Җөмләләр. Җөмләнең баш һәм иярчен кисәкләре. Хәбәр төрләре

1. Тема: Җөмләләр. Җөмләнең баш һәм иярчен кисәкләре. Хәбәр төрләре.

Максат:1) җөмлә төрләрен кабатлау;
2) җөмләнең баш һәм иярчен кисәкләре
искә төшерү; хәбәр төрләрен кабатлау,
сөйләмдә активлаштыру;
3) килеш формаларын кабатлау.

2. Җөмлә төрләре

- Баш кисәкләрдән генә торган җөмлә
ҖЫЙНАК ҖӨМЛӘ дип атала. Мәсәлән:
Алсу укый. Кыз яза. Яз җитте. Яңгыр ява.
- Баш кисәкләрдән башка иярчен кисәкләре дә булган
җөмлә - ҖӘЕНКЕ ҖӨМЛӘ дип атала.
Мәсәлән:
Алсу китап укый.
Җылы яңгыр ява.
Ямьле яз җитте.

3. Җөмләнең баш кисәкләре.

Җөмләнең
баш кисәге – ИЯ
Мәсәлән: Кошлар кайтты.
Җөмләнең
баш кисәге –
ХӘБӘР
Мәсәлән: Тургай сайрый.

4. Җөмләнең иярчен кисәкләре.

Тәмамлык – Алсу китап укый.
Аергыч – Алсу кызыклы китап укый.
Хәл – Дәрестә Алсу кызыклы китап
укый.

5.

Энем балыкларны банкада тота.
Умартачы бал җыя.
Әби үләннәрне верандада киптерә.
Тышта ап-ак кар ява.
Балалар кардан аю ясыйлар.
Йомшак кар агачларга куна.

6.

• Көз җитте.
• Чәчәкләр шиңделәр.
• Үләннәр саргайдылар.
• Кар ява.
• Яңгырлар ява башланды.
Җәй җитте.

7. Хәбәр төрләре.

Фигыль
хәбәрләр
(глагольное сказуемое)
Исем хәбәрләр
(именные сказуемое)

8. Фигыль хәбәрләр

гади фигыль хәбәр (простое глаг. сказ.)
Көз җитте.
кушма фигыль хәбәр (сложн.гл. сказ.)
Без табигатьне сакларга тиешбез.
тезмә фигыль хәбәр (составн. гл. сказ)
Табигатьнең матурлыгы безне таң
калдырды.

9. Исем хәбәрләр

гади исем хәбәр (прост.имен. сказ.)
Авылыбыз матур.
кушма исем хәбәр (сложн. имен.сказ.)
Иртән көн томанлы иде.
тезмә исем хәбәр (составн. имен.сказ)
Тавис – матур кош.

10. Ия белән хәбәр арасында сызык

• Табигать –сәламәтлекнең
нигезе.
• Укучыларның бурычы – яхшы уку.
• Бу эшкә җаваплы кеше – син.
• Эш – тормышның нигезе ул.
• Идел – “зур елга” дигән сүз ул.

11. НЫГЫТУ

Күбәләк (чәчәкләр өсте)
очып йөри.
Куян (агач төбе) утыра.
Керпе (имән арты) качкан.
Тиен (яфраклар арасы)
яшеренгән.

12. Диалог төзү

Диалог төзү
Синең исемең ничек?
Минем исемем ...
Сиңа ничә яшь?
Миңа ... яшь
Син ничәнче сыйныфта укыйсың?
Мин алтынчы сыйныфта укыйм.
Син кайда яшисең?
Мин Муратовода яшим.
Дустыңның исеме ничек?
Дустымның исеме ....

13. Өй эше

• 162 нче бит 7, 9 күнегү
• Повторить слова