“Maktabgacha ta’lim tashkilotida nizolarni boshqarish

1.

oʻzbekiston Respublikasi Maktabgacha va maktab ta’limi
vazirligi
Maktabgacha ta’lim tashkilotlari direktor va mutaxassislarini
qayta tayyorlash va ularning malakasini oshirish instituti
Fevral oyi 1-gurux tinglovchisi
Shernayeva Ra’no Zokirovnaning
Mavzu“Maktabgacha ta’lim
tashkilotida nizolarni boshqarish”
sdfef

2.

Maktabgacha ta’lim tashkilotid nizolarni
boshqarish.
1-Maktabgacha ta’lim tashkilotida nizo jarayoni va yuzaga
keladagan nizolarning umumiy sabablari.
2- Maktabgacha ta’lim tashkilotida nizo jarayoning bosqichlari va
ularning oqibatlari.
3- Maktabgacha ta’lim tashkilotida nizolarni boshqarish va ularni
bartaraf etish.
Annotatsiya: Ushbu loyihada Ta'lim tashkilotida nizolarni
boshqarish boʻyicha boshqaruv faoliyati
masalalari koʻrib chiqiladi.

3.

FABRIKAM RESIDENCES
Tanqidiy tahlil, qatʼiy tartib-intizom va shaxsiy javobgarlik
har bir rahbar faoliyatining kundalik qoidasi boʻlishi kerak.
Sh.Mirziyoyev
2

4.

Mavzuning dolzarbliligi
Ta’lim sifatini oshirish: Hukumatning qarorlarini joylarda
sifatli ijrosini ta’minlanilsa nizo holatlarini toʻxtatishi yoki
sekinlashtirishi mumkin. Shiddatli davrda toʻgʻri yoʻl tanlash.
eng muximidir..Raqobat bor joyda yuksalish bo’ladi.
Ota-onalar bilan munosabatlar: Jamoaviy ishlash va fikr
almashish tarbiyalanuvchilarning muvaffaqiyatiga bevosita ta’sir
koʻrsatishi mumkin .Bunday nizolarni samarali boshqarish zarur.
Pedagogik jamoaning sogʻlom muxiti:Tashkilotda
ishning
samarali boʻlishi uchun barcha xodimlar o’rtasida hurmat va ishonch
boʻlishi zarur.Nizo va kelishmovchiliklar esa jamoaning ruhiyatini
pasaytiradi Kelajak avlodga sifatli ta’lim- tarbiya berish
mas’uliyatini his qilish.bugungi kun ta’labidir.
Ta’lim. tizimida nizolarni boshqarish, ta'lim tizimining
umumiy samaradorligiga ham ta'sir qiladi. Muammolarni
vaqtida hal qilish, ta'lim tashkilotining ijobiy imidjini
saqlashga yordam beradi va bolaning muvaffaqiyatli
rivojlanishiga koʻmaklashadi. BUGUN BOʻLMASA QACHON ?!

5.

Nizolarni samarali
boshqarish orqali quyidagi
maqsadlarga erishiladi:
Taʼlim sifatini oshirish
Xodimlar
oʻrtasida
hurmatni rivojlantirish
Ijtimoiy
yaxshilash
muhitni
Stressni kamaytirish
Nizolarni oldini olish quyidagi
vazifalar orqali erishiladi:
Sogʻlom muxitni tashkil
etish.Xodimlar malakasini
oshirish. Nizolarni oldini olish
Odob-axloq komisyasini tuzish
va xar chorakda muxokama
qilish.Ichki tartib qoidalar bilan
xodimlarni tanishtirib borish.
Ota-onalar bilan samarali
muloqot va hamkorlik
Tarbiyalanuvchilarga oʻquv
dasturi asosida sifatli ta’lim
berish.Pedagogik kengashlarda
tarbiyachilar mashgʻulotlarini
muhokama qilish.

6.

Muammoning Dolzarbligi (Mavzuga Oid Me’yoriy-huquqiy Hujjatlar)
Me’yoriy xuquqiy asoslar
Me’yoriy hujjatning mavzu yuzasidan
tahlili
1.Oʻzbekiston Respublikasi Konstitutsiyasi. 30.04.2023-yil. 52modda
oʻqituvchilarning sha’ni qadr qimmatini
ximoya
qilish,kasbiy
jixatdan
oʻsishi
toʻgʻrisida gʻamxoʻrlig qilishi xalqaro
standartlarga tenglashishi..
2. “Oʻzbekiston — 2030” Strategiyasi Oʻzbekiston Respublikasi
Prezidentining 2023-yil 11-sentabrdagi PF-158-son Farmoniga 1ilova
MTT niyangi bosqichga olib chiqish. Pedagog
kadrlarni maqomini oshirishxalqaro standartga
muoviqlashtirish
3.Oʻzbekiston Respublikasi Prezidentining 2019-yil 16-dekabrdagi
OʻRQ-595-son Qonuni ”Maktabgacha ta’lim va tarbiya
toʻgʻrisida” qonunchilik palatasi tomonidan 2019 yil 22oktyabrdagi qabul qilingan Senat tomonidan 2019 yil 14-dekabrda
ma’qullangan. 11 bob “Yakunlovchi qoidalar” 54 modda
-Nizolarni qonunchilikda belgilangan tartibda
hal etish.Bu qonunni buzganlikda aybdor
shaxslar belgilangan tartibda javobgar boʻladi.
4.oʻzbekiston Respublikasining “Ta’lim toʻgʻrisida”gi
qonuni.OʻRQ-637-son 23.09.2020-yil 11 bob” Yakunlovchi
qoidalar” deb nomlanib 70-71modda
-Nizolarni qonunchilikda belgilangan tartibda
hal etish.Bu qonunni buzganlikda aybdor
shaxslar belgilangan tartibda javobgar boʻladi
5. O‘zbekiston Respublikasi qonunchilik palatasi tomonidan 2023
yil 1- avgustda qabul qilingan Senat tomonidan 2023 yil 29sentyabrda ma’qullangan ”Pedagogning maqomi toʻgʻrisidagi”
qonun. 16 modda
Nizolarni xal etish Pedagogning maqomi va
uning kasbiy faoliyati bogʻliq nizolar
qonunchilikda belgilangan tartibda hal etiladi
6.O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2012-yil 19iyunda “Oila – mahalla – ta’lim muassasasi hamkorligi toʻgʻrisida”
gi 175-sonli qarori.
Ota-onalrning mas’uliyati,majburyati va
xamkorligi doirasida uslubiy qoʻllanma va
tavsiyal ar tayorlash,joylarga yetkazish.

7.

Mavzuga oid adabiyotlar tahlili
1.Zmanovskaya E. V. Ijtimoiy nizolarning oldini olish va hal
qilish. SPb., 2011 yil.234 b Konfliktning ma'lum bir
tuzilishga ega ekanligini aniqladi 1.salbiy (odamlar
oʻrtasidagi munosabatlarni buzish), 2.ijobiy (turli nuqtai
nazarlarni, mehnat jamoasidagi mavjud muammolarni
aniqlash)
2. Q,X,Abduraxmonov Sh,R.Xolmoʻminov “Xodimlarni
boshqarish" kitobida xodimga ob'ekt va sub'ektning
boshqaruv tizimi mavjudligida ta'rif beradi.158-169
betgacha ixtiloflar xal etish shakli,stresslarni boshqarish
xaqida fikr bildirilgan.
3.M. I. Gulaeva. Mojarolarni boshqarish jarayonida
motivatsiya muhim ahamiyatga ega ekanligi xaqida fikr
beradi
4,Djumaeva S.” Ijtimoiy va pedagogik nizolar: mohiyati va
bartaraf etish yoʻllari” Metodik qoʻllanma. – T., 2011.
5. Fozil odamlar shaxri asarida Farobiy insonda tana
a’zolaridan tashqari aqlga ega ruhni koʻrsatib shaxs komil
inson darajasiga erisha olsa oʻzini baxtli hiboblay olishi

8.

XULOSALAR
Xulosa qilib aytganda maktabgacha
ta’lim tashkilotida nizo va ziddiyatlar
yechimini topish
-murakkab uzoq muddatli,
-sabr va qanoat talab etadigan,
-tomonlarning oʻz ustida muntazam
ishlashini
taqazo
etadigan
jarayondir.
-Konfliktlar yechimini topishda
alohida
ahamiyat
shaxsning
konfliktlarni boshqarish jarayonida
oʻz psixotipi va real baholashi,
- konfliktlar yechiminii chuqur
anglab,
-toʻgʻri qarorlar qabul qilishi,
-ziddiyatlarni
har
bir
tomon
manfaatlariga e’tibor bergan holda
adolatparvarlik mezonlari yechimga
yechimga olib kelishini ahamiyat
kasb etadi.
TAKLIFLAR
MTTdagi tajribali pedagoglarning ish
usullarini yosh pedagoglarga oʻrgatish orqali
kadrlar oʻrtasidagi nizolarni hal qilish
mumkin.
MTTda direktorlarining boshqaruv va
nizolarni
hal
qilishining
zamonaviy
usullarini tashkil etilgan seminar – treninglar
orqali doimiy rivojlantirib borish lozim.
MTTida mavjud ish yuklamalari va kadrlarga
toʻlanadigan maosh masalasini jiddiy oʻylab
koʻrish kerak deb hisoblaymiz.
MTTida
ota-onalar
bilan ochiq va
muntazam muloqot ularni mashgʻulotlarga
jalb etish,takliflarini tinglash orqali oʻzaro
hamkorlikni mustahkamlashi mumkin.
MTTida resurslar va sharoitlarni yaxshilash,
taʼlim sifatini yaxshilash uchun davlat va
xususiy sektor investitsiyalarini koʻpaytirish,
zarur resurslarni yetkazib berish va
pedagoglar malakasini oshirish dasturlari
kerak.
MTTida bolalar oʻrtasidagi nizolarni oʻzaro
nazorat qilishda pedagoglar
psixologik
uslublarni yaxshi bilishi
va metodlarni

9.

Muammo yuzasidan xorijiy tajribalarning
oʻrganilganligi
Psixologik yondashuvlar: AQShda, maktabgacha taʼlim tashkilotlarida psixologik
xizmatlar va maslahatlar mavjud, bu pedagoglar va ota-onalarga nizolarni bartaraf etishning
samarali usulini taklif etadi.
Oʻzbekistonda psixologik yordam va maslahat xizmatlari yangi boshlanmoqda, lekin bu
soha hali rivojlanishi kerak.
Ota-onalar bilan aloqalar: Germaniyada ota-onalar bilan yaqindan ishlash orqali
maktabgacha taʼlimdagi nizolar oldini olishga harakat qilinadi. Ota-onalar va taʼlim
muassasalari oʻrtasida muntazam uchrashuvlar va muloqotlar, nizolarni tezkor va samarali
tarzda hal etishga yordam beradi.
Oʻzbekistonda ota-onalar bilan hamkorlik hali ham rivojlanish jarayonida. Ba'zan otaonalar bilan aloqalar yetarlicha samarali boʻlmay, bu nizo kelib chiqishiga olib kelishi
mumkin.
Madaniyat va ijtimoiy kontekst: Finlandiya mamlakatida maktabgacha taʼlimga nisbatan
ochiq va qoʻllab-quvvatlovchi yondashuv mavjud, bu esa ijtimoiy barqarorlikni taʼminlashga
yordam beradi. oʻqituvchilar va ota-onalar oʻrtasida oʻzaro hurmat va tushunish, nizolarni
minimallashtiradi.
Oʻzbekistonda maktabgacha taʼlim tizimi hali ham rivojlanayotgan boʻlib, ba'zan an'anaviy
yondashuvlar va ijtimoiy farqlar nizolarga sabab boʻlishi mumkin.
Kuchli markazlashgan tizimlar
Yaponiyada odatda taʼlimdagi nizolarni qat'iy
regulyatsiya va standartlarga asoslangan holda bartaraf etadilar. Ular barcha maktabgacha
taʼlim tashkilotlarida bir xil standartlar va qoidalarni oʻrnatadi, bu esa nizolarni kamaytiradi.
Oʻzbekistonda bu borada qonunlar ishlab chiqilgan va amalga kiritilmoqda bu bosqich
ham rivojlanish jarayonida

10.

Loyixaningning qisqacha mazmuni
Maktabgacha taʼlim tashkilotlaridagi nizolar koʻpincha kadrlar
oʻrtasidagi, ota-onalar va xodimlar oʻrtasidagi hamda bolalar orasidagi
muammolarga bogʻliq boʻladi. nizolar sodir boʻlgan joyda oʻz –
oʻzidan taʼlim – tarbiya ishlari rejadagidek amalga oshmaydi va oʻz
samaradorligini yoʻqotadi
Menejment boshqaruv da "mojaro" tushunchasi "konflikt"
tushunchasi oʻtkir salbiy tajribalar bilan bogʻliq boʻlgan shaxs ongida,
shaxslararo yoki guruhlararo munosabatlardagi mos kelmaydigan,
qarama-qarshi yoʻnaltirilgan tendentsiyalarning toʻqnashuvi sifatida
tushuniladi.
Ta'lim tashkiloti rahbarining faoliyatidan biri nizolarni
boshqarishdir. Ta'lim tashkilotini boshqarish -murakkab jarayon: 1)
maqsad va vazifalarni toʻgʻri tanlash,2)mashgʻulotlar jarayonida
erishilgan darajasini oʻrganish va tahlil qilish, 3)tarbiyachilar,xodimlar
va tarbiyalanuvchilar faoliyatini tashkil etish, 4)ta'lim, 5) toʻgʻri
nazorat darajasini oshirishning optimal usullari.
Nizolarni boshqarish jarayonining mohiyati asosiy boshqaruv
funktsiyalarini
amalga oshirishdan iborat:
1)rejalashtirish, 2)tashkil etish, 3)motivatsiya, 4)nazorat.

11.

Pedagogika fanlari nomzodi V. M. Afonkovaning takidlashicha nizolarni hal qilishda
ikki xil yondashuv mavjud boʻlib ular:
1)mavjud ilgʻor pedagogik tajribalarni oʻrganish;
2)nizolar rivojlanishi qonuniyatlari haqidagi bilimlarini va ularni oldini olish, bartaraf
qilish usullarini egallash.
Maktabgacha ta’lim tashkilotlaridagi nizoli vaziyatlar ijtimoiy mavzuga ega1.Oʻz xattiharakatlarini boshqarishni oʻz ichiga olgan shaxslararo usullar,boshqalarga nisbatan
bayonotlar va harakatlarni tahlil qilish;
2.Muayyan xatti-harakatlar uslubini tanlashni oʻz ichiga olgan shaxslararo usullar
ziddiyatli vaziyat.Ushbu vaziyatni hal qilish jarayonida ishtirokchilar quyidagilar boʻlishi
mumkin xulq-atvor uslublaridan biri tanlangan: 1)- qochish, 2)- raqobat,
3)- hamkorlik, 4)-turar joy, 5)-murosaga kelish.
boshqal
arni jalb
qilish
guruh
suhbati
individual
suhbat
Nizolarni
hal
qilish
tashkiliy
choralar
,
ma'muriy
ta'sirlar.
MTT,maktab va
maxalla,kuzatuv
kengashi
xamkorligi
Pedagogik
kengash
Nizolarni oldini
oluvchi tartibga
soluvchi
xamkorlik
Odob-axloq
komisyasi,pedag
ogik kengash
kauchinglar
Raxbaryatda
gi xodimlar
uyushqoqligi

12.

Nizoni boshqarish
jarayoni:
Tarbiyachilarda ta'lim metodikalariga oid nizolar yuzaga
kelgan. Bir tarbiyachi qattiq, intizomli yondoshuvni afzal
koʻrgan, boshqasi esa bolalar bilan muloqotda yanada
yumshoqroq va erkinroq usullarni qoʻllashni ma'qul deb
bilgan. Bu holat tarbiyachilar oʻrtasida noaniqlik va
kelishmovchiliklarga olib keldi. KEYS-TOPSHIRIQ
Tahlil qilish: Tashkilot rahbariyati oʻqituvchilar
bilan individual suhbatlar oʻtkazdi, har birining
metodik qarashlarini va ularning oʻquvchilarga
qanday taʼsir qilishi haqida ma'lumot oldi.
XULOSA
Maktabgacha ta'limda nizolarni boshqarishning
muvaffaqiyatli usuli - bu ochiq muloqot va har tomonlama
tahlil qilish. Har bir oʻqituvchining yondoshuvini tinglash,
birgalikda yechim izlash va umumiy ta'lim maqsadlarini
koʻzlash orqali nizolarni samarali boshqarish mumkin.
Suhbat va munozara: Keyin, barcha tarbiyachilarni bir joyga yigʻib, ochiq munozara oʻtkazildi. Bu,
har bir metodikaning ijobiy va salbiy tomonlarini muhokama qilish imkonini berdi. oʻqituvchilar oʻz
tajribalari bilan oʻrtoqlashdilar.
Yechim izlash: Tashkilot rahbariyati oʻqituvchilarni birlashtirib, oʻrta yoʻlni topishga harakat qildi. Har
ikki metodikaning yaxshilanishi uchun yangi yondoshuvlar taklif qilindi, masalan, qattiq intizomni va
bolalar bilan erkin muloqotni uygʻunlashtirish.;
Ta'lim dasturini yangilash: oʻqituvchilar oʻrtasidagi kelishmovchilikni hal qilish uchun
yangi ta'lim dasturi ishlab chiqildi. Bunda bolalar bilan ishlashda oʻqituvchilarga qanday
metodlardan foydalanish boʻyicha yoʻriqnomalar taqdim etildi.;
Natijalar: oʻqituvchilar orasidagi kelishmovchiliklar bartaraf etildi va yangi metodik
yondashuvlar amalga oshirilgach, oʻquvchilar uchun ta'lim jarayoni yanada samarali va
muvozanatli boʻldi..

13.

CHORA-TADBIRLAR REJASI
Muammo
Tashkilot xodimlari
va ota-onalar, ishchi
xodimlar oʻrtasida
nizo kelib
chiqmasligi uchun
oʻzaro hamkorlig
4
Monitoring va
baholash:
Kengash
raisi.
Direktor
oʻrinbos
ar,
Pedagog
hodimla
Pedagogik kengash ,kuzatuv
yig`ilishlarga veb saytlarda
e’lonlar berilib boriladi taklif
qilishni ishtirokini faollashtirish
taklif va fikrlarini oʻrganish
Direktori,
direktor
oʻrinbosari,Ku
zatuv kengashi
tarbiyachilar
Qabul qilingan qarorlarhi ijro
faoliyatini muntazam nazorat
qilish tahlil qilish natijalarni
baholash va ragʻbatlantirish
Direktor,
oʻrinbosarlari
Pedagogik
kengash,
KUK raisi
Doimiy
Oldingi faoliyat hisobotlarni
natijalarni tahlil qilish yangi
maqsad va gʻoyalar tayyorlash va
vazifalarni taqsimlash.Ustoz
shogird Kauchung nazoratini taxlil
qilib borish.
oʻquv yili
boshida
davomida va
soʻngisida
Ma’lumotlarni
yigʻish va tahlil
qilish
Doimiy
Har 5 yilda
1.Boshqaruv
ma’muriyatini
boshqaruv savodxonligini oshirish Direktor va
Zamonaviy
boshqaruv usullarini 2.Boshqaruv
pegogikasi
va oʻrinbosari
oʻrganish
texnologiyasiga oid kitoblar oʻqish
menejer sertifikatiga ega boʻlish
2
3
Mud
dati
Mas’ullar
oʻquv yili boshida
davomida va
soʻngisida
1
Amalga oshirish mexanizmi
Natija
Boshqaruv savodxonligi
oshadi .Boshqaruv
samarasi oshadi Ta’lim
sifatini oshirishdagi
ma’sulyat oshadi
Pedagogik kengash
faoliyatini samaradorligi
va shaffofligi ta’minlanadi
mas’ulyat oshadi
Shaffofligi ta’minlanadi
ta’lim sifatini
samaradorligi oshadi.
Hamkorlik
mustahkamlanadi
Pedagogik kengash
faoliyati samarali natija va
maktabda sogʻlom muhit
shakllanadi hamda ta’lim
sifati yahshilanadi

14.

E’TIBORINGIZ
UCHUN TASHAKKUR!