Кеуде ағзалары мен сүтбезінің зақымдары

1.

Тақырыбы:Кеуде ағзалары мен сүтбезінің
зақымдары.

2.

Кеуде жарақаты.
І.Кеуде қуысының жабық зақымдану түрі:
1. Сүйегінің загқымдануы ;
-бұғана,
-төс ,
-қабырға сүйектері,
2.Сүйегінің зақымдануынсыз :
-жұмсақ тіндерінің зақымданулары,
- кеуде клеткасының қысылуы.
ІІ.Кеуде қуысының ашық зақымдану түрі:
1.Кеуде қуысына тұйық боп кіргені (енуі):
а) кеуде қуысы мүшесінің зақымдануы,
б) кеуде қуысы мүшесінің зақымдануынсыз.
2. Кеуде қуысына кіріп, тесіп өткені:
а) кеуде қуысы мүшесін зақымдауымен,
б) кеуде қуысы мүшесін зақымдануын сыз.
Себептері:
• кеудеге тиген қатты соққыдан,
• қатты затқа құлағаннан.

3.

Кеуде клеткасының жұмсақ ұлпаларының
зақымдануы
Зақымдану түрлері:
• терісінің
• тері асты жұмсақ ұлпаларының,
• бұлшық етінің.
Клиникасы:
1)басып, қысқанда аурсынуы
2) қан талануы
3) ісінуі
4) қан кетуі
Кеуде қуысы зақымданғанда, қабырғасы
сынбағанына көз жеткізу керек!_
Алғашқы көмек пен емі:
- бірінші тәулікте - мұзды мұйық қою,
- Ауырсынуды басу,
- тыныштық орнату.
-тері астындағы гематоманы тесіп не кесу
арқылы шығарады.

4.

Жарақатты асфиксия.
Кеуде қуысы ұзақ мезгіл әртүрлі затпен
қысылғанда пайда болатын жағдайды
жарақатты асфиксия деп атайды
Клиникасы:
- бас пен бет, мойын мен дененің жоғарғы
бөлігі сұрғылт қара түсті боп өзгеруі,
- төменгі шекарасының тез анықталуы,
- ауыз, мұрын, тамақ қуысындағы жұқа
шырышты қабықшалардан қан кетуі,
- тері асты эмфиземасы болуы мүмкін (өкпе
зақымданғанда).
Алғашқы көмек пен емі:
• тыныштық орнату,
• оттегі беру,
• ауырсынуды басу,
• тасымалдау.

5.

Қабырға сынығы.
Олар қысылу, қулау, соғылудан пайда
болады.
1.Қабырға сынғанда:
• қан кету,
• өкпеқап бүтіндігі бұзылады.
2.Өкпе зақымданса:
• гемоторакс,
• пневматоркс,
• тері асты эмфиземасы,
• гемопневматоркс болуы мүмкін.
Клиникасы:
а)басып, қысқанда, терең дем алғанда,
жөтелгенде аурсынуы ұлғаяды,
б) дем алғанда зақымданған жағы дем алуға
қатыспайды,
в) сипап көргенде сынған жердегі ошақты
аурсынуы .

6.

Алғашқы көмек:
1.Ауырсынуды басу.
2.Мұзды мұйық.
3.Оттегі беру.
4.Қабырға аралық блокада.
5.Кеудесіне жоғары қалып беру(жартылай
отырғызу).
6. Сынған жерге лейкопластырьдан
черепица тәрізді байлам салу.
4.Лейкопластырьдан ұзын полоска қиып
алыныз;
5.Ұзын полосканы төс сүйегінен омыртқа
жотасына дейін салыныз.
6.Әрі қарай, келесі лейкопластырьларды
алдындағының жартысына
орналастырыныз.
7.Науқасты ауруханаға тасымалдау.

7.

Бұғананың жарақаты.
Себебі: жарақат
Клиникасы :
1) аурсынуы,
2) қанды ісіктің пайда болуы,
3) иық буынның қызметінің бұзылуы,
4) пішінінің өзгеруі,
5) сынған жеріндегі патологиялық
қозғалыстың пайда болуы.
Алғашқы көмек пен емі:
• аурсынуды басу,
• мұзды мұйық қою,
• дәке мен мақтадан жасалған Дельбе
сақинасын екі иық үстіне кигізіп, бірбірін бинтпен не резинка түтікпен
тартып оларды арқасына байлап,
тасымалдау керек,

8.

Тексеру әдісі:
Инструментальді:
І.Рентгенографиялық;
• рентгеноскопия, рентгенография,
• бронхография,
ІІ.Компьютерлік томография.
ІІІ.Эндоскопиялық:
• торокоскопия,
• бронхоскопия

9.

Гемоторакс деп- өкпе мен қабырға аралық қан
тамырдың зақымдануынан өкпе қап(плевра) қуысына
қанның жиналуын айтады.
Клиникасы:
-кеуде қуысына қан жиналу қатты ауырсынумен
сипатталады,
-тыныс алудың қиындауы,
-ісінуі,
-бет-әлпетінің көгеруі (цианоз),
-өкпе қысылып, кеуде аралығы, сау жағына ығысады,
оны рентгеноскопия не рентгенография жасағанда
анықталады.
Алғашқы көмек пен емі:
• ауырсынуды басу,
• тыныштық орнату,
• кеудесін жоғары қаратып отырғызу,
•мұзды мұйық,
• кеуде қуысына пункция жасау,
• кейде шұғыл операция жүргізіледі.

10.

Кеуденің ашық жарақаттары.
Пневмоторакс — деп кеуденің асқынған жарақаты салдарынан
висцеральды және париетальды плевралар арасына бос ауаның
жиналуын атайды.
Түрлері:
Ашық
Жабық
Қақпалы(клапанды)
Ашық пневмоторакс
І.Ашық пневмоторакста - ауа жарақатты тесік арқылы өкпе қап қусына еркін
кіріп, шығып тұрады.
Клиникасы:
1) ауырсыну ,үрейленген мазасыз,
2) ерні көгерген(цианоз),
3)тыныс алысы бір қалыпты емес,үзілісті, аурсынуы
ұлғаяды,
4)тахикардия,АҚҚ-айнымалы,
5) қан қысымы жоғары немесе төмендейді,
6)дем алғанда кеуде қуысы зақымданған жақта қалады,
7)жараны тексергенде -ауамен дем алып, шығарғанда ,өкпенің тесігінен ауа
көпіршігі шығады,
8) зақымданған жағында өкпенің демалыс дыбысы нашарлайды.

11.

Ашық пневмоторакста алғашқы көмек
1.Окклюзионды байламмен жараның бетін жабудан
басталады. Бұл қимыл ашық пневмотораксты
уақытша жабық түріне айналдырып, көкірек
мүшелеріне тиетін зиянды азайтуға бағытталған.
2.Анальгетиктер.
3.Жартылай жатқызу(кеудесін жоғары қалып беріп,
жатқызу).
4.Тасымалдау.

12.

Жабық пневмоторакста — плевра ішіне жиналған бос ауа сыртқы ортамен
қатынаспайды. Жабық пневмоторакс өкпенің жабық жыртылуымен немесе
кеуденің кішкене жарақатымен байланысты.
Клиникасы:
1) ауырсыну,
2) тері астына ауаның жиналуы (эмфизема),
3) тыныс алу дыбысының нашарлауы.
4) бет-әлпетінің цианозы,
5) жарақаттанған жағының тыныс алудан қалып
отыруы.
6)Көкірек орталығында орналасқан мүшелердің сау
жағына қарай ығысуы.
Алғашқы көмек :
• таза таңғыш салу,
• аурсынуды басу (анальгетиктер),
• ІІ-ші қабырға аралыққа пункция жасау(бұғананың
орта-сызығының бойымен),
• тері астына инелерді енгізу,
• кеуде қуысына дренажды түтік салу.
•емханаға тасымалдау.

13.

Қақпалы пневмоторакс
Қақпалы пневмоторакста - ауа өкпе қап қусына
кіріп, өкпенің жарақат тесігі жолының
ерекшелігінен а уа сыртқа шыға алмай, әрбір дем
алғанда ауа өкпе қапта көлемі ұлғаябергендіктен,
жарақат алған жақтағы өкпе қысылып, көкірек
орталығы мен бірге сау жағына қарай ығысады.
Клиникасы:
1)Жағдайы өте ауыр.
2)Мазасыздық,өлім қорқынышы.
3)Ауырсыну.
4)Зақымдалған жағында қабырға аралығы керілген,
5)Тері астына ауаның жиналуы(эмфизема).
6) Өкпенің қысылуы (коллабирленуі),
7) көкірек орталығында орналасқан мүшелердің сау
жағына қарай ығысуы.
Жүректі және күре қан тамырларды, кеңірдекті
қысқанда ауыр жағдайға әкеледі:онда клиникалық
өлім болуы мүмкін,бұл жағдайда реанимациялық
жұмысты ұйымдастыру керек.

14.

Алғашқы көмек:
Бюлау әдісі бойынша
-окклюзионды таңғыш,
пункция қолданады.
-ауырсынуды басу,
-плевра қуысына пункция,
-жартылай жатқызу(кеудесін жоғары қалып беріп, жатқызу),
-тері астына ине енгізу,
-тасымалдау.
Клапанды пневмоторакста плевра қуысын бос ауадан пункциямен
босатқаннан кейін, осы пневмотораксқа себеп болған жарақатты не
науқасты емдеу басталады.
Медиастенит-кеуде аралық қуысының қабынуы.Бұл ауру көкірек
қуысы шелді майларының қабынуымен сипатталады.
Түрлері:
1.Жарақаттар – біріншілік.
2.Іріңді инфекциялар- екіншілік.
Инфекцияның түріне және бөлінетін экссудаттың түріне қарай
қабыну:
-іріңді,
-Анаэробты,
-Шіріткіш болып бөлінеді.
Клиникалық белгілері:
-Кеуденің ішкі бетінің ауырсынуы,
-Демікпе,
-Дисфагия,
-Кеңірдекпен өңеш зақымданғанда-кеуде қуысының эмфиземасы
дамиды,
-Бұндай жағдайда науқас басын кеудесіне қойып, “жартылай отыруға”
мәжбүр болады.

15.

-бет,мойынның, кеуденің ісінуі,
-тамақ жұтынудың ауырсынуы,
-АҚҚ-төмендеуі, жүрек қызметінің бұзылысы,
-ықылық атуы,
-жүрек дыбысының бәсеңдеуі.
Алғашқы көмек:
-тыныштандыру,
-анальгетиктер,
-тасымалдау(отырғызып).
Плеврит (плевра эмпиемасы)- плевраның қабынуы ,оның
қызаруына, ісінуіне, бетіне фиброзды тіндер жабысуына, немесе
плевра қуысына су, кейде ірің жиналуына әкеп соғады.
Осыған сәйкес плевриттің құрғақ, дымқыл, сулы түрлерін бөледі.
1.Іріңді эмпиема. Клиникалылық белгілері:
-Қызудың тез жоғарылауынан басталады. Дене тітіркенеді,
терлейді. Дене кызуы бір тәулікте 1—2 градусқа көтеріліптөмендейді.
-Дем алғанда ауырсыну, кеудеде шаншу, жиі құрғақ жөтел
күшейеді.
-Дем. жиілейді, нашарлайды,
-Қан тамыры соғуы шапшаңдайды,
-Интоксикация көріністері күшейеді,
-Қанда нейтрофильді лейкоцитоз, ЭТЖ шапшаңдаған.

16.

-Кеуденің қабынған бөлімінің демге
катысуы нашар,
- Кейде қабырға арасының ісінуі байқалады.
Бұл симптом жас балаларда жиі кездеседі.
Өйткені жас балаларда кеуде еттері жүмсақ,
созылғыш, ісінген.