Жоғарға ми бөліктерінің қызметтері. Зақымдалуы. Оларды тексеру әдістері

1. Жоғарға ми бөліктерінің қызметтері. Зақымдалуы. Оларды тексеру әдістері.

“Астана Медициналық Университеті” АҚ
Неврология кафедрасы
Жоғарға ми бөліктерінің қызметтері.
Зақымдалуы. Оларды тексеру әдістері.
Орындаған: Дәндібаева Ш.Ғ.
610 ЖПД
Астана 2017 ж

2. МИ

Ересек адамдарда мидың орташа
салмағы – 1375 г, сагитальды размері –
16-17 см, көлденең размері – 13-14 см,
вертикальды – 10,5 пен 12,5 см
тұрақсызданады. Миды шартты түрде
үлкен миға, cerebrum, кіші миға немесе
мишыққа, cerebellum, және ми
сабауына, truncus cerebri, бөледі.Үлкен
ми жарты шарын 14 миллиардтай нерв
клеткаларынан тұратын сұр затты
қыртыс жауып тұрады.

3.

Үлкен ми мидың ең үлкен бөлімі және бассүйек
қуысының көп бөлігін толтырып тұрады.
Мидың сыртқы,шығыңқы бетімен, яғни үлкен
мидың күмбезді бетімен, facies superolateralis
cerebri, сагиталді бағытта мидың бойлық
саңылауы, fissura longitudinalis cerebri, өтіп,
үлкен миды оң және сол екі ми сыңарларына,
hemispherium cerebri dextrum et hemispherium
cerebri sinistrum, бөледі.Ми сыңарларын өзара
дәнекерлер,commissurae, оның ішінде үлкен
дәнекер немесе сүйелді дене ,corpus callosum,
қосады.

4. Бас миының улкен жартышарлары

Бас ми сыңарын 4 үлкен үлесіне,
lobi cerebri, бөледі:
Маңдай үлесі, lobus frontalis
Төбе үлесі, lobus parietalis
Самай үлесі, lobus occipitalis
Шүйде үлесі, lobus temporalis.

5.

6. Үлестер бас миының негізгі жүлгелерімен ажыратылып тұрады:

Орталық (Роландов) – маңдай және төбе
үлестерін бөлетін жүлге.
Латеральды(Сильвиев) – самай және
төбе үлестерін бөлетін жүлге.
Төбе-шүйделік – атына сәйкес төбе мен
шүйденің аралығын бөлетін жүлге.

7. Ми қыртысының Цитоархитектоникасы:

Сыртқы молекулярлық қабат;
Сыртқы түйіршікті қабат;
Шағын және орташа пирамидалық клеткалардан
тұратын қабат;
Ішкі түйіршікті қабат;
Бец үлкен пирамидалық клеткалардан тұратын
қабат;
Әртүрлі клеткалардан тұратын қабат;

8.

9.

10.

11. Ми қыртысының алаңдары

Біріншілікті - проекциялық алаңдар (сезімталдық
және қозғалтқыш), қоршаған ортамен өткізгіш
жолдар арқылы байланысады. Олар – түрлі
анализаторлардың қыртыстық ұшы болып
есептеледі.
Екіншілікті - проекциялық-ассоциативтік алаңдар,
гнозис және праксисқа жауап береді, яғни қарапайым
әрекеттерді ойластырылған күрделі әрекеттерге
айналдыруды жүзеге асырады және олардың әсерін
сақтайды.
Үшіншілікті – интегративті қызмет атқаратын,
әртүрлі анализаторлардың қыртысты бөліктерін
бүркемелейді.

12. Нерв жүйесінің интегративті деңгейі

Бірінші сигналды жүйе –праксис пен гнозистың
алғашқы этапына жауап береді.
Екінші сигналды жүйе –адамның қимылы мен
сөзінің жүйелілігіне жауап береді.
Үшінші сигналды жүйе –түрлі акттердің, алғашқы
маңызды міндеттер мен перспиктиваларды
қалыптастыруға жауап береді.

13. Ми қыртысының қызметі:

Ағзаның
тіршілігін реттеп отыру;
Мінез – құлықтың күрделі формаларын
қалыптастыру;
Нерв – психикалық қызметтердің
қайта қалыптастыру;
Барлық проприоцептивті,
интероцептивті, экстероцептивті,
вестибулярлы, есту, көру және басқа да
импульстердің анализі мен синтезі.

14.

Жоғарғы ми қызметтерін зерттеу әдістері
Импрессивтік сөйлеу
Экспрессивтік сөйлеу.Қайталау.
-Автоматты сойлеу
-Хабарлы сөйлем
Таныс заттардын атын сұрау
Жазуын тексеру
Оқуын тексеру
Түйсінді тексеру
Мақсатты іс- қимылдарды тексеру

15. Маңдай бөлімі

Қимыл анализаторының қыртысты соңы –
алдыңғы орталық иірімі.
Бас пен көзді қарама – қарсы бетке бұру
орталығы – орталық маңдай иірімі.
Маңдай – көпір – мишықты жол – жоғарғы
маңдай иірімі.
Мотролы сөйлеу орталығы – төменгі маңдай
иірімі.
Жазу орталығы – орталық маңдай иірімінің
артқы бөлігі.

16. Зақымдалу симптомдары:

Контралатеральды қол немесе аяқтың орталық параличі
немесе тіл бұлшықетінің (орталық алды иірім зақымдалған
кезде)
Қарсы жаққа қараудың парезі (орталық маңдай иірімнің
артқы бөлігі)
Паркинсонизм, сирек гиперкинездер
Янишевский-Бехтеревтің ұстап алу феномені
Маринеску-Родовичи рефлексі Хоботковый рефлексі
Маңдай атаксиясы (астазия-абазия)
Моторлы афазия (Брок зонасы)
«Жекеленген» аграфия (ортаңғы 2-ші маңдай иірімінің артқы
бөлігі)
Апатико-абулиялық синдром, маңдай юморы (мория)
эйфория.

17.

Джексонның тартылу ұстамалары – тонико-клоникалық
(алдыңғы орталық иірім)
Оперкулярлы ұстама– ( төменгі маңдай иірімнің
жабатын бөлігі)
Адверсивті ұстамалар – (ортаңғы маңдай иірімінің
артқы бөлігі )
Маңдай автоматизм ұстамасы – күрделі пароксизмді
психикалық бұзылыстар, тәртібінің бұзылуы, бұл кезде
науқастар қоршаған ортаға қайшы келетін қимыл
қозғалыстар жасайды (өртеу, өлім).
Кіші эпилепсиялық ұстамалар – лезде, бірнеше секунд
ішінде науқас сөзі тоқтап, қолынан заттары құлап, көрініс
беретін ұстама.

18.

Төбе бөлік симптомдары
Анестезия
Астереогноз
Апраксия (доминантты жартышарда) – идеаторлы немесе
конструктивті
Аутотопагнозия – науқас өзінің дене бөліктерін танымау
немесе бұрмалап қабылдау, сол мен оңды айыра алмау(оң
жақ төбе зақымдалғанда)
Төменгі квадратты гемианопсия – төбе бөлігінің
тереңінде
Псевдополимелия (оң жақ)
Анозогнозия (оң жақ)
Акалькулия
Алексия
Семантикалық афазия
Төбе бөлік – тітіркену симптомдары: Соматосенсорлы
Джексон ұстамасы

19. Самай бөлігі

Есту
анализатор орталығы
Вестибулярлы анализатор орталығы
Иіс сезу анализатор орталығы
Дәм сезу анализатор орталығы
Сенсорлық сөйлеу оралығы
Дыбыс пен әуенді тану орталығы

20. Самай бөлік симптомдары Есту агнозиясы Жүйелі бас айналу ұстамасы Контралатеральды астазия-абазия Жоғарыквадратты гемианопсия – самай б

Самай бөлік симптомдары
Есту агнозиясы
Жүйелі бас айналу ұстамасы
Контралатеральды астазия-абазия
Жоғарыквадратты гемианопсия – самай
бөлік тереңінде
Сенсорлы афазия
Амнестикалық афазия

21.

Самай бөлік – тітіркену симптомдары
Галлюцинациялар және үлкен генерализденген ұстамалар әр
түрлі аурамен бірге:
Иіс сезу (Гешле иірімі)
Дәм сезу (аралша бөлігі)
есту (жоғарғы самай иірімі)
вестибулярлы (самай, шүйде және төбе бөліктерінің
түйіскен жері висцеральды (медиобазальды бөлім)
Түс көрген тәрізді жағдай– ешқашан көрмеген, ешқашан
естімеген
Самай автоматизмі – ориентировканың бұзылуы – өз үйін
танымайды, мақсатсыз қимылдар жасайды
Кейде кіші ұстамалар қимыл қозғалыс бұзылуынсыз болуы
мүмкін.

22.

Шүйде бөлік симптомдары
Жоғары квадратты гомонимді контрлатеральды
гемианопсия (тіл иірімі, ішкі бөлігі)
Төменгіквадратты гомонимді контролатеральды
гемианопсия (клин)
Көру агнозия (сыртқы бөлімі)
Алексия (жазуды түсінбеу) шүйде және төбе бөлік
шекарасында
Акалькулия (санаудың бұзылу)
Контралатеральды атаксия
Метаморфоксия (көрген заттарды бұрмалап қабылдау–
микропсия, макропсия)
Шүйде бөлік тітіркену синдромы
Фотомдар – шүйде бөліктің ішкі беткейінің тітіркенуі
Кинофильмдер, мультиктер, кадрлар – шүйде бөліктің
сыртқы беткейінің тітіркенуі кезінде

23. Қыртыстық қызметтің бұзылысы

Гнозис (білу) – қоршаған орта
жайлы ақпаратты жадының
матрицасына жүйелеп
орналастыру арқылы түзілген
құрылым
Праксис – бағытталған ісәрекет.

24.

Ойлау
– объективті шындықты
белсенді бейнелеудің жоғарғы
формасы, дүниені танумен
игерудің жоғарғы
сатысы,тұлғаның танымдық
әрекеті.
Жады