Rotacyzm. Deformacja (rotacyzm właściwy)

1. Rotacyzm

FORMY
RODZAJE
PRZYCZYNY
ĆWICZENIA

2. ROTACYZM

R
r
r
R
R
r
r
R
R
r
R
r
To nieprawidłowa artykulacja
głoski [r].
Wyróżniamy trzy rodzaje rotacyzmu:
DEFORMACJA
SUBSTYTUCJA
ELIZJA

3. DEFORMACJA (rotacyzm właściwy)

to tworzenie dźwięku, nie występującego w systemie
fonetycznym danego języka. Na skutek zmiany
miejsca artykulacji (głoska r powstaje m.in. w wyniku
drgań języczka, warg, policzków) jej brzmienie jest
zdeformowane. W zależności od miejsca, w którym
dźwięk powstaje, rozróżnia się liczne odmiany
rotacyzmu właściwego.

4. SUBSTYTUCJA (pararotacyzm)

Polega na zastępowaniu głoski r innymi głoskami,
prawidłowo wymawianymi. Większość dzieci zaczyna
wymawiać prawidłowo głoskę r dopiero około 5 roku
życia. Do tego czasu zastępuje ją innymi łatwiejszymi
głoskami, jak na przykład: j, l, ł, d, w…..(rotacyzm
rozwojowy). Jeżeli to zjawisko trwa dłużej niż do 6-7
roku życia to staje się patologią, gdyż jest
symptomem opóźnionego rozwoju mowy w zakresie
artykulacji.

5. ELIZJA (mogirotacym)-

ELIZJA (mogirotacym)Opuszczanie głoski r, jako jednego ze składników
wyrazu (r=0). Może być zjawiskiem rozwojowym,
bądź gdy się przedłuża- patologicznym.

6. Slajd 6

7. Reranie języczkowe

Jest najczęstszą formą rotacyzmu. Drgania
w y ko ny wa n e s ą p r z e z j ę z yc z e k z n a j d u j ą c y s i ę n a
końcu podniebienia miękkiego. Podniebienie
m i ę k k i e j e s t u n i e s i o n e i z a myk a p r z e j ś c i e d o j a my
n o s o we j . J ę z y k n i e b i e r z e u d z i a ł u w a r t y k u l a c j i . J e s t
o d m i a n ą r o t a c y z m u p o d n i e b i e n n e g o . Te r a p i a p o l e g a
n a u s p ra w n i a n i u c z u b k a j ę z yk a .

8. Reranie wargowe

jest znacznie rzadziej spotykane. Spotyka się dwie
f o r my t e j w y m o w y :
• d w u wa r g o wą ( b i l a b i a l n ą ) d r g a j ą o b i e w a r g i
(„francuskie r”)
• w a r g o w o - z ę b o wą ( l a b i o d e n t a l n ą ) d ź w i ę k p o w s t a j e
w wyniku drgań dolnej wargi zbliżonej do górnych
siekaczy lub górnej wargi zbliżonej do dolnych
s i e k a c z y.

9. Reranie międzyzębowe

P o l e g a n a d r g a n i u c z u b k a j ę z yk a w s u n i ę t e g o
m i ę d z y z ę by. R z a d z i e j s p o t y k a n a j e s t o d m i a n a , p r z y
k t ó re j r p o w s t a j e m i ę d z y c z u b k i e m j ę z y k a a g ó r n ą
wa r g ą .

10. Reranie policzkowe

l u b b o c z n e - w y s t ę p u j e b a r d z o r z a d ko . P r ą d
p o w i e t r z a s k i e r o wa n y j e s t w b o k w p r a w i a j ą c
w d r g a n i a p o l i c z k i . W e f e kc i e p o w s t a j e d ź w i ę k
o n i e p r z y j e m ny m b r z m i e n i u . P r z y j e g o r e a l i z a c j i
p o z a d r g a n i e m j e d n e g o l u b o b u p o l i c z kó w d r g a
r ó w n i e ż c z u b e k b ą d ź k r a wę d z i e j ę z y k a .

11. Reranie podniebienne

P o l e g a n a z b l i ż e n i u t y l n e j c z ę ś c i j ę z yk a
d o p o d n i e b i e n i a m i ę k k i e g o . P o d c z a s a r t y ku l a c j i
wibruje całe podniebienie miękkie.

12. Reranie gardłowe

P o w s t a j e m i ę d z y n a s a d ą j ę z yk a a t y l n ą ś c i a n ą
g a r d ł a ( m o ż l i we t e s t o wa n i e r ę k ą ) . Wy m o wa g ł o s k i
r g a r d ł o wa z w i b ra c j ą j ę z yc z k a i p o d n i e b i e n i a
miękkiego- zbliżona do wymowy francuskiej
d ź w i ę ku r.

13. Reranie nosowe

R e a l i z a c j a n o s o wa g ł o s k i r c z ę s t o w s p ó ł w ys t ę p u j e
z n o s o wą w y m o wą i n nyc h d ź w i ę kó w. N o s o wa
a r t yku l a c j a g ł o s k i r s w o i m b r z m i e n i e m z b l i ż o n a j e s t
d o n g i p o w s t a j e w w y n i k u n i e d o myk a n i a w e j ś c i a d o
j a my n o s o we j .

14. Reranie boczne

Wa d l iwa b o c z n a r e a l i z a c j a g ł o s k i r. S t r u m i e ń
p o w i e t r z a p r z e c i s k a s i ę m i ę d z y k r a wę d z i ą b o c z n ą
j ę z yk a a g ó r ny m i d z i ą s ł a m i , p o w s t a j e n i e p r z y j e m n e
brzmienie.

15. Reranie krtaniowe i językowo-wargowe

Reranie krtaniowe i językowowargowe
P o l e g a n a wa d l i we j a r t y ku l a c j i g ł o s k i r ( k r t a n i o we j
l u b j ę z y ko wo - wa r g o we j )

16. Reranie świszczące

Wy m o wa j e s t z n a c z n i e p r z e d ł u ż o n a i w z m o c n i o n a .

17. Przyczyny rotacyzmu:

Nieprawidłowa budowa narządów artykulacyjnych:
- głównie języka (zbyt duży, gruby)
- zbyt krótkie wędzidełko podjęzykowe
- anomalie podniebienia twardego- podniebienie gotyckie
- anomalie zgryzowe- przy bardzo otwartym zgryzie może
wystąpić rotacyzm interdentalny.
Niska sprawność języka (ograniczona sprawność języka
na skutek wad anatomicznych- zbyt krótkie wędzidełko) zbyt
mocne lub zbyt słabe napięcie języka.
Naśladowanie nieprawidłowych wzorców.
Niedostateczne słuchowe różnicowanie dźwięków.

18. Ćwiczenia