Балалық және жасөспірімдік шақтағы психикалық бұзылыстар

1.

2.

Балалық және жасөспірімдік
шақтың ең маңызды ерекшелігі
болып бүкіл организмнің,
соның ішінде ОНЖ функциясы
мен структураларының үзіліссіз,
біркелкі емес дамуы болып
табылады.
Психикалық дамудың
қарқынды дамуы (психикалық
онтогенез) балалық шақ пен
жасөспірім шаққа келеді,яғни
осы кезде жеке психикалық
функциялар мен тұлға
қалыптасады.
Балалар мен жасөспірімдердің
психикалық дамуы сыртқы
ортамен қарым-қатынасқа түсу
нәтижесінде дамиды.
Осыған байланысты
психикалық бұзылыстардың
симптомы биологиялық және
психикалық (әлеуметтік)
дамуының интегративті көрінісі
болып табылады.

3.

Психикалық даму біртекті дамымайды, біртіндеп,
кезең-кезеңімен және секіріп дамиды.
Жеке этаптары уақытша рамкамен шектелген, бұл
кезде
психикада
қарқынды,
сапалы
өзгерістер
байқалады. Ол кезеңдерді жастық криз деп атайды.
Бөлінеді: 1 (2- 4 жас), 2 (6- 8 жас) балалардағы жастық
криздер және жасөспірімдік (12-18 жас) криз.
Бұл кезеңдерде физиологиялық және психологиялық
тепе-теңдіктің
бұзылуына байланысты әт түрлі
психопатологиялық
симптомдар
пайда
болады,
психикалық дамудың бұзылыстары байқалады. Бұл
бұзылыстар биологиялық және орта факторларының
немесе екеуінің бірігуінен пайда болады.

4.

5.

Психикалық дамудың бұзылысы жеке
функциональді жүйелер мен психиканың
темпі мен даму кезеңінің бұзылуымен
байқалады.

6.

Тотальді психикалық ретардацияның клиникалық
түріне
жалпы психикалық жетіспеушілік
(олигофрения) жатады.
Парциальді ретардацияға – жеке психикалық
процесстердің жетілмеуі-зейіннің, тілдің, мектеп
дағдысының, бұған жататындар инфантилизм мен
невропатия.

7.

Психиканың дизонтогензінің екінші типі – асинхрония-психиканың
диспропорциональді бұрмаланып дамуы. Мұнда бір психикалық
функциялардың
шектен тыс даму байқалса, басқа бір
функциялардың артта қалуы байқалады.
Бұрмаланып даму балалық аутизм мен гебоидты синдромда
байқалады..
Егер бір немесе бірнеше функциональді жүйелер өздеріне тән
хронологияны басып озып дамитын болса оны акселерация деп
атайды.

8.

Соматовегетативті
дәрежесі
(0-3жаста)
невропатиялық синдромның әр түрлі варианттары
тән, психикалық аурулар
Ішкі ағзалар, әсіресе ішек-қарын бұзылыс тарымен,
вегетативті бұзылыстармен
ұйқысының
бұзылуымен сипатталады.

9.

Психомоторлы
дәреже
(4-7
жаста),бұған
гиперактивтілік синдромы, неврозтәрізді қимыл
қозғалыс бұзылыстары жатады (тик, тұтығу,
мутизм).
Осы дәрежені мектепке дейінгі және мектеп
жасындағы балалар арасындағы бөлу мынандай
жағдайлармен
түсіндіріледі,яғни
6-12
жаста
қозғалыс анализаторының дифференциациясы
болады,ал 7 жаста қозғалыс анализаторының
қыртыстық
бөлігінің
ядросы
ересек
адамдардыкімен сәйкес келеді..

10.

(5-10 жаста ), қорқыныш
симптомы,үйден кетіп қалу және қаңғыру және
жоғары аффективті қозу тән.
Бұл бұзылыстардың пайда болуы өз өзін бағалау
мен санасының қалыптасуымен байланысты.
Аффективті дәреже

11.

Эмоциональді-идеаторлы дәрежесі
(11-17жаста).
Психикалық бұзылыстар жасөспірімдерге тән,оларда
аса бағалы образдар
негізінде дамиды. Бұған
суицидальді
реакциялар,
ипохондродисморфофобиялық
бұзылыстар,
аса
бағалы
қызығушылық және философиялық интоксикация
тән.

12.

Баланың жасын ескеру: 3 жаста балада энурез қалыпты жағдай
деп санасақ,ал 7 жаста патология деп.
Бала өзінің уайымдарын,сезімдерін,көңіл күйін сөзбен жеткізе
алмағандықтан,көп жағдайда олардың психикалық жағдайын
тек ата-анасынан,туыстарынан,мұғалімдерден алған ақпаратқа
жүгінеміз немесе баланы бақылау нәтижесінде алған
ақпараттарға көн мән береміз.
Балаларды емдеген кезде дәрі-дәрмек көп тағайындамаймыз. Тек
атанасының балаға деген қарым қатынасын өзгертуге, баланы
тыныштандыруға,білім мен дағдыларды алу үшін көп көмектесу
керектігін түсіндіреміз.

13.

Ақыл ес кемдігі.
Дамудың жалпы бұзылыстар (балардағы
психоздар)
Дамудың спецификалық бұзылыстары
(
тілдің
дамуының
бұзылыстары,оқу,санау,басқа
мектеп
дағдысының бұзылыстары).
Тәртіптік
және
эмоциональді
бұзылыстар,балалық шақ пен жасөспірім
кезінде байқалатын (гиперкинетикалық
бұзылыстар,тәртіп
бұзылыстары
үрейлі,фобиялық,тикоздық
бұзылыстар,
органикалық емес энурез ,тұтығу).

14. Этиология

Тұқым қуалаушылық пен соматикалық аурудың мәні зор
(12% физикалық сырқаттанған балаларда байқалды).
Негізгі себеп ми бұзылыстары- 34%.
Минимальді ми дисфункциясы психикалық бұзылыс
тардың жиі кездесетін себебі.Мұндай жағдайда мида
құрылымдық бұзылыстар болмайды гиперактивтілік
зейін бұзылыстары,тәртіп,жаңа мәліметті меңгеруде
қиыншылыққа тап болады.ММД себебі:жүктілік пен
босану кезіндегі патология(ерте босану,асфиксия).

15. Этиология

Қоршаған орта факторлары.
Жанұя.Жанұядағы нашар қарым-қатынас,әке-
шешесін жоғалту, дисгармониялық тәрбие,атаанасының біреуінде тұлғалық ерекшеліктер болса.
Әлеуметтік және мәдениеттік факторлар.

16.

Эмоциональді
бұзылыстар:
Ажырасумен
байланысты үрейлік
бұзылыстар
Фобиялық бұзылыстар
Соматизирленген
бұзылыстар
Обсессивтікомпульсивті
бұзылыстар

17. Фобии

у детей Нет сознания чуждости, болезненности Нет
целенаправленного стремления избавиться от страхов Навязчивые мысли.
Воспоминания, счет – не характерны Обильные навязчивости с ритуалами
и замкнутостью – диф.диагностика с шизофренией Развернутых картин
истерического невроза нет, есть аффект-респираторные приступы с
громким плачем, на высоте которого развивается остановка дыхания и
цианоз, иногда избирательный мутизм, возникают как у мальчиков, так и у
девочек

18.

Тәртіптік бұзылыстар.
Гиперкинетикалық бұзылыстар
Тіл мен сөз бұзылыстары (тұтығу)
Функциональді энурез.
Тикозды бұзылыстар.

19. Спецификалық (жекешелеу) дамудың бұзылысы

Оқу мәнерінің
бұзылысы (дизлексия).
Санау дағдысының
спецификалық
бұзылысы.
Қозғалыстың
спецификалық
бұзылысы.

20. Маниакальді-депрессивті психоз

Маниакально-депрессивный психоз у детей В раннем
детстве не возникает Отчетливые приступы можно
наблюдать у детей старше 12-14 лет Жалоб на чувство тоски
не предъявляют Депрессия проявляется
соматовегетативными расстройствами, нарушениями сна
и аппетита, запорами

21. Тұтығу

Ер балаларда жиі кездеседі. Өтпелі тұтығу 4%
балаларда ал тұрақты - 1% балаларда кездеседі.
Әдетте қалыпты дамыған балаларда тұтығу 4-5
жас аралығында пайда болады. Тұтығу 17%
балаларда тұқым қуалаушылықпен беріледі.
Тұтығудың невротикалық нұсқасы психогенді
бағытта басталады (қорқыныш, ауыр жанұялық
шиеленістер),жіне органикалық нұсқаулар.
Невротикалық тұтығуда пубертатты жастан
кейін 90% науқастар жазылып кетеді.
Невротикалық
тұтығу
психотравмалық
жағдаймен және тұлғаның ерекшелігіне тығыз
байланысты. Көп жағдайда науқастарда:
ұйқысының
бұзылысы,
тітіркенгіштік,
көпшілікке шығудан қорқу пайда болады.
Органикалық тұтығу заикание развивается вне
зависимости
от
психотравмиралық
жағдайларға
байланыссыз
дамиды
бұл
жағдайда
органикалық
патология
дамиды(неврологиялық симптоматика. ЭЭГ).
Релаксирлеуші
(мидокалм).
терапия,
миорелаксанттар

22. Ерте балалық аутизм синдромы.

Каннер 1943 жылы балалық аутизмді өз еңбегінде жазған.
Бұл өте сирек патология формасы, 10 000 нан 2 балада кездеседі.
Қоршаған ортамен қатынастың мүлдем жоқтығы ең негізгі синдром көрінісі
болып табылады.
Клиникасы көбінесе 2ден 5 жас аралығында көрінеді.Кейбір жағдайда бұл көрініс
омыраудағы балалардада көрінеді. Соматовегетативті бұзылыстар фонында
сыртқы тітіркендіргіштерге жауабы төмендейді, аштық сезімі жоғалады. Бұндай
балалардың ұйқысы үзілген, беткей,көбінесе негізсіз жылау байқалады. Ерте
балалық шақта жақындарына мән бермейді.
Айналасындағы балалармен ойнамайды. Көңіл күйі біртекті.

23. Шизофрения

у детей Злокачественное течение
Значительное преобладание негативной симптоматики
над продуктивными расстройствами Ранние дебюты
чаще у мальчиков 3,5:1 Преобладают расстройства
двигательной сферы: кататоническая и гебефренная
симптоматика, расторможенность влечений или
пассивность и равнодушие

24. Синдром Ретта

начало в возрасте 7-24 мес. на фоне относительно
благополучного развития. Клинические проявления: потеря
мануальных навыков и речи, сочетающейся с задержкой роста
головы, энурезом, энкопрезом и приступами одышки, иногда
+ эпилептические припадки. В более позднем возрасте
присоединяется атаксия, сколиоз и кифосколиоз, тяжелая
инвалидизация.

25. Аспергер синдромы.

Ерте балалық аутизмнің
негізгі иклиникалық
көріністерімен жүреді.
Қалыпты немесе
қалыптыдан жоғары
интеллект, сөйлеу мәнері
ерте дамиды (бала
жүргеннен бұрын, ерте
сөйлей бастайды), көбінесе
ұл балаларда кездеседі.
Шизоидты психопатияның
ерекше нұсқасы ретінде
қарастырылады.

26. Жиля де ля Туретта Синдромы

Начинается в детском возрасте между 2 и 10 годами, наследственная
природа У мальчиков в 3-4 раза чаще Клиника: хронические тики, в начале
возникают тики в виде моргания, подергивания головой, гримас; через
несколько лет в подростковом возрасте присоединяются голосовые и
сложные двигательные тики, меняющие локализацию + агрессия,
сексуальный компонент + копролалия (бранные слова) у 1/3 больных.
Характерно сочетание импульсивности, навязчивости, снижение
способности концентрировать внимание Лечение: нейролептики в
минимальных дозах, антидепрессанты

27.

28. Каннер синдромы

Бас миының ерте органикалық зақымдалуымен
және тұқым қуалаушылық – конституциялды
факторлармен пайда болады.
Синдром генезінде дұрыс тәрбие көрмеудің рөлі
жоғары (эмоциональды депривация).

29. Балалақ шақта көрінетін қорқыныштың 5 тобы бар:

Жабысқақ қорқыныштар,
Жоғары бағалы қорқыныш,
Дифференцирленбеген қорқыныш,
Сандырақ,
Түнгі қорқыныш

30. ТИКИ

Тики Мальчики – 4,5%,
девочки – 2,6% Возраст 7 лет
и старше Не прогрессируют,
полностью исчезают у
взрослых Часто связаны с
неврозом навязчивых
состояний, усиливаются при
эмоциональном
напряжении

31. Энурез

Мальчики – 12%, девочки – 7% Диагноз
ставится при сохранении непроизвольного
мочеиспускания у детей старше 4 лет До 18 лет
сохраняется у 1% юношей, у девушек не наблюдается