Казиева А. Іс - әрекеттегі зерттеу

1.

ІС-ӘРЕКЕТТЕГІ ЗЕРТТЕУ (ACTION
RESEARCH)
– бұл оқу мен оқыту тәжірибесін жетілдіру
мақсатында алынған
нәтижелердің жүйелі
мониторингімен бірге жоспарланған, кезекті іс әрекеттердің орындалуын көздейтін тәсіл.

2.

«Іс-әрекеттегі зерттеу»
Бұл зерттеулерді «спираль бойынша адымдап
дамитын үдеріс ретінде, бұл ретте әр адым
жоспарлаудан, әрекеттен және әрекет нәтижесін
бағалаудан тұратынын» бірінші сипаттаған Левин
болды.
К.Левин: «Белгілі қоғамдық тәжірибелерді түсіну
және өзгерту үшін социологтар зерттеудің барлық
кезеңдерінде нақты, шынайы жағдайларда жұмыс
істейтін практик-мамандарды тартулары керек»
деген болатын.

3.

Іс-әрекеттегі зерттеу тақырыбы:
«Кері байланыс әдістері арқылы
оқушылардың өзіндік бағалау
дағдыларын қалай дамытуға
болады?»
Қадыр Мыра Әли атындағы жалпы орта мектебінің әдістемелік
жұмыстар жөніндегі орынбасары:
Казиева А. Р.

4.

Іс –әрекеттегі зерттеу
тақырыбының өзектілігі
Оқушылардың білім мен дағдыны игерудегі
пассивтілігі;
Оқушылардың өзіндік даму дағдылары, оқу
мотивациялары және жауапкершілігінің төмендігі;
Оқушылардың оқу процесіне белсенді қатыспауы, өз
күштерін және әлсіз жақтарын анықтай алмауы,
өздерінің әлсіз жақтарын жақсартуға талпынбау.

5.

1. Өзіндік бағалау дағдыларының білім беру жүйесіндегі рөлі
Өзіндік бағалау дағдылары оқушылардың оқу процесіне белсенді қатысуын, өз күштерін түсініп, әлсіз
жақтарын анықтап, оларды жақсартуға талпынуын қалыптастырады. Бұл дағдыларды дамыту
оқушылардың жеке білімін жетілдірумен ғана шектелмей, сонымен бірге олардың жауапкершілігін
арттыруға, өздерінің оқуға деген көзқарасын өзгертуге көмектеседі. Мұндай дағдыларды қалыптастыру
білім беру жүйесінде оқушылардың тек сыртқы бағалауға емес, ішкі мотивацияға негізделген өзін-өзі
дамытуына мүмкіндік береді.
2. Кері байланыс білім беру процесін тиімді ету құралы ретінде
Кері байланыс — оқушылардың жетістіктерін бағалау, оларға бағыт-бағдар беру, қателіктерін түзету
үшін маңызды құрал. Әсіресе, формативті кері байланыс оқушының білімін тұрақты түрде жетілдіріп
отыруға мүмкіндік береді. Оқушыларға тек бағалау емес, сонымен бірге олардың жеке жұмысына
қатысты нақты кеңестер мен ұсыныстар беру, өзіндік бағалау дағдыларын дамытуға ықпал етеді. Бұл
әдіс арқылы оқушылар өз жұмысына деген сыни көзқарас қалыптастырып, жетістіктерін және
кемшіліктерін объективті бағалауға үйренеді.
3. Оқушылардың өзіндік реттеу дағдыларын дамыту қажеттілігі
Оқу барысында оқушылардың өзін-өзі реттеу және өзіндік бағалау қабілеттерін дамыту маңызды. Бұл
дағдылар оқушының оқу материалдарын меңгеру, уақытты тиімді пайдалану, міндеттерді жоспарлау
және орындау сияқты әрекеттерді басқаруына көмектеседі. Оқушылардың өзіндік бағалау дағдылары
дұрыс қалыптасқан жағдайда, олар оқу процесінде тәуелсіздікке ие болып, өз нәтижелерін жақсартуға
бағытталған шаралар қабылдай алады.
4. Әлеуметтік және эмоционалдық даму
Өзіндік бағалау тек білім емес, сонымен қатар оқушылардың эмоциялық және әлеуметтік дамуына әсер
етеді. Оқушылар өз нәтижелеріне сыни көзқараспен қарап, эмоционалдық тұрғыдан сабырлы болуға,
қателіктерден сабақ алуға үйренеді. Бұл дағдылар оларды оқу барысында ғана емес, өмірде де
жетістікке жету үшін қажетті құзыреттермен қамтамасыз етеді.
7. Қазіргі замандағы білім беру талаптарына сәйкестігі
Қазіргі уақытта білім беру жүйесі оқушылардан тек дайын білімді емес, сонымен қатар оны қолдану,
талдау және бағалау дағдыларын меңгеруді талап етеді. Оқушылардың өзіндік бағалау дағдыларын
дамыту осы талаптарға жауап бере отырып, оқушыларды сыни ойлау қабілетін арттыруға және өз
бетінше білім алуға даярлайды.

6.

Зерттеу фокусы:
Кері байланыс
әдістері арқылы
оқушыларының
өзіндік бағалау
дағдыларын
дамыту
қарастырылады
Зерттеу сұрағы:
Зерттеу мақсаты:
• Кері байланыстың
Тиімді кері байланыс
беру әдістерін қолдану
әдістерін қолдану
арқылы оқушылардың
арқылы оқушылардың
өзін-өзі бағалау
өзіндік бағалау
дағдыларын дамыту.
дағдыларын қалай
дамытуға болады?
Зерттеу әдістері:
• Кері байланыс
• Бақылау
• Сауалнама
• Салыстырмалы анализ

7.

1) Өзіндік рефлексия: Оқушыларға тапсырмаларды орындаған соң, өз жұмыстарын
қалай орындағанын, қандай қиындықтарға тап болғанын және келесі жолы не істеуге
болатынын түсінуге уақыт бөлу ұсынылады.
2) Кері байланыс диалогы: Мұғалім мен оқушы арасында кері байланыс диалогы
орнату арқылы оқушының жұмысын талқылап, сұрақтар қою және ұсыныстар беру
маңызды. Мұндай әңгімелесу оқушыға өз жұмысын дұрыс бағалауға көмектеседі.
3) Бетпе-бет бағалау: Оқушылардың өздерінің жұмысына баға беруі үшін арнайы
критерийлер мен бағалау парақтары қолданылады. Бұл оқушыларға өз жұмыстарының
сапасын объективті түрде бағалауға және оларды дамытуға қажетті бағыттар бойынша
ойлануға мүмкіндік береді.
4) Өзін-өзі бағалау: Оқушыларға өз жұмыстарының қандай мақсатқа жеткенін
анықтап, қай жерлерде қателіктер жібергенін көрсету тапсырмасы беріледі. Бұл өзіндік
бақылау мен жауапкершілікті арттыруға көмектеседі.
5) Достармен бағалау (Peer review): Оқушылар бір-бірінің жұмыстарын бағалайды,
бұл оларды түрлі көзқарастарды бағалауға және өз пікірлерін білдіруге
ынталандырады. Бұл әдіс сонымен қатар әлеуметтік өзара әрекеттестікті жақсартады.
6) Жетістік критерийлері мен мақсаттарын анықтау: Оқушыларға оқу мақсаттары
мен бағалау критерийлерін нақты түсіндіру маңызды. Бұл олардың өз жұмысына
қатысты күтілетін деңгейді түсініп, өз әрекеттерін мақсатқа сәйкес реттеуге мүмкіндік
береді.
7) Формативті бағалау: Үнемі, жүйелі түрде кері байланыс беру арқылы оқушыларды
бақылап, олардың прогресін бақылай аласыз. Мұндай бағалау әдісі оқушыға уақытында
түзетулер енгізуге мүмкіндік береді.

8.

Сабақтың тақырыбы:
Жануарлар және
тіршілік Бағалау
әдісі: ПТМС
формуласы
А оқушы - өз позициясын
ұсынып,дәлелдер келтірді(өз
позициясына мысалдар
келтіруге қиналды)
В оқушы- өз позициясын
ұсынды, нақты дәлелдер
мен мысалдар келтіре
алмады
С оқушы -дәлелдер мен
мысалдар келтіруде мұғалімнің
қолдануын қажет етеді
Сабақтың тақырыбы:
Қызыл кітаптағы жануарлар
мен өсімдіктер Бағалау
әдісі:“Өрмекші торы” әдісі
А оқушы - тапсырманы
орындағаннан кейін оқушы
дескрипторлар бойынша өзінөзі
бағалап өз нәтижелерін
өрмекші торына
орналастырады.
В оқушы-жұмыс
қорытындысы бойынша
өзіндік талдау жасайды.
С оқушы-дескрипторлар
бойынша өзін-өзі бағалауда
көмекті қажет етеді
Сабақтың тақырыбы:
Төрт түлік Бағалау
әдісі:“Мен орындай
аламын...”
А оқушы - бағалау
критерийлеріне сәйкес
орындаған
тапсырмасының нәтижесін
талдай алады..
В оқушы - бағалау
критерийлеріне сәйкес өз
жұмысын шынайы
бағалайды.
С оқушы - тапсырмаларды
бағалау
критерийлеріне сәйкес
орындауда мұғалім
тарапынан көмекті қажет
етеді.

9.

кейін
дейін
Зерттеу нәтижелері
А
В
С
Сабақ
барысында
критерийлерге
сәйкес шынайы
бағалаудың
болмауы
Ұсынылған
дескрипторлар
ды қолдана
отырып нақты
бағалай алмауы
Оқушылар бір-біріне пікір
айтуға қиналады,сабақта нені
білгенін нақты айта
алмайды,орындалған
тапсырмаларды өзара
бағалауда кері байланыс беруде
қиналды.
Топта бірін- бір
бағалауға деген
ынтасы артып,
қажет болса
түзетулер
енгізуге бет
бұрды
Кері байланыстар арқылы
тапсырмаларға зейінін
шоғырландырып,
толыққанды кері байланыс
парақтарын
толтырып,өзіндік бағалауға
бағыттала бастады.
Өзіндік
бақылауы дами
отырып,
шынайы
бағалауға
дағдыланды

10.

Қорытынды
• Тиімді кері байланыс беру әдістерін қолдану арқылы
оқушылардың өзін-өзі бағалау дағдылары қалыптасты.
• Сыныпта белсенді оқуға тартылу деңгейі көтерілді.
• Креативті шешімдер ұсына алу дағдылары қалыптасты.
Ұсыныстар:
• Тәжірибе барысында тиімді болған инновациялық әдістерді
жинақтау
• Әдістемелік көмекші құралдар әзірлеу
• Жетекші және серіктес мектептер арасындағы ынтымақтастықты
арттырып, тәжірибе алмасу