слайд Хасанова С

1.

ТОШКЕНТ ДАВЛАТ ЮРИДИК УНИВЕРСИТЕТИ
ЙИҒИЛИШ ҚАРОРЛАРИНИ ФУҚАРОЛИКҲУҚУҚИЙ ТАРТИБГА СОЛИШНИ
ТАКОМИЛЛАШТИРИШ
12.00.03 – Фуқаролик ҳуқуқи.
Тадбиркорлик ҳуқуқи. Оила ҳуқуқи.
Халқаро ҳусусий ҳуқуқ.
Хасанова Сарвиноз
Ўктамжон қизи
Илмий рaҳбaр: ю.ф.д., профессор
Имомов Н..

2.

РЕЖА
КИРИШ
I БОБ. ЙИҒИЛИШ ҚАРОРЛАРИНИ ФУҚАРОЛИК-ҲУҚУҚИЙ ТАРТИБГА СОЛИШНИНГ ИЛМИЙ-НАЗАРИЙ
ТАҲЛИЛИ
1.1. Йиғилиш қарорлари тушунчаси ва моҳияти
1.2. Йиғилиш қарорларининг юридик фактлар тизимида тутган ўрни
1.3. Йиғилиш қарорларини фуқаролик-ҳуқуқий тартибга солиш асосларининг ривожланиш генезиси
II БОБ. ЙИҒИЛИШ ҚАРОРЛАРИНИ ҚАБУЛ ҚИЛИНИШИ ҲАМДА УЛАР ТУРЛАРНИНГ ФУҚАРОЛИКҲУҚУҚИЙ ТАВСИФИ
2.1. Йиғилиш қарорларини қабул қилиш тартиби ва таомилларнинг ҳуқуқий табиати
2.2. Йиғилиш турлари ва улар қарорларининг ўзига хос хусусиятлари
2.3. Йиғилиш қарорларининг қабул қилинишининг ҳуқуқий оқибатлари
III
БОБ.
ЙИҒИЛИШ
ҚАРОРЛАРИНИНГ
ҲАҚИҚИЙ
ЭМАСЛИГИ
ВА
УЛАРНИ
ТАКОМИЛЛАШТИРИШНИНГ ИЛМИЙ-АМАЛИЙ ТАҲЛИЛИ
3.1. Йиғилиш қарорларининг ҳақиқийлик шартлари ва талабларининг назарий ва амалий
масалалари
3.2. Йиғилиш қарорларини ҳақиқий эмаслигининг ўзига хос хусусиятлари
3.3. Йиғилиш қарорларининг ҳақиқий эмаслигини такомиллаштириш

3.

ДИССЕРТАЦИЯ МАВЗУСИНИНГ
ДОЛЗАРБЛИГИ ВА ЗАРУРАТИ
Йиғилиш қарорлари қонунчилик даражасида эътироф этилган
фуқаролик-ҳуқуқий ҳамжамият томонидан белгиланган тартибтаомиллар асосида қабул қилинган ҳужжат сифатида турли хилдаги
ҳуқуқий оқибатларни вужудга келтиради.
Жумладан, замонавий цивилистик тафаккурнинг бугунги ривожланиш
босиқичда йиғилиш қарорларига нисбатан корпоратив доктрина,
“кўпчилик овоз”, “бир овоздан ёқлаш”, “битимнинг бир тури”,
“мустақил юридик факт” каби назариялар ва ёндашувлар амал қилади.
Шунга қарамасдан, ҳозирда йиғилиш қарорларининг қонунийлиги,
асослилиги ва расмийлаштирилиш борасида кўплаб низоларнинг
юзага келаётганлиги уларни фуқаролик ҳуқуқининг мустақил инситути
сифатида эътироф этиш, бунинг учун зарур илмий-назарий ва амалий
тадқиқотларни ўтказиш заруратини кўрсатади.

4.

ДИССЕРТАЦИЯ МАВЗУСИНИНГ
ДОЛЗАРБЛИГИ ВА ЗАРУРАТИ
1995-1996 йиллар
Ўзбекистон
Республикасининг
Фуқаролик кодекси
2019 йил
“Акциядорлик жамиятлари ва акциядорларнинг
ҳуқуқларини ҳимоя қилиш тўғрисида”ги (2014),
“Кўп
квартирали
уйларни
бошқариш
тўғрисида”ги
2001 йил
“Масъулияти
масъулиятли
тўғрисида”ги
чекланган ҳамда қўшимча
чекланган
жамиятлар
“Тўловга қобилиятсизлик тўғрисида”ги (2022)
қонунлари,
Ўзбекистон
Республикаси
Президентининг “2022 – 2026 йилларга
мўлжалланган Янги Ўзбекистоннинг Тараққиёт
стратегияси тўғрисида” 2022 йил 28 январдаги
ПФ–60-сон фармони ва мавзуга оид бошқа
қонунчилик ҳужжатларида белгиланган устувор
вазифаларнинг амалга оширилишида муайян
даражада хизмат қилади.

5.

МУАММОНИНГ ЎРГАНИЛГАНЛИК
ДАРАЖАСИ
Ўзбекистон цивилистикасида йиғилиш
қарорларининг
фуқаролик-ҳуқуқий
табиати масалалари бугунги кунга
қадар алоҳида тадқиқот объекти
сифатида ўрганилмаган.
Шунга қарамасдан йиғилиш қарорларининг
у ёки бу масалалари
Ҳ.Р.Раҳмонқулов, И.Б.Зокиров, О.Оқюлов, Ш.Н.Рўзиназаров,
Д.М.Караходжаева, C.С.Гулямов, Н.Ф.Имомов, В.Р.Топилдиев ва
бошқалар томонидан ёритилган.

6.

МАҚСАДИ
Йиғилиш қарорларини фуқароликҳуқуқий
тартибга
солишни
такомиллаштиришга оид таклиф ва
тавсиялар ишлаб чиқишдан иборат
УСУЛЛАРИ
Тадқиқот
давомида
илмий
манбаларни комплекс тадқиқ этиш,
тизимли-тузилмавий,
аниқ
социологик, индукция мантиқий ва
эмперик
тадқиқот,
дедукция,
статистик маълумотлар таҳлили каби
усуллардан фойдаланилди.
ВАЗИФАЛАРИ
1
йиғилиш қарорлари тушунчаси ва моҳиятига оид илмий-амалий
жиҳатларни таҳлил қилиш.
2
йиғилиш қарорларининг юридик фактлар тизимида тутган ўрни
аниқлашга оид тадқиқотни амалга ошириш.
3
йиғилиш қарорларини фуқаролик-ҳуқуқий тартибга
асосларининг ривожланиш генезисини ёритиш.
4
йиғилиш қарорларини қабул қилиш тартиби ва таомилларнинг
ҳуқуқий табиатини очиб бериш
5
йиғилиш турлари ва улар қарорларининг ўзига хос хусусиятларини
тавсифлаш
6
йиғилиш
қарорларининг
оқибатларини тадқиқ қилиш
7
йиғилиш қарорларининг ҳақиқийлик шартлари ва талабларининг
назарий ва амалий масалаларини ўрганиш
8
йиғилиш қарорларини ҳақиқий эмаслигини такомиллаштиришга
оид таклиф ва тавсияларни ишлаб чиқиш
қабул
қилинишининг
солиш
ҳуқуқий

7.

ИЛМИЙ ЯНГИЛИК
1. Умумий йиғилишда иштирок этиш учун масъулияти чекланган
жамиятнинг юридик шахс ҳисобланган иштирокчилари вакилларига
бериладиган ишончномани нотариал тартибда тасдиқлаш талабини
бекор қилиш лозимлиги асослантирилган
2. устав фондида давлат улуши 50 фоиз ва ундан юқори бўлган
АМАЛИЙ НАТИЖАЛАРИ
Йиғилиш
қарорларига оид қоидалар турли қонунчилик
ҳужжатларига сочилиб кетганлиги сабабли уларнинг умумий
махражга бирлаштириш ва шу боис барча турдаги йиғилиш
қарорларининг асосий қоидаларни ўрнатиш мақсадида ФКга
“йиғилиш қарорлари” номли янги боб киритиш таклифи илгари
сурилган
хўжалик жамиятларининг кузатув кенгаши мажлиси ва иштирокчилари
(акциядорлари)
умумий
йиғилиши
баёнлари
улар
расмийлаштирилгандан сўнг ўн кун муддатда тегишли ахборот
тизимида жойлаштирилиши зарурлиги асосланган
Фуқаролик ҳуқуқ ва бурчларини юзага келиши, ўзгариши ва бекор
3. Жамият устав фондини жалб қилинган инвестициялар ҳисобига
Барча турдаги йиғилиш қарорларини қабул қилиш тартиб-
кўпайтириш тўғрисида қарорни акциядорлар умумий йиғилиши
томонидан акциядорларнинг умумий йиғилишида иштирок этаётган
овоз берувчи акцияларнинг эгалари бўлган акциядорларнинг тўртдан
уч қисмидан иборат кўпчилик (малакали кўпчилик) овози ёки жамият
кузатув кенгаши мажлисида иштирок этаётган аъзолар томонидан бир
овоздан қабул қилиш керакли асослантирилган
4. Жамият овоз берувчи акцияларининг ҳаммаси бўлиб камида бир
фоизига эгалик қилувчи акциядорлар (акциядор) акциядорларнинг
йиллик умумий йиғилиши кун тартибига масалалар киритишга
ҳақлилигиг асосланган
5. жамият кузатув кенгашининг сон таркиби жамият устави билан
белгиланиши, бунда кузатув кенгаши таркибига киритиладиган
мустақил аъзолар сони алоҳида кўрсатилиши лозимлиги
асослантирилган
бўлишига асос бўладиган йиғилиш қарорлари қабул қилиш
ваколатига эга бўлган фуқаролик-ҳуқуқий ҳамжамиятнинг юридик
белгилари ишлаб чиқилган
таомилларига оид қоидаларни ва уларни бирлаштирувчи асосий
мезонларни қонунчилик даражасида белгилашга оид таклифлар
асослантирилган
Йиғилиш қарорларини ҳақиқий эмас деб топиш, уларни низоли ва
мутлақ ҳақиқий бўлмаган деб топиш асосларини белгилашга оид
таклифлар ишлаб чиқилган
Йиғилиш
қарорларини
қабул
қилиш
жараёнларини
такомиллаштиришга оид аниқ қоидаларни “Масъулиятли
жамиятлар ҳамда қўшимча масъулиятли жамиятлар тўғрисида”ги
ва “Акциядорлик жамиятлари ва акциядорларнинг ҳуқуқларини
ҳимоя қилиш тўғрисида”ги қонунларига киритиш таклифлари
илгари сурилган

8.

ХОРИЖИЙ ДАВЛАТЛАР ТАЖРИБАСИ
4
1
3
2
• Франция
• Германия
• Австрия
• Россия

9.

НАТИЖАЛАРИНИНГ
АПРОБАЦИЯСИ
НАТИЖАЛАРНИНГ
ЭЪЛОН ҚИЛИНИШИ
Тадқиқот натижалари 2 та халқаро ва 5
та республика миқёсда ўтказилган
илмий-амалий конференция ҳамда
семинарларда синовдан ўтган
Диссертация мавзуси бўйича жами 10 та илмий иш,
жумладан, 5 та илмий мақола (2 таси хорижий
нашрларда) чоп этилган

10.

I. ИЛМИЙ-НАЗАРИЙ ХУЛОСАЛАР
Тадқиқот ишида йиғилиш қарорларининг моҳияти ва юридик табиатига оид
“корпоратив ҳуқуқ ёндашуви”, “битим концепцияси” ва “мустақил юридик факт
доктринаси” таҳлил қилиниб, миллий қонунчилик бу масалада “мустақил ва
алоҳида юридик факт” доктринасини қабул қилиши лозимлиги асосланган
Йиғилиш қарорларини қабул қилишда хорижий мамлакатларда амал қиладиган
миноритар иштирокчилар (акциядорлар, ҳаммулкдорлар, ҳамкредиторлар)
ҳуқуқларини ҳимоя қиладиган “кўпчилик овоз” ёки “бир овоздан ёқлаш”
тартиботидан фарқ қилувчи, умумий манфаат учун зарур бўлган ҳолда суднинг
тегишли рухсати асосида якка ўзи, мустақил ҳаракат қилиши имконияти белгилаш
таклиф этилади. Яъни бугунги кунда амал қиладиган расмиятчилик тартиботидан,
либерал суд рухсати тартибига ўтишга оид таклиф илгари сурилади
Йиғилиш қарорининг битимнинг ўзига хос шакли сифатида эмас, балки
фуқаролик ҳуқуқ ва бурчларини вужудга келишнинг мустақил асоси ҳамда
юридик фактнинг алоҳида кўриниши сифатида талқин этиш тўғрироқдир

11.

II. НОРМАТИВ-ҲУҚУҚИЙ ҲУЖЖАТЛАРНИ
ТАКОМИЛЛАШТИРИШГА ҚАРАТИЛГАН ТАКЛИФЛАР
АЖ
тўғрисидаги қонуннинг 84-моддаси иккинчи қисмини қуйидагича
шакллантириши мақсадга мувофиқдир: тегишли битимлар кузатув кенгаши
томонидан
бир
овоздан
ёки
акциядорларнинг
умумий
йиғилиши
иштирокчиларининг кўпчилик овози билан тасдиқланади.
МЧЖ тўғрисидаги қонуннинг 33-моддасида биринчи қисмидаги
“буюртма хат билан ёки” сўзларининг ўрнига “топширилганлиги маълум
қилинадиган тилхат олиб топшириш ёки хабардор қилинганлиги қайд
этилишини таъминлайдиган алоқа воситаларидан фойдаланган ҳолда
ёхуд” сўзларини киритиш мақсадга мувофиқ бўларди.

12.

II. НОРМАТИВ-ҲУҚУҚИЙ ҲУЖЖАТЛАРНИ
ТАКОМИЛЛАШТИРИШГА ҚАРАТИЛГАН ТАКЛИФЛАР
МЧЖ тўғрисидаги қонуннинг 34-моддаси тўртинчи қисмини сифатида бундай
ишончномаларни нотариал тасдиқлаш талаб этилмаслигига оид норма билан
тўлдириш лозим бўлади: “бунда, жамиятнинг юридик шахс ҳисобланган
иштирокчилари вакилларига берилган ишончномаларни нотариал тартибда
тасдиқлаш талаб этилмайди”
МЧЖ тўғрисидаги қонуннинг 35-моддаси тўртинчи қисми сифатида қуйидаги
қоидани киритиш зарур: “жамият иштирокчиларининг умумий йиғилиши баённомаси
расмийлаштирилгандан сўнг беш иш куни ичида йиғилиш котиби жамият
иштирокчиларининг умумий йиғилиши баённомаси нусхасини барча иштирокчиларга
почта алоқаси ёки электрон почта орқали юбориши шарт”

13.

ЭЪТИБОРИНГИЗ
УЧУН РАҲМАТ!