Kreditga layoqatlilik tahlili

1.

Mavzu:Kreditga layoqatlilik tahlili
Tayyorladi:Jumaniyazova Barchinoy
Qo’shboqova Noila

2.

Mavzu:Kreditga layoqatlilik tahlil
1.Kreditga layoqatlilik tahlilining mazmuni,
maqsadi va vazifalari.
2.Kreditga layoqatlilikning tavsifi.
3.Kreditga layoqatlilikni baholashda tijorat
banklarining kredit siyosatining o‘ziga xos jihatlari.
4.Kreditga
layoqatlilikni
moliyaviy
koeffitsiyentlarda baholash.
5.Kreditni ta’minlanganligini tahlili.
6.Risklar
tahlili.
Kreditga
layoqatlilikni
baholashda nazoratning davomiyligi.

3.

Kreditga layoqatlilik ta’rifi
(Bank amaliyotida)
Kreditga layoqatlilik – bu
xo’jalik sub’ektlarining
moliyaviy holatini, ularning
kreditini o’z vaqtida va
to’la qaytarish qobiliyatini
baholash tushuniladi.

4.

Jahonda va mamlakat amalyotida kreditga
layoqatlikni baxolashda quyidagi mezonga tayanadi:
Mijozning xarakteri(fel atvori);
Mijozning qarz olish qobiliyati;
Olingan qarzni uzish yuzasidan mablaglar ishlab
topishga qodirligi;
Mijozning kapitali;
Kreditning ta’minlanganligi ;
Kredit operatsiyalarini amalga oshirish
chog’idagi shart sharoitlar ;
Mijoz faoliyatining qonuniy xujjatlarini nazorat
qilish darajasi .

5.

Amalda qo’llanilayotgan kreditga layoqatlilikni
baxolash mezonlari
5
Ko’rsatkichlar
I Sinf
II Sinf
III Sinf
1. Qo’llash
koefftisiyenti (Qk)
Qk > 2
2 > QK > 1
1 > Qk
2.Likvidlik
koeffitsiyenti (Lk)
Lk > 1,5
1,5 > Lk > 1
1 > Lk
3. Muxtorlik
koeffitsiyenti (Мk)
Mk > 60% 60% > Mk >30% 30% >Мк

6.

Amaldagi tartibda kreditga layoqatlilikni
baxolash mezonlarida quyidagi
jiddiy
kamchiliklar mavjud :
6
• koeffitsiyentlarni
hisoblash
usulidagi
kamchiliklar;
• ushbu koeffitsiyentlar asosida korxonaning
moliyaviy axvolini to’liq baholash imkoni
yo’qligi;
• nomoliyaviy ko’rsatkichlarga yetarlicha
axamiyat berilmayotganligi;
• Xalqaro tajribalar hisobga olinmaganligi .

7.

Хo’jalik yurituvchi subyektlar tomonidan bank kreditlari asosan
o’tgan davrni o’rganish asosida kelgusi davrga jalb qilinadi. Bunday
tartib o’zida juda katta riskni qamrab oladi.
7
Kredit olish tartibi
Tugallangan davr(oxirgi uch yil)
O’tgan yili
Kelgusi davr
Ҳisobot yili
Kredit
ajratildi
Kreditga layoqatlilikni baxolash
RISK
Perspektiv
taxlilnii
amalga
oshirish
Riskni
kamaytirishga
erishiladi
Bank kreditini jalb qilish
Хo’jalik yurituvchi subyektlar tomonidan bank kreditlarini olish tartibi

8.

Kreditga layoqatlilikning zarur majburiy
ko’rsatkichlari(OzbSQB misolida):
O’z aylanma mablag’larining mavjudligi
Qoplash koeffitsiyenti
Likvidlilik koeffitsiyenti
O’z mablag’lari bilan taminlanganlik (mustaqillik
koeffitsiyenti)
Qo’shimcha shartlar: to’lanmagan qarzlar, foyda olib
faoliyat ko’rsatishi va aylanma mablag’larning
aylanuvchanligi va boshqalar.

9.

O’Z AYLANMA MABLAG’LARINING
MAVJUDLIGI
НСОС = (Xususiy kapital + uzoq mudatli kredit va
qarzlar – uzoq mudatli aktivlar )
Korxonaning uzoq mudatli aktivlari
(Balans aktivining 1 bo’limi) хususiy
kapitalidan oshib ketsa,nolikvid balans
vujudga keladi . Nolikvid balansga ega
bo’lgan korxona bank kreditidan
foydalanishga xaqli emas .

10.

Qoplash koeffitsiyenti:
Қк = ЖА(390) – КДХ – КХ – МУДҚ / ЖМ
№
Ball
1
Mezon (kriteriya)ning
chegarasi
Қк > 2
2
2 > Қк > 1
8
3
1> Қк > 0,5
3
4
0,5 dan kam
0
12

11.

Likvidlik koeffitsiyenti :
Лк = ПМ+ ҚМИ+ ДҚ – МУДҚ / ЖМ
№
Ball
1
Mezon (kriteriya)ning
chegarasi
Лк > 1,5
2
1,5 > Лк > 1
10
3
1> Лк > 0,5
3
4
0,5 dan kam
0
15

12.

Mustaqillik koeffitsiyenti:
Мк = ХК (480 – 470 – 460) / БС (780)
Mustaqillik koeffitsuyentiga baxo berishda 100 ga ko’paytirib foizda
ifodalab olamiz.
№
Ball
1
Mezon (kriteriya )ning
chegarasi
Мк > 60%
2
60% > Мк > 30%
8
3
30%> Лк > 15%
3
4
15% dan kam
0
12

13.

Kredit berish sharti ;
Аgar kreditni to’lay olish qobiliyatining
ushbu ko’rsatkichi ҳisoblab chiqilgandan keyin
summa 9 baldan kamni tashkil etgan bo’lsa,
korxonaga kredit berilmasligi kerak .
Agar ballar summasi 9 dan 19 balgacha bo’lsa
, bunday korxona kreditni to’lay olmaydigan
xisoblanadi va faqat alohida xollardagina yuqori
likvidli aktivlar bilan taminlangan xolda kredit
berilishi mumkun .
Аgar ballar yig’indisi 19 baldan yuqori bo’lsa
kredit ajratiladi

14.

АТ “Алоқабанк” томонидан қарз олувчининг кредитга лаёқатлилигини баҳолаш мезонлари
Коэффициентлар
1.Қоплаш коэффициенти (Қк)
1 синф
Қк > 2
2 синф
2>Қк>1
3 синф
1>Қк
2.Ликвидлилик коэффициенти (Лк)
Лк > 1,5
1,5>Лк>1
1>Лк
3.Мухторлик коэффициенти (Мк)
Мк > 60%
60%>Мк>30
%
30%>Мк
4.Айланиш коэффициенти (Ак)
Ак > 8
8 > Aк > 4
4 > Aк> 3
АТБ “Микрокредитбанк” томонидан қўлланилаётган кредитга лаёқатлиликни баҳолаш
мезонлари
1. Қоплаш коэф.(Қк)
Қк > 2
2>Қк>1
1>Қк
2.Ликвидлилик коэф (Лк)
Лк > 1,5
1,5>Лк>1
1>Лк
60%>Мк>30
30%>Мк
%
АТБ “Қишлоқ қурилиш банк” томонидан қарз олувчининг кредитга лаёқатлилигини
баҳолаш мезонлари
1.Қоплаш коэффициенти(Қк)
Қк > 2
2>Қк>1
1>Қк>0,5
3. Мухторлик коэф (Мк)
Мк > 60%
2.Ликвидлилик коэффициенти(Лк)
Лк > 1,5
1,5>Лк>1
1>Лк
3.Маблағлар
коэффициенти (Ак)
Ак ≥ 8
8 > Ак ≥ 4
4 > Ак > 3
айланувчанлик
60%>Мк>30
30%>Мк
%
АТБ “Ипотека-банк” томонидан кредитга лаёқатлиликни баҳолаш мезонлари
1.Қоплаш коэффициенти(Қк)
Қк > 2
2>Қк>1
1>Қк
4.Мухторият коэффициенти(Мк)
Мк > 60%
2.Ликвидлилик коэффициенти(Лк)
Лк > 1,5
1,5>Лк>1
1>Лк
3.Мухторлик коэффициенти(Мк)
Мк > 60%
60%>Мк>30
%
30%>Мк

15.

Синф
1-синф
2-синф
Кредит ажратиш шарти
АТ “Алоқабанк”
Кредит ажратилади
Кредит алоҳида ҳолларда ажратилиши мумкин
3-синф
Кредит ажратилмайди
АТБ “Микрокредитбанк” томонидан қўлланилаётган кредитга лаёқатлиликни
баҳолаш мезонлари
1-синф
2-синф
Кредит ажратилади
Кредит алоҳида ҳолларда ажратилиши мумкин
3-синф
Кредит ажратилмайди
АТБ “Қишлоқ қурилиш банк” томонидан қарз олувчининг кредитга
лаёқатлилигини баҳолаш мезонлари
1-синф
2-синф
3-синф
Кредит ажратилади
Кредит алоҳида ҳолларда ажратилиши мумкин
Кредит ажратилмайди
АТБ “Ипотека-банк” кредит ажратиш шарти
1-синф
2-синф
3-синф
Кредит ажратилади
Кредит алоҳида ҳолларда ажратилиши мумкин
Кредит ажратилмайди

16.

Kreditga layoqatlilik taxlili va baholashda foydalaniladigan
ko’rsatkichlar
Ko’rsatkichlar
Moliyaviy
Nomoliyaviy
Likvidlilik ko’rsatkichlari
Kredit tarixi
Balans likvidlilik
ko’rsatkichlari
Kredit taminoti kafillik va
sug’irta
Mablag’lar
aylanuvchanligi
Мoliyaviy barqarorlik
ko’rsatkichlari
Loyihaning realligi
Тavarlarning raqobatdoshlik
darajasi
Samaradorlik ko’rsatkichlari
Boshqarish va tashkilotchilik
Pul oqimlari bilan bog’liq
ko’rsatkichlar
Biznes obro’si

17.

Ўзбекистон Республикаси Президентининг
2018 йил 23 мартда “Банк хизматлари
оммабоплигини
ошириш
бўйича
қўшимча чора-тадбирлар тўғрисида”ги
қарорининг 6-банди “в” кичик бандида “...
тадбиркорлик субъектларига кредитлар
(микроқарзлар) ажратиш муддатларини
қисқартириш имконини берувчи ўз скоринг
моделини яратиш...” ва уларни амалиётга
жорий этиш вазифаси кўрсатиб ўтилган.
17

18.

Kreditga layoqatlilik tahlilining skoring modeli” nomli
takomillashtirilgan elektron dasturning Afzal jihatlari:
Inson omili tasirida kamayadi
Joriy xarajatlar qisqarishiga olib keladi
Оperatsion riskni kamayishiga imkon beradi
Kreditga layoqatlilikni baholash qisqa vaqtda amalga oshiriladi
Mijoz uchun o’zi taqdim etgan malumotlar asosida kreditga
layoqatlilikni baxolashini bankga nisbatan ishonchini oshirishga
olib keladi .

19.

Моделлар
PARTS
CAMPARI
Э.Рид модели
“C-1-6” қоидаси
FICO скоринг
баллари
Коэффициентлар
усули
Англия
банкларида
Европа ва
Америка
банкларида
Америка банк
амалиётида
Ғарб
мамлакатларида
Америка ва
Европада
Республикамиз
банк амалиётида
Асосий 19
жиҳатлари
Ўрганиладиган
кўрсаткичлар
Сharacter
репутация,
C1-character-қарз
мижознинг
берувчининг бозордаги
характери
обрўси, унинг
Ability кредитни
ҳолатини аниқлаш
Тўловлар тарихи
қайтаришга
C2-capacity-қарз
35%
Purposeқобиллик
олувчининг фаолиятни
Жорий
кредитнинг
Margin маржа,
Ликвидлилик
якунига етказа олиши, мажбуриятлар 30%
мақсади
даромадлилик
коэффициентлари
тегишли даромадга эга
Кредит тарихи
Amount кредит
Purpose
Айланиш
бўлиши ҳамда олинган ёши(муддати) 15% Қоплаш коэффициенти
миқдори
кредитларнинг
коэффициентлари
кредитларни қайтариб
Қарз
Ликвидлилик
Repayment
мақсадли
Маблағларни
бера олиш қобилияти
маблағларидан
коэффициенти
қарзни тўлаш
йўналишлари
жалб қилиш
C3-capital-қарз
фойдаланиш
Мухторлик
Term муддати
Amount кредит
коэффициенти
олувчининг
хилма-хиллиги
коэффициенти
Security
миқдори
Фойдалилик ва
сармоясининг
10%
кредитнинг
Repayment
рентабеллик
етарлиги
Банкда мавжуд
таъминланганли
кредитни
коэффициентлари
C4-conditionsҳисоб варақлар ва
ги
қайтариш
бизнеснинг
кредит турлари
шартлари
ривожланиши
10%
Insurance
юзасидан шартлар
таъминланганлиги
C5-collateral-гаров
, кредитни
С6-control-назорат
қайтмаслик риски
суғуртаси