Қазақстан тарихы

1.

Темір дәуіріндегі Қазақстан
Қазақстан тарихы

2.

Темір дәуіріне жалпы сипаттама
• Темір дәуірі адамзат тарихындағы аса
маңызды өзгерістерді дүниеге әкелген
жаңа кезең. Темір әрі берік салмақты
металл. Темір дәуірінің қамтитын аралығы:
Б.з.б VIII-VI ғғ.
• Темір дәуірі екіге бөлінеді:
• - Ерте темір кезеңі (б.з.б VIII ғ –III ғ.)
• - Кейінгі темір кезеңі (б.з.б III ғ –VI ғ.)

3.

Көшпелі мал шаруашылығы
• Қазақстандағы ежелгі тұрғындар тіршілік
ортасының өзгеруіне қарай егіншілікті
бірте-бірте мал шаруашылығы алмастырды.
• Көпшілік тайпалар егіншілікті тастап,
көшпелі мал шаруашылығымен айналысты.
Көшпелі мал шаруашылығы артық өнім
алуға мүмкіндік берді.
• Жаз жайлау, қыс-қыстау, көктем-көктеу

4.

Егіншілік пен отырықшылық
• Егіншілік пен отырықшылыққа ыңғайлы
жерлер Жетісу мен Оңтүстік Қазақстанда
болған. Бұл аймақтарда жартылай көшпелі
мал шаруашылығымен бірге отырықшы
өмір салты дамыды.
• Таза көшпелі тұрмыс Батыс пен Орталық
Қазақстанда қалыптасқан, ал Алтай мен
Жетісу таулы аймақтарында жартылай
көшпелі мал шаруашылығы болған.

5.

Көшпелілердің баспанасы
• Киіз үй екі бөліктен тұрды: киізден
жабылатын жамылғы және ағаш қаңқасы.
• Қаңқа үш бөліктен тұрды: кереге, уық және
шаңырақ.
• Қыста кірпіш үйлерде тұрған.
Көшпелілердің баспаналарының киелі орны
- Ошақ болған.

6.

Көшпелілердің мәдени
жетістіктері
• Темір дәуірінде Еуразия далалық
аймақтарында «Аң стилі» пайда болған.
• Ұлы Жібек жолы II ғасырдан бастап қызмет
ете бастады. Жылқы өсіру және жылқыны
қолға үйрету көшпелілердің ең үздік
жетістіктерінің бірі болды.

7.

Діни-наным сенімдері
• Темір дәуірінде адамдар Көк тәңірге
сыйынды. Аттарын бірге көму салты кең
тараған.
• Б.з.б 1 мыңжылдықтың ортасында «дала
жолы» жұмыс істей бастады. Ұлы Жібек
жолы б.з.б II ғасырдың ортасында қызмет
ете бастады.

8.

Қорытынды
• Темір дәуірі адамзат тарихында жаңа кезең
болып, көшпелі мал шаруашылығы, мәдени
жетістіктер мен діни нанымдар маңызды
рөл атқарды.
• Қазақстан жерінде тайпалық
бірлестіктердің қалыптасуы мен мәдени
дамуы осы дәуірде жүзеге асты.

9.

Пайдаланылған әдебиеттер
• 1. Т.Тұрлығұл. Қазақстан тарихын оқытудың
теориясы мен әдістемесі. А., 2003.
• 2. Г.Қ.Кәдірқұлова. Қазақстан тарихы. А.,
2005.
• 3. Г.В.Кан. Қазақстан тарихы. А., 2002.
• 4. К.Қасымбаев. Қазақстан тарихы. Білім,
1999.