Адлия вазирлиги ҳузуридаги интеллектуал мулк агентлиги. Миллий қонунчилик. Халқаро ҳужжатлар

1.

АДЛИЯ ВАЗИРЛИГИ ҲУЗУРИДАГИ
ИНТЕЛЛЕКТУАЛ МУЛК АГЕНТЛИГИ

2.

Миллий қонунчилик
Халқаро ҳужжатлар
2

3.

НОРМАТИВ-ҲУҚУҚИЙ ҲУЖЖАТЛАР:
Ўзбекистон 1991 йилдан буён Бутунжаҳон интеллектуал мулк
ташкилотининг (БИМТ) ҳамда интеллектуал мулк соҳасидаги
16 та халқаро шартномаларнинг тўлақонли аъзоси ҳисобланади.
Хусусан,
Бутунжаҳон интеллектуал мулк ташкилотини ташкил этиш
Конвенцияси (14.07.1967 й., Стокгольм).
Адабий ва бадиий асарларни ҳимоя қилиш тўғрисидаги Берн
конвенцияси (24.07.1971 й., Париж).
Саноат мулкини муҳофаза қилиш бўйича Париж конвенцияси
(1883 й., Париж).
Ўсимликларнинг янги навларини ҳимоя қилиш бўйича халқаро
Конвенция (2.12.1961 г., Париж).
3

4.

НОРМАТИВ-ҲУҚУҚИЙ ҲУЖЖАТЛАР:
КОНСТИТУЦИЯ ва КОДЕКСЛАР
Ўзбекистон Республикасининг Конституцияси.
Ўзбекистон Республикасининг Маъмурий жавобгарлик
тўғрисидаги кодекси (177-модда, 1771-модда, 1772-модда).
Ўзбекистон Республикасининг Жиноят кодекси (149-модда).
Ўзбекистон Республикасининг Фуқаролик кодекси (IV-бўлим).
Ўзбекистон Республикасининг Божхона кодекси (56-боб).
4

5.

НОРМАТИВ-ҲУҚУҚИЙ ҲУЖЖАТЛАР:
МАХСУС ҚОНУНЛАР
Электрон ҳисоблаш машиналари учун яратилган дастурлар ва маълумотлар
базаларининг ҳуқуқий ҳимояси тўғрисида (ЎРҚ 1060-XII-сон 06.05.1994).
Интеграл микросхемалар топологияларини ҳуқуқий муҳофаза қилиш
тўғрисида (ЎРҚ 218-II-сон, 12.05.2001).
Товар белгилари, хизмат кўрсатиш белгилари ва товар келиб чиққан жой
номлари тўғрисида (ЎРҚ 267-II-сон, 30.08.2001).
Ихтиролар, фойдали моделлар ва саноат намуналари тўғрисида
(ЎРҚ 397-II-сон, 2002 йил 29 август).
Селекция ютуқлари тўғрисидаги (ЎРҚ 395-II-сон, 2002 йил 29 август).
Муаллифлик ҳуқуқи ва турдош ҳуқуқлар тўғрисида (ЎРҚ 42-II-сон, 20.07.2006).
Рақобат тўғрисида (ЎРҚ 319-II-сон, 06.01.2012).
5

6.

НОРМАТИВ-ҲУҚУҚИЙ ҲУЖЖАТЛАР:
ҚОНУН ОСТИ ҲУЖЖАТЛАР
Ўзбекистон
Республикаси Президентининг 2019 йил 8 февралдаги
“Интеллектуал мулк соҳасида давлат бошқарувини такомиллаштириш
чора-тадбирлари тўғрисида”ги ПҚ-4168-сон қарори.
Ўзбекистон
Республикаси Президентининг 2019 йил 1 июлдаги
“Ўзбекистон Республикаси Адлия вазирлиги ҳузуридаги Интеллектуал
мулк
агентлиги
фаолиятини
ташкил
этиш
чора-тадбирлари
тўғрисида”ги ПҚ-4380-сон қарори.
Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг 2019 йил 20 июлдаги
“Ўзбекистон Республикаси Адлия вазирлиги ҳузуридаги Интеллектуал
мулк агентлиги тўғрисидаги низомни тасдиқлаш ҳақида”ги 609-сон
қарори.
6

7.

САНОАТ МУЛКИ
МУАЛЛИФЛИК
ҲУҚУҚИ ВА ТУРДОШ
ҲУҚУҚЛАРИ
7

8.

Ихтиро –
бу янги ғоя, техник ечим бўлиб, амалиётда техниканинг исталган
соҳасидаги муайян муаммони ҳал қилиш имконини беради ва белгиланган
мезонларга жавоб беради.
Саноат
намуналари
–
буюмнинг
ифодалайдиган бадиий ёки бадиий-конструкторлик ечим.
ташқи
кўринишини
Товар белгиси –
товарларни шахсийлаштиришга хизмат қилувчи
белгилар (сўзли, тасвирий, хажмли, жамланма ёки бошқа).
Товар келиб чиққан жой номи –
мамлакат, аҳоли пункти, жой
ёки бошқа жўғрофий объектнинг товарни белгилаш учун ишлатиладиган, унинг
алоҳида хусусиятлари тамомила ёки асосан мазкур жўғрофий объектга хос табиий
шароитлар билан ёки бошқа омиллар ёхуд табиий шароитлар ва ушбу
омилларнинг бирикмаси билан белгиланадиган номи товар келиб чиққан жой
номи деб эътироф этилади.
8

9.

Ошкор этилмаган ахборот (ноу-хау) –
учинчи шахсларга
маълум бўлмаган техникавий, ташкилий ёки тижорат ахбороти, шу жумладан
ишлаб чиқариш сирлари бўлиб, олди-сотди предмети бўлиши мумкин.
Интеграл
микросхемалар топологияси
— интеграл
микросхема элементларининг ва улар ўртасидаги боғланишлар мажмуининг
моддий жисмда қайд этилган фазовий-геометрик жойлашуви.
Селекция ютуқлари
– бу ижодий ёки интеллектуал фаолият натижаси
бўлиб, биологик янги объектларни мақсадли яратишга қаратилган.
a)Ўсимликларнинг янги нави;
b)Ҳайвонларнинг янги зоти.
9

10.

ИНТЕЛЛЕКТУАЛ МУЛКИ ОБЪЕКТИ:
ИХТИРО ВА ФОЙДАЛИ МОДЕЛЬ
Ихтиро ва фойдали модель - бу янги ғоя, техник ечим бўлиб,
амалиётда техниканинг исталган соҳасидаги муайян муаммони ҳал
қилиш имконини беради ва белгиланган мезонларга жавоб беради.
10

11.

ИНТЕЛЛЕКТУАЛ МУЛКИ ОБЪЕКТИ:
ИХТИРО ВА ФОЙДАЛИ МОДЕЛЬ
ОБЪЕКТ
ШАРТЛАРИ
ИХТИРО
янги,
саноатда
қўлланилиши,
ихтирочилик
даражаси
ФОДАЛИ
МОДЕЛЬ
янги,
саноатда
қўлланилиши,
муддат
ТОПШИРИЛАДИГАН
ҲУЖЖАТЛАР
20 йил ариза, тавсиф, реферат,
+ 5 йил формула, чизмалар, бож
тўлови
ТАСДИҚ
ҲУЖЖАТИ
ПАТЕНТ
СУБЪЕКТ
Патент эгаси
Муаллиф
5 йил
ариза, тавсиф, реферат,
формула, чизмалар, бож
тўлови
ПАТЕНТ
Патент эгаси
Муаллиф
ПАТЕНТ
Агентлик
11

12.

ПАТЕНТГА ЛАЁҚАТЛИЛИК ШАРТЛАРИ:
ИХТИРО
(20 йил)
ЯНГИ
ИХТИРОЧИЛИК
ДАРАЖАСИ
САНОАТДА
ҚЎЛЛАНИЛИШИ
ФОЙДАЛИ
МОДЕЛЬ
(5 йил)

13.

ИНТЕЛЛЕКТУАЛ МУЛКИ ОБЪЕКТИ:
ИХТИРО ВА ФОЙДАЛИ МОДЕЛЬ
ИХТИРО ВА ФОЙДАЛИ МОДЕЛЬ СИФАТИДА ЭЪТИРОФ
ЭТИЛМАЙДИГАН ОБЪЕКТЛАР:
× илмий назариялар, математика усуллари, ташкил этиш ва бошкариш усуллари;
× шартли белгилар, жадваллар, коидалар, ақлий операцияларни бажариш
қоидалари ва усуллари;
× электрон ҳисоблаш машиналари учун алгоритмлар ва дастурлар;
× бинолар, иншоотлар, худудларни режалаштириш лойиҳалари ва схемалари;
× эстетика талабларини қаноатлантиришга йўналтирилган, буюмларнинг фақат
ташқи кўринишига оид ечимлар;
× интеграл микросхемаларнинг топологиялари;
× ўсимлик навлари ва ҳайвон зотлари;
× жамоат манфаатларига, инсонпарварлик ва ахлоқ қоидаларига зид ечимлар.
13

14.

ИНТЕЛЛЕКТУАЛ МУЛКИ ОБЪЕКТИ:
САНОАТ НАМУНАСИ
Саноат Намунаси – буюмнинг ташқи кўринишини ифодалайдиган
бадиий-конструкторлик ечим. Патентга лаёқатлилик шартлари –
Янги ва Оригинал
14

15.

ИНТЕЛЛЕКТУАЛ МУЛКИ ОБЪЕКТИ:
САНОАТ НАМУНАСИ
ОБЪЕКТ
САНОАТ
НАМУНАСИ
ШАРТЛАРИ
муддат
янги,
оригинал
10 йил
+ 5 йил
ТОПШИРИЛАДИГАН
ҲУЖЖАТЛАР
ариза, объект расми,
чизма, тавсиф, бож
тўлови
ТАСДИҚ
ҲУЖЖАТИ
ПАТЕНТ
СУБЪЕКТ
Патент эгаси
Муаллиф
ПАТЕНТ
Агентлик
15

16.

ИНТЕЛЛЕКТУАЛ МУЛКИ ОБЪЕКТИ:
САНОАТ НАМУНАСИ
САНОАТ НАМУНАЛАРИ СИФАТИДА ЭЪТИРОФ
ЭТИЛМАЙДИГАН ОБЪЕКТЛАР:
× матбаа маҳсулотлари;
× архитектура объектлари, (кичик архитектура шаклларидан
ташқари), саноат, гидротехника иншоотлари ва бошқа стационар
иншоотлар;
× суюқ, газсимон, сочилувчан ёки шунга ўхшаш моддалардан иборат
ўзгарувчан шаклдаги объектлар;
× буюмнинг фақат техник вазифаси билан боғлик бўлган ечимлар;
× жамоат манфаатларига, инсонпарварлик ва ахлоқ қоидаларига зид
ечимлар.
16

17.

ИНТЕЛЛЕКТУАЛ МУЛКИ ОБЪЕКТИ:
ТОВАР БЕЛГИСИ
ТОВАР БЕЛГИСИ – бир юридик ва жисмоний шахсларнинг товарларини бошқа
юридик ва жисмоний шахсларнинг шу турдаги товарларидан фарқлаш учун
хизмат қиладиган ва белгиланган тартибда рўйхатдан ўтказилган белгидир.
СЎЗЛИ
ТАСВИРИЙ
ХАЖМЛИ
ЖАМЛАНМА
17

18.

ИНТЕЛЛЕКТУАЛ МУЛКИ ОБЪЕКТИ:
ТОВАР БЕЛГИСИ
ОБЪЕКТ
ШАРТЛАРИ
бир юридик ва жисмоний
ТОВАР
товарлари
ва
БЕЛГИСИ шахслар
хизматларини бошқа юридик ва
жисмоний шахсларнинг шу
турдаги товарларидан фарқлаш
учун хизмат қиладиган бўлиши
шарт
муддат
ТОПШИРИЛАДИГАН
ҲУЖЖАТЛАР
ТАСДИҚ
ҲУЖЖАТИ
СУБЪЕКТ
10 йил
(хар 10 йилда
чўздирилиши
мумкин)
ариза, бож тўлови, ТБ
расми, ишончнома
(патент вакили орқали
топширилганда)
гувоҳнома
Ҳуқуқ
эгаси
ГУВОХНОМА
Агентлик
18

19.

ИНТЕЛЛЕКТУАЛ МУЛКИ ОБЪЕКТИ:
ТОВАР БЕЛГИСИ
ТОВАР БЕЛГИЛАРИ СИФАТИДА
ҚУЙИДАГИЛАР РЎЙХАТГА
ОЛИНМАЙДИ:
× Давлат герблари, байроқлари ва
мукофотлари туширилган белгилар
× Давлатларнинг расмий номлари, халқаро ва
ҳукуматлараро ташкилотларнинг тўлиқ ва
қисқартирилган номлари
РОССИЯ ФЕДЕРАЦИЯСИ
БИРЛАШГАН МИЛЛАТЛАР ТАШКИЛОТИ
ЮНИСЕФ
× Расмий назорат, кафолат
тамғалари, муҳрлар
19

20.

ИНТЕЛЛЕКТУАЛ МУЛКИ ОБЪЕКТИ:
ТОВАР БЕЛГИСИ
ТОВАР БЕЛГИЛАРИ СИФАТИДА
ҚУЙИДАГИЛАР РЎЙХАТГА
ОЛИНМАЙДИ:
× Давлат
хизматларининг
Ўзбекистон
Республикасида қўлланиладиган ажратиш
ва фарқлаш белгилари
× Ўзига хос график тасвирга эга бўлмаган
алоҳида ҳарфлар, рақамлардан иборат
белгилар, чизиқлар ва оддий геометрик
фигуралар
× Товар
белгиси
сифатида
рўйхатдан
ўтказишга топширилган талабномадаги
товарларни белгилаш учун уларнинг
ҳақиқий ёки схематик тасвирлари, уч
ўлчамли объектлар, оддий номлар
CBC
777
9-класс.
Дазмоллар
6-класс.
Болғалар
20

21.

ИНТЕЛЛЕКТУАЛ МУЛКИ ОБЪЕКТИ:
ТОВАР БЕЛГИСИ
ТОВАР БЕЛГИЛАРИ СИФАТИДА
ҚУЙИДАГИЛАР РЎЙХАТГА
ОЛИНМАЙДИ:
× Маълум
бир товар ёки турли ишлаб
чиқарувчиларнинг шунга ўхшаш товарлари
учун узоқ вақт ишлатилганлиги туфайли
тушунча бўлиб қолган белгилар
× Умум эътироф этилган рамзлар ва атамалар
ТЕРМОС
ОПТИКА
21

22.

ИНТЕЛЛЕКТУАЛ МУЛКИ ОБЪЕКТИ:
ТОВАР БЕЛГИСИ
ТОВАР БЕЛГИЛАРИ СИФАТИДА
ҚУЙИДАГИЛАР РЎЙХАТГА ОЛИНМАЙДИ:
Товар ёки унинг ишлаб чиқарувчиси тўғрисида ёлғон ёки истеъмолчини чалғитиши
мумкин бўлган белгилар
(мазкур расмдаги фарқларни топинг)
22

23.

ИНТЕЛЛЕКТУАЛ МУЛКИ ОБЪЕКТИ:
ТОВАР БЕЛГИСИ
23

24.

ИНТЕЛЛЕКТУАЛ МУЛКИ ОБЪЕКТИ:
ТОВАР БЕЛГИСИ
ТОВАР БЕЛГИЛАРИ СИФАТИДА
ҚУЙИДАГИЛАР РЎЙХАТГА
ОЛИНМАЙДИ:
Товар
келиб чиққан жойни расман
кўрсатувчи, лекин товар бирон бир худудда
чиқарилаётганлиги ҳақида янглиш тасаввур
берувчи белгилар.
Жамият манфаатларига, одамийлик ва аҳлоқ
қоидаларига зид бўлган белгилар.
ИРЛАНДСКОЕ
(талабнома топширувчи Ирландия
резиденти бўлмаган ҳолларда)
BORJOMI
(маъданли сувларга нисбатан, агар ишлаб
чиқарувчи Грузия худудидан бўлмаса)
NAZI
24

25.

ИНТЕЛЛЕКТУАЛ МУЛКИ ОБЪЕКТИ:
ТОВАР КЕЛИБ ЧИҚҚАН ЖОЙ НОМИ
Товар келиб чиққан жой номи – мамлакат, аҳоли пункти, жой ёки бошқа
жўғрофий объектнинг товарни белгилаш учун ишлатиладиган, унинг алоҳида
хусусиятлари тамомила ёки асосан мазкур жўғрофий объектга хос табиий
шароитлар билан ёки бошқа омиллар ёхуд табиий шароитлар ва ушбу омилларнинг
бирикмаси билан белгиланадиган номи товар келиб чиққан жой номи деб эътироф
этилади.
25

26.

ИНТЕЛЛЕКТУАЛ МУЛКИ ОБЪЕКТИ:
ТОВАР КЕЛИБ ЧИҚҚАН ЖОЙ НОМИ
ОБЪЕКТ
ШАРТЛАРИ
муддат
ТОПШИРИЛАДИГАН
ҲУЖЖАТЛАР
ТОВАР
КЕЛИБ
ЧИҚҚАН
ЖОЙ НОМИ
Товар келиб чиққан
жой номи мазкур
жўғрофий объектдаги,
номи ўзлари ишлаб
чиқараётган товарни
белгилаш учун
ишлатиладиган
юридик ёки жисмоний
шахс томонидан
рўйхатдан ўтказилади
10 йил
хар 10
йилда
чўздири
лиши
мумкин
ариза, объект
расми, чизма,
тавсиф, бож
тўлови
ТАСДИҚ
ҲУЖЖАТИ
Гувоҳнома
ГУВОХНОМА
Агентлик
СУБЪЕКТ
Ҳуқуқ эгаси
26

27.

ИНТЕЛЛЕКТУАЛ МУЛКИ ОБЪЕКТИ:
ТОВАР КЕЛИБ ЧИҚҚАН ЖОЙ НОМИ
ТОВАР КЕЛИБ ЧИҚҚАН ЖОЙ НОМИ СИФАТИДА
РЎЙХАТДАН ЎТКАЗИЛМАЙДИГАН БЕЛГИЛАР
× товар келиб чиққан жой хусусида истеъмолчини чалғитиб қўядиган
жўғрофий ном бўлган белгилар;
× товар келиб чиққан ҳақиқий жойни расман кўрсатувчи, лекин товар
бошқа ҳудудда чиқарилаётганлиги ҳақида янглиш тасаввур берувчи
белгилар;
× товар тайёрланган жой номи билан боғлиқ бўлмаган жўғрофий
номни англатувчи ва Ўзбекистон Республикасида муайян турдаги
товар белгиси сифатида умум фойдаланишда бўлган белгилар.
27

28.

ИНТЕЛЛЕКТУАЛ МУЛКИ ОБЪЕКТИ:
СЕЛЕКЦИЯ ЮТУҚЛАРИ
Селекция ютуқлари – ўсимликларнинг янги нави ва ҳайвонларнинг янги зоти
28

29.

ИНТЕЛЛЕКТУАЛ МУЛКИ ОБЪЕКТИ:
СЕЛЕКЦИЯ ЮТУҚЛАРИ
ОБЪЕКТ
ШАРТЛАРИ
муддат
ТОПШИРИЛАДИГАН
ҲУЖЖАТЛАР
Селекция
ютуқлари
Янгилик,
Фарқланиш,
Турдошлик,
Барқарорлик,
25 йил +
10 йил
Ариза
бож тўлови
ПАТЕНТ
СУБЪЕКТ
Патент эгаси
Муаллиф
Ўзбекистон Республикаси Қишлоқ хўжалиги
вазирлигининг Қишлоқ хўжалиги экинлари
навларини синаш маркази
Агентлик
ТАСДИҚ
ҲУЖЖАТИ
Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамаси
ҳузуридаги Агросаноат мажмуи устидан
назорат қилиш инспекцияси
Махсуслаштирилган
ташкилот
ПАТЕНТ
Агентлик
29

30.

САНОАТ МУЛКИ
МУАЛЛИФЛИК
ҲУҚУҚИ ВА ТУРДОШ
ҲУҚУҚЛАРИ
30

31.

фан, адабиёт ва санъат асарлари:
o адабий асарлар (адабий-бадиий, илмий, ўқув, публицистик ва бошқа асарлар);
o драма ва сценарий асарлари;
o матнли ёки матнсиз мусиқа асарлари;
o мусиқали драма асарлари;
o хореография асарлари ва пантомималар;
o аудиовизуал асарлар;
o рангтасвир, ҳайкалтарошлик, графика, дизайн асарлари ва тасвирий
санъатнинг бошқа асарлари;
o манзарали-амалий ва саҳна безаги санъати асарлари;
o архитектура, шаҳарсозлик ва боғ-парк барпо этиш санъати асарлари;
o фотография асарлари ва фотографияга ўхшаш усулларда яратилган асарлар;
o жўғрофия, геология хариталари ва бошқа хариталар, жўғрофия, топография
ва бошқа фанларга тааллуқли тарҳлар, эскизлар ва асарлар;
барча турдаги ЭҲМ учун дастурлар
маълумотлар базалари
31

32.

Ижролар
Фонограммалар
Эфир ёки кабель орқали
кўрсатув ёхуд эшиттириш
берувчи ташкилотнинг
кўрсатувлари ёки
эшиттиришлари
32

33.

Муаллифлик ҳуқуқи - ижодий фаолият натижаси бўлмиш фан, адабиёт ва
санъат асарларига нисбатан, уларнинг мақсади ва қадр-қиммати, шунингдек
ифодаланиш усулидан қатъи назар, татбиқ этилади. Фан, адабиёт ва санъат
асарига муаллифлик ҳуқуқи уни яратиш факти бўйича юзага келади.
Муаллифлик ҳуқуқининг юзага келиши ва амалга оширилиши учун асарни
рўйхатдан ўтказиш ёки бирон-бир бошқа расмиятчиликка риоя этиш талаб
қилинмайди.
33

34.

Муаллифлик ҳуқуқи қуйидаги бирон-бир объектив шаклда
бўлган ошкор қилинган асарларга ҳам, ошкор қилинмаган
асарларга ҳам татбиқ этилади:
• ёзма (қўлёзма, машинкаланган ёзув, нотали ёзув ва ҳоказо);
• оғзаки (омма олдида сўзлаш, омма олдида ижро этиш ва ҳоказо);
• овозли ёки видео ёзув (механик, магнитли, рақамли, оптик ва ҳоказо);
• тасвир (расм, эскиз, манзара, тарҳ, чизма, кино-, теле-, видео- ёки фотокадр ва б.);
• ҳажмли-фазовий (ҳайкал, модель, макет, иншоот ва ҳоказо);
34

35.

Муаллифлик ҳуқуқи объектлари ҳисобланмайдиган материаллар:
× расмий ҳужжатлар (қонунлар, қарорлар, тўхтамлар ва шу кабилар), шунингдек
уларнинг расмий таржималари;
× расмий рамзлар ва белгилар (байроқлар, герблар, орденлар, пул белгилари ва шу
кабилар);
× халқ ижодиёти асарлари;
× оддий матбуот ахбороти тусидаги кундалик янгиликларга доир ёки жорий воқеалар
ҳақидаги хабарлар;
× инсоннинг бевосита индивидуал асар яратишга қаратилган ижодий фаолияти
амалга оширилмасдан, муайян турдаги ишлаб чиқариш учун мўлжалланган
техника воситалари ёрдамида олинган натижалар.
35

36.

Асарларни муаллифнинг розилигисиз ва ҳақ тўламасдан шахсий
мақсадларда такрорлаш;
Маълум бир холларда асарлардан муаллифнинг исми-шарифини
кўрсатган ҳолда эркин фойдаланиш;
Даромад
олишни
кўзламаган
ҳолда,
лекин
асаридан
фойдаланилаётган муаллифнинг исми-шарифини ва олинган
манбаини албатта кўрсатган тарзда;
Ҳамма бемалол бора оладиган жойда доимий жойлашган
архитектура, фотография, тасвирий санъат асарларини такрорлаш,
эфирга узатиш ёки кабель орқали юборишга йўл қўйилади;
Эфир орқали кўрсатув ёки эшиттириш берувчи ташкилотлар
томонидан қисқа муддат фойдаланиш учун эркин ёзиб олиш;
36

37.

Чоп
этилган мусиқа асарларини расмий, диний ва дафн
маросимларида бундай маросимларнинг хусусиятига мос ҳажмда
муаллифнинг ёки бошқа ҳуқуқ эгасининг розилигисиз ҳамда ҳақ
тўламаган ҳолда омма олдида ижро этишга йўл қўйилади;
Чоп
этилган мусиқа асарларини расмий, диний ва дафн
маросимларида бундай маросимларнинг хусусиятига мос ҳажмда
омма олдида ижро этишга йўл қўйилади;
Асарлардан терговга қадар текширув, суриштирув, дастлабки тергов,
маъмурий ва судлов ишларини юритиш мақсадларини кўзлаб,
фойдаланиш мақсадига мос ҳажмда фойдаланишга йўл қўйилади.
37

38.

Ихтиро
20+5 йил
Муаллифлик ҳуқуқи
объектлари:
муаллифнинг вафотидан
кейин 50 йил
Эфир ёки кабель орқали
кўрсатув ёхуд эшиттириш
берувчи ташкилотнинг
кўрсатувлари ёки
эшиттиришлари
Саноат
намунаси
Фойдали
модель
10+5 йил
5+3 йил
Ижролар: биринчи марта
ижро этилгандан 50 йилдан кейин
Фонограммалар
фонограмма биринчи марта
чоп этилганидан 50 йилдан
кейин
Ҳуқуқларнинг амал қилиш муддатининг тугаши
уларнинг
ижтимоий
мулкка
айланишини
билдиради. Ижтимоий мулк муаллифнинг ёки
бошқа ҳуқуқ эгасининг розилигисиз ва ҳақ
тўламаган ҳолда ишлатилиши мумкин.
38

39.

ИНТЕЛЛЕКТУАЛ МУЛК МУХОФАЗАСИНИ
АМАЛГА ОШИРУВЧИ ДАВЛАТ ОРГАНЛАРИ
Адлия вазирлиги.
1. Интеллектуал мулк агентлиги (ИМА) (ПҚ-4380, 1.07.2019).
2. Ҳудудий адлия органлари (ПҚ-4380, 1.07.2019).
Монополияга қарши курашиш қўмитаси (ВМҚ-402, 15.05.2019).
Ахборотлаштириш ва телекоммуникациялар соҳасида назорат бўйича давлат
инспекцияси (ГИС) (ПҚ-4024, 21.11.2018).
Ахборот ва оммавий коммуникациялар агентлиги (АОКА) (ПҚ-4151, 02.02.2019).
Давлат божхона қўмитаси (ДБҚ) (ВМҚ-374, 30.07.1997).
Давлат солиқ қўмитаси (ДСҚ) (ВМҚ-320, 17.04.2019).
Бош прокуратура ҳузуридаги Департамент.
39

40.

АДЛИЯ ВАЗИРЛИГИ ҲУЗУРИДАГИ
ИНТЕЛЛЕКТУАЛ МУЛК АГЕНТЛИГИ ВАЗИФАЛАРИ:
интеллектуал мулк соҳасида ягона давлат сиёсатини амалга оширишни таъминлаш,
ихтиролар, фойдали моделлар, саноат намуналари, товар белгилари ва бошқа
интеллектуал мулк объектларини ҳуқуқий ҳимоя қилиш;
интеллектуал мулк объектларининг ҳуқуқий ҳимояси ҳолатини комплекс таҳлил
қилиш, мазкур соҳасини ривожлантириш бўйича аниқ таклифларни ишлаб чиқиш;
интеллектуал мулк соҳасидаги ҳуқуқни қўллаш амалиётини изчил ва бир хилда
таъминлаш бўйича чора-тадбирларни амалга ошириш;
интеллектуал мулк масалалари бўйича халқаро-ҳуқуқий ҳамкорликни, шу жумладан
интеллектуал мулк объектларига бўлган ҳуқуқларни ўзаро муҳофаза қилиш ҳақида
халқаро шартномаларни тузиш орқали ўрнатиш ва мустаҳкамлаш;
интеллектуал мулк соҳасидаги илмий-тадқиқот ва бошқа ишларни ўтказишда
иштирок этиш;
жамиятда интеллектуал мулкка нисбатан ҳуқуқий маданиятни ошириш ва ҳурмат
ҳиссини шакллантириш.
40

41.

ТЕРРИТОРИАЛЬНЫЕ ПОДРАЗДЕЛЕНИЯ
МИНИСТЕРСТВА ЮСТИЦИИ
корхоналар, муассасалар ва ташкилотларга интеллектуал мулк объектларини
ҳуқуқий муҳофаза қилишни таъминлаш бўйича консультатив ва амалий
кўмаклашиш;
интеллектуал мулк объектларининг ҳуқуқий муҳофаза қилинишини,
муаллифларнинг ва бошқа ҳуқуқ эгаларининг ҳуқуқлари муҳофаза
қилинишини таъминлаш бўйича, шу жумладан контрафакт маҳсулотларни
ишлаб чиқариш, чиқариш, реализация қилишга қарши курашишда ваколатли
давлат органларига кўмаклашиш орқали тегишли чоралар кўриш;
давлат ва хўжалик бошқаруви органлари, маҳаллий давлат ҳокимияти
органларининг интеллектуал мулк соҳасини тартибга солишдаги фаолиятида
ҳуқуқни қўллаш амалиётини изчил ва бир хилда таъминлаш;
аҳоли ўртасида интеллектуал мулк муҳофазаси соҳасида ҳуқуқий маданиятни
ошириш бўйича тарғибот тадбирларини ташкиллаштириш ва ўтказиш.
41

42.

МОНОПОЛИЯГА ҚАРШИ КУРАШИШ ҚЎМИТАСИ
Ўзбекистон Республикасининг “Рақобат тўғрисида”ги Қонун
13-моддасига мувофиқ Монополияга қарши орган товар
белгисига ҳуқуқий муҳофаза бериш ҳақидаги гувоҳномани
ҳақиқий эмас деб топиш учун манфаатдор шахс
томонидан товар белгисига бўлган мутлақ ҳуқуқни олиш
хусусидаги қоидалари бузилганлигини эътироф этиш
тўғрисида чиқарган қарорини интеллектуал мулк бўйича
ваколатли органга ёки судга юбориши мумкин.
42

43.

АХБОРОТЛАШТИРИШ ВА ТЕЛЕКОММУНИКАЦИЯЛАР
СОҲАСИДА НАЗОРАТ БЎЙИЧА ДАВЛАТ ИНСПЕКЦИЯСИ
ГИС
Муаллифлик ҳуқуқлари соҳасида:
фаолиятни амалга оширишда лицензия битим талаблари ва шартларининг хўжалик юритувчи
субъектлар томонидан бажарилишини назорат қилади, ўрганади ва текширади;
фонограммалар, аудиовизуал асарлар, ЭҲМ учун дастурларни тарқатишда муаллифлик
ҳуқуқларига риоя этилишини ўрганади, мониторинг қилади ва текширади, унинг якунлари
бўйича тегишли хулосалар тайёрлайди;
аудиовизуал асарлар, фонограммалар ва ЭҲМ учун дастурларни сотиш, ижарага бериш ва
барчанинг эътиборига етказиш бўйича фаолиятни амалга оширадиган хўжалик юритувчи
субъектларни текшириш натижаларини таҳлил қилади ва умумлаштиради ҳамда таҳлилий
материалларни Ўзбекистон Республикаси Интеллектуал мулк агентлигига тақдим этади;
Интернет тармоғида муаллифлик ҳуқуқи объектлари ноқонуний тарқалишини (барчанинг
эътиборига етказилишини) бартараф этиш чораларини кўради.
43

44.

АХБОРОТ ВА ОММАВИЙ
КОММУНИКАЦИЯЛАР АГЕНТЛИГИ
АИМК
интеллектуал
мулк
объектларидан
ноқонуний
фойдаланишга қарши курашиш бўйича чоралар кўриш;
интеллектуал мулк соҳасида қонунбузарликларни
аниқлаш ва уларнинг олдини олиш;
республика
ҳудудида
контрафакт
маҳсулотлар
айланишини бартараф қилиш борасида ҳуқуқни муҳофаза
қилувчи, божхона, солиқ ва бошқа давлат органлари билан
ўзаро ҳамкорликни амалга оширади.
44

45.

45

46.

товар белгисидан фойдаланиш ва уни тасарруф этиши мумкин:
Бунда товар белгисини ёки шу белги билан белгиланган товарни рухсат
берилган тарзда
a)
тайёрлаш,
b)
қўллаш,
c)
олиб кириш,
d)
савдога таклиф этиш,
e)
сотиш,
f)
ўзгача тарзда фуқаролик муомаласига киритиш ёки уларни шу мақсадда сақлаш
ёхуд улар билан адаштириб юборадиган даражада айнан ўхшаш бўлган бир
хилдаги товарларни белгилаши тушунилади
46

47.

Бевосита товар белгисининг эгаси томонидан ёки унинг
розилиги билан фуқаролик муомаласига қонуний тарзда
киритилган товарларга нисбатан товар белгисидан бошқа
шахсларнинг фойдаланиши мазкур товар белгисига доир
мутлақ ҳуқуқнинг бузилиши бўлмайди.
47

48.

Патент эгаси тегишли патентланган саноат мулки объектини ўз ичига олган
маҳсулот ёки буюмни:
a)
тайёрлаш,
b)
қўллаш,
c)
импорт қилиш,
d)
сотишга таклиф этиш,
e)
сотиш, фуқаролик муомаласига бошқа йўсинда киритиш ёки шу мақсадда
сақлаб туриш, шунингдек ихтиро патенти билан муҳофаза қилинаётган усулни
қўллаш ёхуд ихтиро патенти билан муҳофаза қилинаётган усулда бевосита
тайёрланган маҳсулотни фуқаролик муомаласига киритиш ёки шу мақсадда
сақлаб туриши мумкин.
48

49.

Қуйидаги ҳоллар патент эгаси мутлақ ҳуқуқининг
бузилиши сифатида эътироф этилмайди:
Ўзбекистон Республикасида муҳофаза қилинаётган саноат мулки объектларидан таркиб
топган қурилмаларни Саноат мулкини муҳофаза қилиш бўйича Париж конвенцияси
иштирокчиси бўлган бошқа давлатнинг транспорт воситасида мазкур восита вақтинча ёки
тасодифан Ўзбекистон Республикаси ҳудудида турган вақтда, башарти бу қурилмалардан
фақат мазкур воситанинг эҳтиёжлари учун фойдаланиладиган бўлса, қўллаш;
патентлар билан муҳофаза қилинаётган саноат мулки объектларидан таркиб топган воситалар
устида илмий тадқиқот ёки тажриба ўтказиш;
патентлар билан муҳофаза қилинаётган саноат мулки объектларидан таркиб топган
воситаларни табиий офатлар, ҳалокатлар, эпидемиялар ва бошқа фавқулодда ҳолатларда
қўллаш;
патентлар билан муҳофаза қилинаётган саноат мулки объектларидан таркиб топган
воситаларни, агар бу воситалар фуқаролик муомаласига қонуний йўл билан киритилган бўлса,
қўллаш;
патентлар билан муҳофаза қилинаётган саноат мулки объектларидан таркиб топган
воситаларни даромад олмай шахсий мақсадларда қўллаш;
дорихоналарда шифокор рецепти бўйича дори воситаларини бир маротабалик тайёрлаш.
49

50.

асарни такрорлаш ҳуқуқи;
асарнинг асл нусхасини ёки нусхаларини тарқатиш ҳуқуқи;
асарни барчанинг эътиборига етказиш ҳуқуқи;
асарнинг асл нусхасини ёки нусхаларини прокатга бериш ҳуқуқи;
асарни импорт қилиш ҳуқуқи;
асарни кабель орқали юбориш ҳуқуқи;
асарга тузатишлар киритиш, уни аранжировка қилиш ёки бошқача тарзда қайта ишлаш
ҳуқуқи;
асарни омма олдида намойиш этиш ҳуқуқи;
асарни омма олдида ижро этиш ҳуқуқи;
асарни эфирга узатиш ҳуқуқи;
асарни таржима қилиш ҳуқуқи;
асарни барчанинг эътиборига такроран юбориш ҳуқуқи.
50

51.

Лицензиар
Лицензион
шартнома
Лицензиат
ИНТЕЛЛЕКТУАЛ МУЛК ОБЪЕКТИГА БЎЛГАН МУТЛАҚ ҲУҚУҚЛАР
шартнома асосида бошқа шахсга ўтказилиши мумкин. Бунда ушбу
ҳуқуқлар ўтказилаётган шахс асардан муайян усулда ва
шартномада белгиланган доирада фойдаланишига рухсат беради.
Мулкий ҳуқуқларнинг ўзгаларга ўтказилиши тўғрисидаги лицензион
шартномалар интеллектуал мулк агентлигида рўйхатдан ўтказилиши лозим.
51

52.

адаштириб юбориш
даражасида айнан ўхшаш
(look-alike)
Айнан ўхшаш
Оригинал
ыфвфыв
• Ишлаб чиқарувчи бошқа
• Товар адаштириб юбориш
даражасида айнан ўхшаш
• Ишлаб чиқарувчи бошқа
• Товар айнан ўхшаш
• Оригинал ишлаб чиқарувчи
• Оригинал товар
• Ҳуқуқ эгасининг розилигисиз
олиб кирилган
52

53.

53

54.

54

55.

55

56.

Товар белгисидан ёки адаштириб юбориш даражасида
у билан ўхшаш бўлган белгидан товарларда,
товарларнинг этикеткаларида, ўровларида қонунга зид
равишда фойдаланилганда улар сохталаштирилган
бўлади.
Асарларнинг ва турдош ҳуқуқлар объектларининг
такрорланиши ёки тарқатилиши муаллифлик ҳуқуқи
ва турдош ҳуқуқларни бузган ҳолда амалга
ошириладиган нусхалари контрафакт нусхалардир.
Қонунга мувофиқ муҳофаза қилинадиган асарларнинг
ва турдош ҳуқуқлар объектларининг бундай асарларни
ва турдош ҳуқуқлар объектларини муҳофаза қилиш
тўхтатилган ёки ҳеч қачон муҳофаза қилинмаган
давлатлардан ҳуқуқ эгаларининг розилигисиз импорт
қилинадиган нусхалари ҳам контрафакт нусхалардир.
56

57.

177-модда. Ўзганинг товар белгисидан, хизмат кўрсатиш
белгисидан, товар келиб чиққан жой номидан ёки фирма
номидан қонунга хилоф равишда фойдаланиш.
1771-модда. Муаллифлик ҳуқуқини ва турдош ҳуқуқларни
бузиш.
1772-модда.
Ихтирога, фойдали моделга
намунасига бўлган ҳуқуқларни бузиш.
ва
саноат
57

58.

149-модда. Муаллифлик ёки ихтирочилик ҳуқуқларини бузиш
Тафаккур мулки объектига нисбатан муаллифлик ҳуқуқини
ўзлаштириб олиш, ҳаммуаллифликка мажбурлаш, шунингдек,
тафаккур мулк объектлари тўғрисидаги маълумотларни улар расман
рўйхатдан ўтказилгунга ёки эълон қилингунга қадар муаллифнинг
розилигисиз ошкор қилиш –
энг кам ойлик иш ҳақининг йигирма беш бараваридан етмиш беш
бараваригача миқдорда жарима ёки беш йилгача муайян ҳуқуқдан маҳрум
қилиш ёхуд уч юз олтмиш соатгача мажбурий жамоат ишлари ёки уч йилгача
ахлоқ тузатиш ишлари билан жазоланади.
58

59.

Интелллектуал мулк агентлигининг базаси
59

60.

Бутунжаҳон интелллектуал мулк ташкилотининг базаси
60

61.

61