Өспелер

1. «Астана медицина университеті» АҚ Инфекциялық аурулар,эпидемиология және иммунология кафедрасы Тақырыбы:Өспелер

Орындаған: Болтабаев Б.
Дайрабайұлы Б.
Топ: 309 ЖМ
Қабылдаған: Мұхажанова Г.О.
Астана-2016

2. Жоспар:

I. Кіріспе
II. Негізгі бөлім
Ісіктердің құрылысы,классификациясы
Өспенің пайда болу себептері
Қатерсіз және қатерлі ісіктер
Протоонкогендердің онкогендерге айналу механизмдері
Вакцинацияның негізгі мақсаты – жасанды иммунитетті қалыптастыру
Қатерлі ісіктің иммунды емі
IІІ. Қорытынды
ІV. Пайдаланылған әдебиеттер

3. Кіріспе

Шынайы ісіктерді зерттеумен медицинаның ертеден бөлек ғылым болып бөлініп шыққан
саласы — онкология (грекше – ісік туралы ғылым, ілім) айналысады. Басқаша айтатын болсақ,
онкология —мақсаты ісік ауруларын зерттеу, анықтау, емдеу және олардың алдын — алу болып
табылатын сала. Онкология тек шынайы ісіктермен ғана шұғылданады, ал жалған ісіктер: ісіну,
қабыну, гиперфункция, гипертрофия, гормоналдық жүйедегі өзгерістер мен сұйықтардың
шектеліп жиналуы салдарынан тіндер көлемінің ұлғаюы онкологияның құзырына жатпайды.
Клиникалық онкология жаңа түзілістердің 4 түрімен ғана айналысады: қатерлі ісіктер, қатерсіз
ісіктер, карциномалар және шығу тегі белгісіз ісіктер.

4. Ісіктердің құрылысы

Ісіктердің сыртқы көрінісі пішіні және көлемі бойынша әртүрлі болып
келеді. Көбінесе өсіп тұрған тінді қоршап, шар тәрізді болып келеді. Басқа
тіндерден ісіктер ақ, сары немесе сұр түстерімен ажыратылады.
Консистенттілігі бойынша тым жұмсақ немесе тым қатты болуы мүмкін. Ісік
құрылымы бойынша өзі дамыған тінге немесе ағзаға ұқсас болса, онда ол
гомологиялық ісік,ал гетерологиялық ісікте ісіктің жасушалық құрылысы өзі
дамыған ағза не тіннен айырмашылығы болады. Гомологиялық ісіктер
жетілген,дифференцирленген,гетерологиялық ісіктер –жетілмеген,не аз –
немесе дифференцирленбеген. Жалпы микроскопиялық әрбір ісік паренхима
мен стромадан тұрады. Элек-тронды микроскоппен қараған кезде ісік
жасушаларында
жаңа
құры-лымдар
кездеседі.
Цитоплазмасында
митохондриялар қалыптыға қарағанда аз кездеседі, ұзындығы және пішіні
әртүрлі болады. Эндоплазмалық тор біркелкі болады, яғни ол түйіршікті
құрылымынан айырылады және онда ақ түс беретін вакуольдер пайда болады.

5. Өспенің себептері

Өспе дамуын туындататын жайттар канцерогендер (лат.
cancer - рак) немесе бластомогендер (грекше blastomaөспе) деп аталады. Канцерогендер: химиялық, физикалық, биологиялық.
Химиялық канцерогендер шығу тегіне қарай экзогенді
және эндогенді, әсер ету тетіктеріне қарай – тура (ДНҚна алкилді топтарды қосатын алкилдеуші қосындылар)
және тура емес – проканцерогендер (преканцерогендер) –
организмде метаболиттік өзгерістерге ұшыраған соң
өспені күшейтеді.

6.

Көпорамды хош иісті көмірсутектер
Аминоазоқосындылар
Нитрозаминдер
Афлатоксиндер
Жай химиялық қосындылар
Уретан, төртхлорлы көміртегі, эпоксидтер, пластмассалар.

7.

Тирозин мен триптофанның туындылары,
холестерин және оның өнімдері, еркін
радикалдар және майлардың асқындары,
азот тотығы (NO.), оның туындылары
(пероксинитрит – ONOO-), көп мөлшердегі
кейбір гормондар (эстрогендер).

8.

9.

10.

Клиникалық тұрғыдан ісіктердің мән-маңызы бірдей емес. Сондықтан
оларды 3-ке жіктеуге болады :

11.

12. Ісіктердің классификациясы мен морфологиясы

Ісіктердің бүгінгі замандағы классификациясы, олардың морфология-лық
құрылысын,
дамыған
орнын,
жеке
органдардағы
құрылыстық
ерекшеліктерін, қатерсіз немесе қатерлілігін ескеріп, гистогенездік
принципке негізделе құрылған. Классификацияда ісіктер 200 –ден астам
атауларды қамтитын жеті топқа жіктелген.
І. Спецификалық даму орны жоқ эпителийлік ісіктер
ІІ. Экзо- және эндокриндік бездердің, жамылғы эпителийдің ісіктері
ІІІ. Мезенхималық ісіктер
IV. Меланин түзетін тканьнің ісіктері
V. Нерв жүйесі мен ми қабықтарының ісіктері
VI. Қан жүйесінің ісіктері
VII. Тератомалар

13. Спецификалық даму орны жоқ эпителийлік (органспецификасыз) ісіктер

14. Папиллома

Папиллома (лат. papilla емшек + лат. oma - ісік).
Ауыз
шырышты
қабықтарында
пайда
болатын бүртікті қатерсіз эпителий ісігі. Ракқа
айналып кетуі мүмкін
ауру. Көлемі әр түрлі
бүртікті ісік мүйізденіп,
беті ағарып көрінеді.

15. Аденома

Негізінде біртекті
безді эпителийден
құрылатын залалсыз
ісік. Әдетте құлақ
тұсындағы сілекей
бездері ауырады.

16. Аденокарцинома

Секрет шығаратын бездердің кілегей қабықшасынан дамитын қатерлі ісік. Ол
шырышты қабықтары не бездік тіндері бар ағзаларда өрбиді. Аденокарцинома
бездік құрылымдары әртүрлі мөлшердегі аса дөрекі пішінді [[призма]] немесе куб
тәрізді торшалардан тұрады, протоплазмасы мол және базофильді келеді. Ісік
құрамында торшалардың бөлінуі айқын байқалады, олар азды-көпті шырыш бөледі.
Аденокарцинома құрылымына қарай: ацинарлық немесе альволярлық (ісікте ацинарлық құрылымдар басым); тубурлярлық (түтіктік құрылымдар басым); бүрлікбүрлік немесе еміздіктік (өсінділер басым); шырыштық немесе коллоидтық
(торшалары көп) болып 4 түрге бөлінеді.

17. Экзо- және эндокриндік бездер мен эпителийлік жамылғылардың (органспецификалық) ісіктер

Органспецификалық ісіктер белгілі бір органның клеткаларынан дамып қана
қоймай, сонымен бірге кейде осы органға тән морфологиялық әрі қызметтік
белгілерді сақтайтындығымен сипатталады.

18. Эндокриндік бездердің органспецификалық ісіктері

19. Сүт безінің рагы

20.

Қалқанша безінің
аденомасы
Қалқанша безінің
карциномасы

21. Бауырдың рагы

22.

23.

Ұйқы безінің карциномасы

24.

Қатерсіз
Қатерлі
Дәнекер тін ісіктері
-қатты, жұмсақ фиброма
-десмоид
-гистиоцитома
-фибросаркома
-қатерлі гистиоцитома
Бұлшықет ісіктері
-Лейомиома
-Рабдомиома
Түйіршікжасушалы ісік
-Лейомиосаркома
-Рабдомиосаркома
-Қатерлі түйіршікжасушалы
ісік
Қантамырларының ісіктер
-гемангиома (капиллярлық,
веналық, каверналық)
-Қатерсіз
гемангиоперицитома
-Қатерсіз
гемангиоэндотелиома
-Гломус-ангиома
-Ангиосаркома
-Қатерлі гемангиоперицитома
-Қатерлі
гемангиоэндотелиома
Май тінінің ісіктері
липома, гибернома
липосаркома, қатерлі
гибернома
Синовиалды қабықтар ісіктері
Синовиома
Қатерлі синовиома
Мезотелий ісіктері
Қатерсіз мезотелиома
Қатерлі мезотелиома

25. Меланинтүзуші тін ісіктері

1.
Қатерсіз ісіктер – невустар
Дермаішілік
Шекаралық
Күрделі
Эпителиоидты
Ұршық тәрізді жасушалы (ювенилді)
Көгілдір
2.
Қатерлі ісіктер – меланома
Беткей таралатын
Түйінді
Пигментсіз

26.

27.

28.

29.

30.

31. Жатыр мойыны ісігіне карсы вакцинаныц әсер ету механизмі

Ол тек папилломавирустың кабыкшасында болатын залалсыз белоктардан
құралған. Адам организміне түскенде бұл белоктар иммундық жауап ретінде
антиденелер өндіріледі. Антиденелер қанда ұзақ жылдар бойы сақталады.
Егер вакцина қабылдағаннан кейін бірден организм шынайы вируспен
зақымдалса, вирусты бөлшектер сол бойда дайын антиденелермен
жойылады.
Ісікке карсы эсер ететін Escozine вакцинасы табиғи өнім болып
табылады,оның құрамына кариб көгілдір шаянының уы кездеседі. Соңғы
15 жылда әртүрлі ісікпен ауыратын мыңдаған науқастар осы препараттың
арқасында денсаулыктарын біршама жаксартты. Сарысудыц эффективтілігі
клиникалық тұрғыдан дәлелденді. Әртүрлі дәрежедегі ракпен ауыратын 8302
науқасқа 8 жыл бойы зерттеу жасалды. 89,5% жағдайда зерттеуге қатысқан
науқастардың өмірі едәуір жақсарды.
Escozine вакцинасы химиотерапия, радиотерапия және басқа да дәстүрлі
емдеу әдістерімен бірге қолданылады. Бұл қауіпсіз және эффективті табиғи
өнім.

32.

Активті арнайы
иммунды емдеу
Қатерлі ісіктің арнай
иммунды емінде
моноклонды
антиденелерді қолдану
Қатерлі ісіктің
иммунды емі
Қатерлі ісіктің иммунды
емінде
интерлейкиндерді
қолдану
Қатерлі ісіктің иммунды
емінде
интерферондарды
қолдану

33. Активті арнайы иммунды емдеу

Активті арнайы иммунды емдеу-ол ауруға құрамында ісік
антиген-дері
бар
вакциналарды
енгізу.
Оларға
ісік
жасушалары (өмір сүруге қабілетсіз), үзінділер (мысалы
мембрана үзінділері),ісік тіндерінің ерігіш заттары жатады.
Онкологиялық ауруларды ісіктердің өлген, не шала-жасар
жасушаларын енгізу, сонымен қатар, активтіиммундау үшін
ісіктің ерігіш заттарын қолданудың нәтижелі келуі ғылыми
зерттеулермен дәлелденген.
Ісікке қарсы вакциналар жасау- өте маңызды жұмыс.
Бірінші-ден, адамдағы вируспен қоздырылатын ісіктерге қарсы
вакцина жақсы нәтиже беруде. Мысал ретінде, ЭпштейнБаррвирусымен
пайда
болған
ісікте
және
Беркит
лимфомасында вакцина шаралары өте шипалы келеді.

34. Қатерлі ісіктің иммунды емінде интерлейкиндерді қолдану

Интерлейкин-1 (ИЛ-1)- бұл лимфокин in vitro ісік
жасушаларына тікелей цитотоксикалық әсер көрсетеді және ол
сүцек кемігінде регенеративті үрдістерді күшейтіп, иммунды
жауапты белсендіреді. ИЛ-1 әсерінен NK- жасушаларының
белсенділігі жоғарылайды және моноцитарлы- макрофагалды
жасушалардың арнайы цитотоксикалық әсері жоғарылайды,
екіншілік цитокиндер түзілуі күшейеді.
Интерлейкин-2 (ИЛ-2) – онкологиялық аурулар емдеуде
кең қолданылатын цитокин. Ол меланомада, бүйрек, өкпе
рактарында және тағы басқа ісіктерде жоғары нәтиже
көрсеткен және оны қолданғанда ұзақ регрессия байқалған.
Интерлейкин-12 (ИЛ-12) – цитокин, ол макрофагтармен
түзіліп арнайы емес қорғаныс механизмі мен арнайы Т –
жасуша-лық иммунды жауап дамыту арасында маңызды рөл
атқарады. Ил-12 Тх1 дамытып, цитокиндердің бөлінуін ұлғайтады
және Т-лимфоциттер мен NK-жасушалардың цитотоксикалық
белсенділі-гін күшейтеді.

35. Қатерлі ісіктің иммунды емінде интерферондарды қолдану

IFN-α-ң вирусқа қарсы
белсенділігі жоғары болып
келеді. IFN-α препараттары
вирусқа байланысты
қатерлі ісіктерде жақсы
әсер етеді, ең алдымен
лейкоз кезінде. Сонымен
қатар, оның ісікке қарсы
белсенділігі де жоғары. IFNα және IFN-β екеуі де NKжасушаларын қоздырады.
IFN-γ күшті иммуномодуляциялық әсер көрсетеді және
кейбір лейкемиялық
жасушаларға
антипролиферативтік нәтиже
береді, себебі олардың
дамуын реттейді. IFN-γ қатерлі
ісік жасушалардың көптеген
түрлерінде HLA- антигендердің
І және ІІ класс экспрессиясын
тежейді.

36. Қатерлі ісіктің арнай иммунды емінде моноклонды антиденелерді қолдану

Моноклонды антиденелерді, негізі, ісік жасушаларына
тікелей әсерін шақыра алатын арнайы залалсыздандыруға
арналған әр түрлі улы агенттерді енгізу үшін пайдаланады.
Цитотоксикалық ісікке қарсы препараттармен байланыстырылған
моноклонды
антиденелерді
қолданғанда
немесе ісік жасушаларын сәуледен кейін өлуін шақыратын
аса белсен-ді белгіленген изотоптармен біріккенде де бұл
дәрілердің өте жақсы емдік қасиеті анықталған.
Иммунды
ем
ретінде
тышқандардан
алынған
моноклонды антиденелер жиі қолданылады. Олар адамда
күшті иммунды жауап шақырады, сондықтан иммунды
токсиндер мен радиобелгіленген препараттар ауруға тек
бір рет енгізіледі, себебі қайта енгізгенде пайда болған
антиденелер бұл дәрілік заттарды залалсыздандырады.