Мәтін лингвистикасы. Мәтін және дискурс

1. Кейс «Әділ сөз»

Тақырыбы: Мәтін лингвистикасы. Мәтін
және дискурс.
Пәні: Құрмалас сөйлем синтаксисі
Бағыты: гуманитарлық

2. Кейс тапсырмасы

Шыны керек болса Қазақстанда тұратын халықтың
қазақтан басқаларының бәрінің ұпайлары түгел. Кеңес
үкіметі кезінде қатаң шектеулер қойып, әйтеуір қазақтарды
қалаға жолатпады. Енді келіп егемендік алдық деген құр сөзге
масайрап, бетімізбен әлденеге шат-шадыман болып
отырғанымыз мынау. Тіпті иті де, биті де басынып,
төбемізге секіріп, қазақтарды автоматтан өз жерінде оқ
жаудырып, қырып жатса да үндемеуіміз керек...
Ұлт жөнінде сөз қозғап қалсаң бәрі өріп шыға келеді,
татулық, ынтымастық деп шулап. Ау, ондай татулықтың
атасына адыра!
Мақала авторы мұнымен не айтқысы келді?
Мақсатына жетті ме?

3. Кейс проблемасы

Туындаған проблемаға байланысты
мәтінге лингвистикалық тадау-cараптама
жасау арқылы өз көзқарасын анықтап,
дұрыс шешім табуға көмектесу.

4. SMART мақсаты

Мәтіннің негізгі белгісін анықтап,
с использованием
3 приемов
компрессии
и норм
О.
Қ. Жармакин, Қ. Б. Мағзұмов,
Қ.Ө.Есенова,
К.К.Садирова
т.б.
русскоготұжырымдары
литературного
языка
ғылыми
негізінде
оқытудың интербелсенді әдістері (пікірталас, Casestudy, миға шабуыл тақырыпқа қатысты әдістемелік
нұсқау) арқылы
оның құрылымдық, коммуникативтік сипатына сай
түсінік қалыптастыру
практикалық сабақ барысында
на
(100 минут)

5. Кейс міндеттері

Мәтінге берілген анықтамаларды саралап өзіндік
тұжырым жасаңыз, белгілерін анықтаңыз.
Мәтін және дискурс, ұқсастығы мен ерекшелігін
көрсетіңіз.
Мәтінді талдау әдістері мен мәтін типтерін
беріңіз.
Топтық жұмыс арқылы мәтінге лингвистикалық
тадау-cараптама жасау арқылы позитивті /
негативті модельдерін ұсыныңыз.
Кейс проблемасы бойынша ортақ шешімге келу
және қорғау.

6.

Күтілетін нәтижелер:
Пәндік
• синтаксистік бірлік, коммуникативтік
бірлік, мәтін туралы негізгі ұғымтүсініктерді білу;
• мәтінге лингвистикалық талдау
жасаудағы басты белгілерді анықтау;
• ғылыми көзқарастар мен ұстанымдарды
өз ойларын дәйектеуде орынды қолдана
білу.

7. Күтілетін нәтижелер:

Инструментальды
• мәтін лингвистикасына қатысты
ғалымдардың көзқарастарын өз танымтүсінігімен бағамдай алу;
• ғылыми стильде ойын сауатты, жүйелі
жеткізе білу;
• көзқарастар мен пікірлерді сыни тұрғыдан
бағалай алу.

8. Күтілетін нәтижелер:

9. Кейсті шешу кезеңдері

№
1
2
3
4
5
6
7
8
Кейсті шешу кезеңдері
Кейс шешімінің мақсатын,
тапсырманың орындалу уақытын
анықтау
Студенттерді топқа бөлу
Кейс тапсырмасымен таныстыру
Топта шешім қабылдау
Кейс шешімін аудиторияда талқылау
Топтардың шешімін өзара
салыстыру
Бағалау
Рефлексия
Барлығы
Уақыты
8 мин
5 мин
20 мин
20 мин
20 мин
10 мин
10 мин
7 мин
100 минут

10. Негіз қалаушы сұрақтар

Мәтін лингвистикасының ғылыми
ретіндегі орны?
Мәтінге тән категориялар қандай?
пән

11. Проблемалық сұрақтар

мәтінде негативті ақпарат бар ма, болса
қандай формада берілген (болжалдық,
пайымдау т.б)?
өзге ұлт өкілдерінің ар-намысына
нұқсан келтіретін сөздер мен сөз
тіркестері қолданылған ба?
оқырманның санасында өзге ұлттар
туралы теріс пікір тудыратын құралдар
кездесе ме?

12. Пәндік сұрақтар

берілген мәтіннің онтологиялық,
лингвистикалық, психологиялық,
прагматикалық тұрғыдағы сипаты қандай?
мәтіндегі негативті көзқарастың себебі неде
жатыр?
этникалық қате түсініктерді қалыптастырушы
тілдік бірліктер деп нені танисыз?

13. Ұсынылатын әдебиеттер

1. Жармакин. О. Қ. , Мағзұмов Қ. Б. Мәтін
лингвистикасы : филология мамандықтарының
студенттеріне арналған оқу
құралы – Павлодар : Кереку, 2011. – 84 б.
2. Есенова Қ. Ө. Қазіргі қазақ медия-мәтінінің
прагматикасы (қазақ баспасөз мактериалдары
негізінде): филол. ғыл. д-ры... дисс. автореф. – Алматы,
2007. – 49 б.

14. Кейске арналған материалдар

1. Есенова Қ.Ө. ДИСКУРС ЖӘНЕ МӘТІН ЛИНГВИСТИКАСЫ //
http://www.rusnauka.com/41_PWSN_2014/Philologia/3_18933.doc.htm
2. Қарымсақова Р. Жаз, бірақ ушықтырма. Алматы, “Әділ сөз”, 2007
жыл. 48 бет.

15. Кейсті бағалау парағы

П
ән
ді
к
құ
з
ы
ре
тті
лі
кт
ер
Өлшемдері
Ұпайы
синтаксистік бірлік, коммуникативтік
1
бірлік, мәтін туралы негізгі ұғымтүсініктерді білу;
мәтінге лингвистикалық талдау
жасаудағы басты белгілерді анықтау;
1
ғылыми көзқарастар мен
ұстанымдарды өз ойларын дәйектеуде
орынды қолдана білу;
1

16. Кейсті бағалау парағы

Өлшемдері
Ұпайы
Ин
стр
уме
нта
ль
ды
құз
ыр
етті
лік
мәтін лингвистикасына қатысты ғалымдардың
көзқарастарын өз таным-түсінігімен бағамдай
алу;
ғылыми стильде ойын сауатты, жүйелі
жеткізе білу;
көзқарастар мен пікірлерді сыни тұрғыдан
бағалай алу.
1
Тұл
ғаа
рал
ық
құз
ыр
етті
лік
өзін-өзі және өзгені құрметтеу;
топта жұмыс жасай білу;
ұжымдық шешім қабылдауға дайын болу;
қабылданған шешім үшін жауапкершілік сезіну;
Жеке белсенділігі
1
1
1
1
1
1
1

17. Студенттер рефлексиясы

Тапсырма
орындау
барысында
қиын
болғаны…
Тапсырма орындауда мені қызықтырғаны…
Тапсырма орындауда түсінгенім…
Өз жұмысыма көңілім толады…; онша емес…;
көңілім толмайды, себебі…
Осы материалдарды мен қолдана аламын….

18. Оқытушы рефлексиясы

Сіз кейстің мақсат, міндеттерін
орындадыңыз ба?
Студенттермен жоспарланған жұмыс
орындалды ма? Орындалмаса, себебі
неде?
Проблемалық жағдаятпен жұмыс жасау
барысында қандай нәтижеге жеттіңіз?

19.

НАЗАРЛАРЫҢЫЗҒА РАХМЕТ!