączności cywilnej
(CCPC)
Komitet Ochrony Cywilnej (CPC)

16. Organizacja Traktatu Północnoatlantyckiego

Sekretarze generalni
Hastings Lionel Ismay (Wielka Brytania): 4 kwietnia 1952 –
16 maja 1957
Paul-Henri Spaak (Belgia): 16 maja 1957 – 21 kwietnia 1961
Dirk Stikker (Holandia): 21 kwietnia 1961 – 1 sierpnia 1964
Manlio Brosio (Włochy): 1 sierpnia 1964 – 1 października
1971
Joseph Luns (Holandia): 1 października 1971 – 25 czerwca
1984
Peter Carington (Wielka Brytania): 25 czerwca 1984 – 1
lipca 1988
Manfred Wörner (Niemcy): 1 lipca 1988 – 13 sierpnia 1994

17. Organizacja Traktatu Północnoatlantyckiego

Sergio Balanzino (Włochy): 13 sierpnia – 17
października 1994
Willy Claes (Belgia): 17 października 1994 – 20
października 1995
Sergio Balanzino (Włochy): 20 października – 5 grudnia
1995
Javier Solana (Hiszpania): 5 grudnia 1995 – 6
października 1999
George Robertson (Wielka Brytania): 14 października
1999 – 1 stycznia 2004
Jaap de Hoop Scheffer (Holandia): 1 stycznia 2004 – .

18. Organizacja Traktatu Północnoatlantyckiego

Operacje
Misja pokojowa IFOR w Bośni i Hercegowinie, prowadzona
między 20 grudnia 1995 a 20 grudnia 1996.
Misja pokojowa SFOR w Bośni i Hercegowinie, prowadzona
między 21 grudnia 1996 a 2 grudnia 2004.
Kampania lotnicza przeciw Serbii i Czarnogórze od 24 marca
do 10 czerwca 1999 roku.
Obecność Kosovo Force (KFOR) w Kosowie od 12 czerwca
1999 roku.
Zabezpieczenie Cieśniny Gibraltarskiej po 11 września 2001
r. w ramach operacji Active Endeavour.
Obecność Międzynarodowych Sił Wspierających
Bezpieczeństwo (ISAF) w Afganistanie od grudnia 2001
roku.
Wsparcie logistyczne Unii Afrykańskiej w Darfurze w 2005 r.

19. Organizacja Traktatu Północnoatlantyckiego

Debata na temat przyszłości
Upadek "wroga świata zachodniego" w Europie
Wschodniej oraz niezgoda państw członkowskich
odnośnie decyzji o podjęciu interwencji w Iraku
powoduje, iż często pada pytanie – zarówno w
Ameryce Północnej jak i w Europie – czy NATO jest
jeszcze potrzebne. Domniemane zagrożenie
terrorystyczne może stanowić podstawę dla
istnienia Sojuszu jeszcze przez kilka lat, ale wiele
osób sądzi, że to nowe wyzwanie wymaga
stworzenia nowych struktur politycznych i
wojskowych, oraz innych form walki niż te, na
podstawie których NATO zostało zbudowane.

20. Organizacja Traktatu Północnoatlantyckiego

Wiele osób uważa także, że istnienie
NATO pozostaje w konflikcie z ewentualną
integracją Europy w zakresie polityki
zagranicznej i bezpieczeństwa w ramach
Unii Europejskiej. Zwolennicy prowadzenia
Wspólnej polityki zagranicznej i
bezpieczeństwa (CFSP) chcą rozwiązania
NATO, oraz realizacji wspólnej polityki
obronnej i zagranicznej przez istniejące
instytucje Unii Europejskiej.

21. Organizacja Traktatu Północnoatlantyckiego

W listopadzie 2004 po zwycięstwie Georga
W. Busha w wyborach w Stanach
Zjednoczonych, premier Norwegii Kjell Magne
Bondevik poddał pod publiczną debatę
kwestię, czy Norwegia zyskałaby w
przypadku zwiększenia współpracy z Unią
Europejską w zakresie obrony. Wielu
norweskich analityków politycznych, jak i
politycy w innych krajach, uważa NATO za
instytucję "martwą politycznie". Ten punkt
widzenia z pewnością znajdzie swoje
odzwierciedlenie w ewentualnej debacie na
temat przyszłości NATO.

22. Organizacja Traktatu Północnoatlantyckiego

23. Organizacja Traktatu Północnoatlantyckiego

24. Organizacja Traktatu Północnoatlantyckiego