Жүрек, артериялар және веналар қабырғалары құрылысының адам жасына қарай ерекшеліктері

1. М.Оспанов атындағы Батыс Қазақстан Мемлекеттік Медицина университеті Кафедра: Цитология, эмбриология және гистология Факультет:

Жалпы медицина
Тақырыбы:
Жүрек, артериялар және веналар қабырғалары
құрылысының адам жасына қарай ерекшеліктері.
Орындаған: Кенжебаева А.К
307 А
Тексерген: Бердалинова А.К
Ақтөбе 2017ж

2.

Жоспары:
І.Кіріспе.
ІІ.Негізгі бөлім:
Жүрек туралы жалпы түсінік.
Жүректің жасқа байланысты ерекшеліктері.
Қан тамырлардың жасына байланысты өзгеруі.
ІІІ.Қорытынды.

3.

Жүрек – қанды қозғалысқа келтіріп, қан
тамырларына айдайтын негізгі мүше.

4.

*
Қабырғасы үш
қабықтардан
тұрады:
ішкі
ортаңғы
сыртқы
эндокард
миокард
эпикард

5.

Онтогенездің жүруі барысында
жүрек
гистоструктурасын бірнеше сатыға
бөліп қарауға болады.
Түрленіп дамуы
(деференсациялан
у) кезеңі;
Қалыпты
деңгейде келу
(стабилизация)
кезеңі;
Инволюция
кезеңі (кері
даму).

6.

*Жүректің гистоқұрылысының ұрықтық дамудан
басталған кезеңі 16 – 20 жаста аяқталады
(дифференцировкасы). Бұған кардиомиоциттердің
түрлену процесі мен жүрек қарыншасының морфогенезі
сопақша тесік пен артериялық қысымның өсуі әсер
етеді. Осы кезде оң жақтағы қарыншаның
миокардысының физиологиялық атрофиясы және сол
жақтағы қарыншаның физиологиялық гипертрофиясы
байқалады. Жүректің миоциттерінде саркоплазмасы
ұлғайып, ядролық – плазмалық қатынас азаяды.

7.

*20 – 30 жастың арасындағы кезеңде әдетте фунциональды
күш түскеде адамның жүрегі салыстырмалы қалыпты күйде
болады (стабилиациясы).
*30 – 40 жастан кейін миокардта дәнекер тіннің өсуімен, ал
эикардта май жасушалары – адипоциттер пайда болады,
жүректің инервациясы да өзгереде бастайды.
*30 – жастан кейін жүрек қабырғасындағы адренергиялық
нерв өрімдеріндегі медиаторлары азайып, медиаторлардың
белгенділігі бәсендейді.
* Ал, 70 жастан кейін жүректегі парасимпатикалық нерв
талшықтары азаяды да, жүректе склеротикалық өзгерістер
пайда болып, миокардтың қан айналымы қиындап, көптеген
ишемия науқастардың шығуына әсер етеді.

8.

Өмір сүру барысында қан тамырлар жүйесінің өзгеруі, ол –
бұл жүйенің функциясының атқарылуы жағдайына
байланысты. Адамның жасы келе қан тамырлардың қабырғасы
қалыңдайды, ортаншы бөлік жасушалар атрофияланады және
минералды қосылыстар пайда болады.
Жүрек пен қан тамырлар жүйесі құрамында қоректік және
биологиялық белсенді заттар, газдар, метоболизм өнімдері бар,
ағзада қанның және лимфаның таралуын қамтамасыз ететін
мүшелердің жиынтығы (жүрек, қан және лимфа тамырлары).
Жүрек пен қан тамырлар жүйесінің құрамына жүрек, қан
мен лимфа тамырлары кіреді. Ағзада қан тамырлар жүйесі мен
жүрек ондағы қоректік және биологиялық белсенді заттардың,
метоболизм өнімдерінің мүшелерге таралуын қамтамасыз етеді.

9.

Осыған байланысты ең негізгі қызметтері:
Тасымалдаушылық, ағзаны қан және лимфамен қамтамасыз
етеді де, трофикалық, тыныс алу және экскреторлы қызмет
атқарады.
Интегративті қызметі – мүшелер мен жүйелерді бір – бірімен
байланыстырып, ағзаның бір тұтатығының жүзеге асырады,
Реттеушілік қызметі – мүшелерге, тіндерге көптеген
медиаторларды тасымалдап, олардың жалпы қызметін реттейді.
Иммундық қызмет - жүрек пен қан тамырлар жүйесі
патологиялық үрдістерде атқатады.

10.

11.

*Қан тамырлары – тасымалдау қызметін жүзеге
асыратын, мүшелерді қанмен қамтамасыз етумен
қатар, тіндер арасындағы зат алмасу процесін
реттейтін диаметрі әр түрлі тұйық түтікшелер
жүйесію.Қан тамырдың ішкі құрлысының
құрылымы өзгеруі (эндотелия, борпылдақ дәнекер
ұлпалары) және оның метаболизмнің өзгеруі
атресклерозға әкелуі мүмкін. Осыған байланысты
қан тамырларының ішкі қабатының холестерин
жиналып, атресклерозды тыртықтар пайда
болады. Веналық (коронарьлы) қан
тамырларындағы бұндай өзгерістер жүректің
ишемиялық ауруларына алып келеді.

12.

13.

*
Адам өмірінің өн бойында тамырлардың құрылысы
үздіксіз өзгеріп отырады. Қан тамырларының негізгі
функционалды қалыпты қызметі даму мөлшерімен отыз
жаста тоқтайды. Одан әрі қарай артерияладың
қабырғасында қабықтарының қалыңдауына байланысты
дәнекер тінінің өсуі байқалады. Эластин типті
артерияларда бұл процесс жақсырақ. Ішкі және ортаңғы
қабықтардың құрамында сульфаттанған глюкозамин
гликандар жиналады.60-70 жастан кейін барлық
атериялардың ішкі қабықтарында коллаген
талшықтарының өсіп, қалыңдауы байқалады.

14.

15.

16.

Қарт адамдарда ішкі және ортаңғы қабықтары
өсіп, онда известік қорлар мен липидтердің пайда
болуы да көрінеді. Сыртқы қабықтың құрамындағы
ет жасушаларының шоғырлары пайда болады.
Венлардағы өзгерістер артериялармен ұқсас.
Қартадамдардың мүшелерінің лимфа тамырларында
көптеген ұсақ жуандаған варикозды бөліктер пайда
болады. Олардың құрамындағы коллаген талшықтары
өсіп, саны көбейеді.
Қан тамырлары, әсіресе лимфа тамырлары тек қана
жасқа байланысты емес, сонымен бірге мүшелердің
қызметіне байланысты өзгеріп отырады. Мысалы,
жатыр мен аналық безде оварильді менустральды
циклге байланысты өзгереді.

17. Қан тамырларының пайда болуының микрофотосы.

18. Қорытынды.

Қорытынды
Сонымен, қорыта айтатын болсақ, біз бұл тақырыбты
игеруіміздің, біздер, медициналық қызметкерлер үшін
маңызы зор. Өйткені жастық ерекшеліктерде және
регенерацияда өзіндік диагностикалық маңызы бар.
Жүректің гистоқұрылысының ұрықтық дамудан
басталған кезеңі 16 – 20 жаста аяқталады
(дифференцировкасы). Бұған кардиомиоциттердің түрлену
процесі мен жүрек қарыншасының морфогенезі сопақша
тесік пен артериялық қысымның өсуі әсер етеді. Осы кезде
оң жақтағы қарыншаның миокардысының физиологиялық
атрофиясы және сол жақтағы қарыншаның
физиологиялық гипертрофиясы байқалады. Жүректің
миоциттерінде саркоплазмасы ұлғайып, ядролық –
плазмалық қатынас азаяды.

19. Пайдаланылған әдебиеттер.

Пайдаланылған әдебиеттер
1.
Афанасьев Ю.И., Юрина Н.А.
“Гистология” Москва,1989
2.
Данилов И.А. “Гистологи”
Москва,2003
3.
Ж.О. Аяпова “Цитология,
эмбриология және
гистология”
Алматы, 2009