Тау-кен экологиясы

1.

Тау-кен экологиясы
Дәріс 9

2. Су ресурстарын тиімді пайдалану және қорғау

*
* Дәрiстiң жоспары:
* Суды заңға сүйеніп қорғау
және нормативтiк
негiзi. ???
* Табиғи сулардың ластануын ескерту және
олардың тау кен өндірісіне құйылмауы
* Қалдық суларды тиімді пайдалану
* Қалдық суларды тазартудың әдістері.
* Қалдық сулардан шөгінді бөлшектерді
алып тастау

3. Тау кен кәсіпорнының тиімді қызметі табиғи суды пайдалануы оны қорғау және қоршаған ортаны қорғау талаптарын есептеуімен

*
1. Кәсіпорын тартып
шығарылған сумен,
айналым бойымен жұмыс
істейді
3.Кәсіпорын
технологиялық үдістері
биік су сыйымдылығынан
қосымша көлемде сырттан
тартып шығарылған суды
толық пайдалануға
тұтынады
3.Тартып шығарылған
судың артығын басқа
тұтынушыға береді

4. Нақты тау кәсiпорын үшiн тиiмдi сұлбаны таңдау негiздері:

*
* Алдын ала
*
*
*
*
*
*
жобаланған әр жүйенің ерекшеленген элементтерін
талқылау
Ауданның және кәсіпорынның су теңгерімін экономикалық
бағасына сұлбаның орындылығына байланысты есептеу
Кептіруге жұмсайтын шығын
Ластанған суды тазартуға
Өткізген судан пайда,
Ластанған қоршаған ортаның халық шаруашылығына келтірілген
зияны
Тау кен кәсіпорындарынын элемент жуйелерін анықтайтын табиғи су көлемі және тартылған судың қасиеті, өндіріс
орындарындағы гидрогеологиялық шарттарымен, қабылданған
кептіру сұлбамен анықталады.

5. Ағынды суларды тазарту тәсілдері

*
механикалық
Физикохимиялық
қыздыру
химиялық
биологиялық

6.

* Механикалық
тазарту- қалдық суды тазарту кезінде ерімейтін шөгінді
бөлшектерді алып тастау; бұл үлкенірек судың тығыздығының жанында
гравитациялық күштердің әрекетімен тұнбаға түскен ерімейтін шөгінді
бөлшектер, немесе судың кішірек тығыздығында қалқып шығатын бөлшектер
* Физика - химиялық
тазарту қалдық сулардын физикалық өзгерістеріне
негізгелген, олардың ластануынан алып тастауын женілдетеді. Ол коагуляция,
флокуляция, сору, флотация, экстракция, иондық алмасу, фильтрация, диализ,
эвапорация, және т.б. әдістерімен асырылады.
* Химиялық
тазарту ластайтын заттармен реагенттердің реакцияға түсуі.
Нәтижесінде қалдық сулардан женілдеу, жаңа заттар құралады. Кең
таралған химиялық әдіс бұл бейтараптандыру тазарту әдісі.
* Бейтараптандыру тазарту
әдісі қышқыл қасиеттерi бар заттар мен сілтілік
қасиеттері бар заттар арасындағы химиялық реакцияның жүргiзуiнде. Ол үшін
қышқылды және сілтілік қасиеттері бар қалдық суларды араластырады
немесе қышқыл, сілтілік, кальций содасын, аммиак т.б реагенттер
қолданылады.
* Биологиялық
тазарту әдісі органикалық қоспалардың микроорганизмдердің
көмегімен қалдық суларда тотығуы, өз тіршілік процесінде олардың
минералдарға ыдырау қабілеті
* Қыздырып
тазартуы үшін жоғарғы жүйеде асырылған қалдық сулар, сонымен
қатар қалдық суда органикалық улағыш заттары болса пайдаланылады.
* Қалдық
суларда бактериологиялық ластануды жою үшін зарарсыздандырады.
Бұл хлорлаумен, озондаумен, бактерия жойғыш лампалармен т.б тәсілдермен
жүзеге асырылады. Кең таралған тәсіл хлормен зарарсыздандыру тәсілі.