Wstęp do ekonomii

1. Wstęp do ekonomii

PJATK 2015/16
1

2. Podstawowe pojęcia i terminy

Ekonomia?
Oikonomikos vs chremastics
Chremata – bogactwo
Oikos – dom, gospodarstwo, nomos – prawo
Economia = prawa dotyczące zarządzania
gospodarstwem
PJATK 2015/16
2

3. Podstawowe pojęcia i terminy

Ksenofont (439-355 p.n.e.)
Oikonomikos
Adam Smith (1723-1790)
An Inquiry into the Nature and Causes of the Wealth of
Nations (1776).
(Badania nad naturą i przyczynami bogactwa narodów)
PJATK 2015/16
3

4. Mikroekonomia i makroekonomia

Mikroekonomia – „małe” jednostki
gospodarcze
konsumenci
producenci
właściciele środków produkcji
PJATK 2015/16
4

5. Mikroekonomia i makroekonomia

Makroekonomia – „duże gospodarstwa”
wielkie agregaty – PKB
globalna podaż i globalny popyt
bezrobocie
inflacja
wzrost gospodarczy
handel międzynarodowy
PJATK 2015/16
5

6. Ekonomia pozytywna i normatywna

Ekonomia pozytywna – zajmuje się
obiektywnym opisywaniem faktów.
Ekonomia normatywna – opiera się na
(subiektywnych) sądach wartościujących.
PJATK 2015/16
6

7. Ekonomia pozytywna i normatywna

Społeczeństwo powinno zapewnić
wszystkim obywatelom mieszkania.
W Wielkiej Brytanii stopa bezrobocia jest
obecnie niższa niż we Francji.
Warszawska giełda odnotowała ostatnio
wzrost.
PJATK 2015/16
7

8. Ekonomia pozytywna i normatywna

Płaca minimalna jest czymś absolutnie
szkodliwym ponieważ powoduje wysokie
bezrobocie i inflację.
Bogaci powinni być dużo wyżej opodatkowani
niż biedni.
W przypadku dóbr luksusowych obniżenie ceny
spowoduje obniżenie wielkości popytu na te
dobra.
Obecny rząd jest najlepszym/najgorszym
rządem w historii kraju.
PJATK 2015/16
8

9. Podstawowe pojęcia i terminy

Dobra ekonomiczne versus dobra wolne
(powietrze; woda?)
Rzadkość zasobów:
ziemia
siła robocza
kapitał
PJATK 2015/16
9

10. Podstawowe pojęcia i terminy

Wybór racjonalny versus wybór realny
hierarchia potrzeb (cieknący dach?)
dostępność środków (stan konta?)
Kryteria dokonywania racjonalnego wyboru:
uzyskanie maksymalnego rezultatu przy wykorzystaniu
minimum środków (10 czekolad w Tesco czy na stacji
benzynowej?)
uzyskanie maksymalnego rezultatu z danych zasobów
(50 zł na placki ziemniaczane czy sushi?)
PJATK 2015/16
10

11. Koszt alternatywny (koszt utraconych możliwości)

Koszt alternatywny (koszt utraconych
możliwości) podjętej decyzji to potencjalne
możliwości utracone w skutek podjęcia tej
decyzji.
PJATK 2015/16
11

12. Koszt alternatywny

Jednostki:
Snickers zamiast Marsa
Studia w PJATK zamiast nowego
samochodu
Wakacje na Florydzie zamiast naprawy
dachu
PJATK 2015/16
12

13. Koszt alternatywny

Firma:
Nowy komputer zamiast nowego faksu
Nowi pracownicy zamiast nowej
ciężarówki
Rząd:
Nowe drogi zamiast nowych szpitali
Nowa broń zamiast zasiłków
PJATK 2015/16
13

14. Wstęp do mikroekonomii – podstawowe pojęcia

PJATK 2015/16
14

15. Podstawowe pojęcia

Wartości krańcowe (marginalne)
Ceteris paribus
Struktura rynku
Elastyczność podaży i popytu
PJATK 2015/16
pppppp
15

16. Podstawowe pojęcia – wartości marginalne

Koszt/zysk/użyteczność:
Całkowity (total)
Przeciętny (average)
Marginalny/krańcowy (marginal)
Źródło: blog.changeanything.com, neverstopfitness.com
PJATK 2015/16
16

17. Podstawowe pojęcia – wartości marginalne

Prawo malejącej użyteczności krańcowej:
W miarę nabywania/spożywania kolejnych
jednostek danego dobra użyteczność każdej
dodatkowej jednostki jest coraz mniejsza.
Źródło: blog.changeanything.com, neverstopfitness.com
PJATK 2015/16
17

18. Struktura rynku

Konkurencja doskonała
Monopol
Duopol
Oligopol
Konkurencja monopolistyczna
Monopson
PJATK 2015/16
18

19. Konkurencja doskonała

Bardzo wielu producentów/sprzedawców
oferujących taki sam towar.
Źródło: zaletydiety.pl
PJATK 2015/16
19

20. Monopol

Na rynku jest tylko JEDEN
producent/sprzedawca.
Źródło: kingkong.wikia.com
PJATK 2015/16
20

21. Duopol, oligopol

Duopol: na rynku jest dwóch
producentów/sprzedawców.
Oligopol: na rynku panuje kilku
producentów/sprzedawców.
Źródło: internationaltravelchick.com
PJATK 2015/16
21

22. Konkurencja monopolistyczna

Dość duża liczba producentów/sprzedawców
sprzedających podobne, ale nie identyczne
towary.
Źródło: guardian.co.uk
PJATK 2015/16
22

23. Monopson

Jeden odbiorca/kupujący.
Źródło: usmilitary.com
PJATK 2015/16
23

24. Popyt (demand) i podaż (supply)

Główne czynniki mające wpływ na wielkość
popytu konsumentów:
potrzeby
dochód
ceny
PJATK 2015/16
24

25. Cena (P) i popyt (D)

P
Paradoksy:
Paradoks Giffena
Paradoks Veblena
-
D
PJATK 2015/16
25

26. Cena i popyt – paradoks Giffena

Dobro Giffena – dobro niższego rzędu, które nie
ma bliskich substytutów i którego konsumpcja
stanowi tak znaczącą część wydatków
konsumenta, że zmiana w jego cenie ma
znaczący wpływ na realny dochód konsumenta.
PJATK 2015/16
26

27. Cena i popyt – paradoks Veblena

Dobro Veblena – dobro luksusowe, którego cechą
dystynktywną jest wysoka cena
PJATK 2015/16
27

28. Elastyczność cenowa popytu

Edp =
% zmiana popytu na produkt X
% zmiana ceny produktu X
Edp – w większości przypadków UJEMNA
PJATK 2015/16
28

29. Wartości bezwzględne

Wartości bezwzględne
15
10
10
5
5
0
A
B
C
D
-5
-5
-10
-10
-15
PJATK 2015/16
29

30. Elastyczność cenowa popytu

Edp > 1 – popyt elastyczny
Edp < 1 - popyt nieelastyczny/sztywny
Edp = 1 - elastyczność jednostkowa
Edp = 0 - popyt doskonale nieelastyczny/
sztywny (brak bliskich substytutów)
Edp = ∞ (nieskończoność) - popyt doskonale
elastyczny (konkurencja doskonała)
PJATK 2015/16
30

31. Elastyczność mieszana popytu

Edx(py) =
% zmiana popytu na produkt X
% zmiana ceny produktu Y
PJATK 2015/16
31

32. Elastyczność mieszana popytu

1. Dobra komplementarne (kawa i śmietanka)
Edx(py) – ujemna
Cena kawy ,ceteris paribus
Popyt na śmietankę
2. Substytuty (masło i margaryna)
Edx(py) – dodatnia
Cena masła ,ceteris paribus
Popyt na margarynę
PJATK 2015/16
32

33. Elastyczność dochodowa popytu

Edi =
% zmiana popytu na produkt X
% zmiana dochodu
1. Dobra normalne:
- dobra podstawowe
- dobra luksusowe
2. Dobra niższego rzędu
PJATK 2015/16
33

34. Elastyczność dochodowa popytu

Dobra normalne: Edi > 0
1. Dobra podstawowe:
0 < Edi < 1
2. Dobra luksusowe:
Edi > 1
PJATK 2015/16
34

35. Elastyczność dochodowa popytu

Dobra niższego rzędu:
Edi < 0
PJATK 2015/16
35

36. Wiedza ekonomiczna w jednym zdaniu: Tanstaafl

There Ain't No Such Thing As A Free
Lunch
PJATK 2015/16
36

37. Ćwiczenie 1

Cena śliwek wzrosła o 12%, a popyt na
śliwki spadł o 10%. Oznacza to, że popyt na
śliwki jest:
a) elastyczny
b) nieelastyczny
c) doskonale elastyczny
d) doskonale nieelastyczny
PJATK 2015/16
37

38. Ćwiczenie 1

Cena śliwek wzrosła o 12%, a popyt na
śliwki spadł o 10%. Oznacza to, że popyt na
śliwki jest:
a) elastyczny
b) nieelastyczny
c) doskonale elastyczny
d) doskonale nieelastyczny
PJATK 2015/16
38

39. Ćwiczenie 2

Edx(py) dóbr A i B jest dodatnia. Oznacza to, że
dobra A i B są:
a) niezależne
b) wolne
c) dobrami komplementarnymi
d) substytutami
PJATK 2015/16
39

40. Ćwiczenie 2

Edx(py) dóbr A i B jest dodatnia. Oznacza to, że
dobra A i B są:
a) niezależne
b) wolne
c) dobrami komplementarnymi
d) substytutami
PJATK 2015/16
40

41. Ćwiczenie 3

Edi jest:
a) zawsze ujemna
b) zawsze dodatnia
c) w większości przypadków dodatnia
d) w większości przypadków ujemna
PJATK 2015/16
41

42. Ćwiczenie 3

Edi jest:
a) zawsze ujemna
b) zawsze dodatnia
c) w większości przypadków dodatnia
d) w większości przypadków ujemna
PJATK 2015/16
42

43. Ćwiczenie 4

Edp dobra X = 0. Oznacza to, że:
a) jeśli zmieni się cena dobra X, popyt na X
pozostanie taki sam (nie zmieni się)
b) jeśli zmieni się cena dobra X, popyt na X zmieni
się w tej samej proporcji
c) jeśli zmieni się cena dobra X, popyt na X zmieni
się w innej proporcji
d) cena dobra X jest stała i nie może się zmienić
PJATK 2015/16
43

44. Ćwiczenie 4

Edp dobra X = 0. Oznacza to, że:
a) jeśli zmieni się cena dobra X, popyt na X
pozostanie taki sam (nie zmieni się)
b) jeśli zmieni się cena dobra X, popyt na X zmieni
się w tej samej proporcji
c) jeśli zmieni się cena dobra X, popyt na X zmieni
się w innej proporcji
d) cena dobra X jest stała i nie może się zmienić
PJATK 2015/16
44

45. Ćwiczenie 5

Które z następujących par dóbr będą
prawdopodobnie mieć dodatnią Edx(py) ?
a) rower górski i podręcznik do Business English
b) jabłko i pomarańcza
c) Volvo i benzyna
d) jabłko i gazeta
PJATK 2015/16
45

46. Ćwiczenie 5

Które z następujących par dóbr będą
prawdopodobnie mieć dodatnią Edx(py) ?
a) rower górski i podręcznik do Business English
b) jabłko i pomarańcza
c) Volvo i benzyna
d) jabłko i gazeta
PJATK 2015/16
46

47. Ćwiczenie 6

Edi mydła „Słodka Róża” wynosi – 1,2. Jeśli
ludzie, którzy dotąd kupowali „Słodką Różę”
dostaną podwyżkę w wysokości 6%, sprzedaż
mydła:
a) wzrośnie o 1,2 %
b) wzrośnie o 1,2 %
c) spadnie o 7,2%
d) spadnie o 12%
PJATK 2015/16
47

48. Ćwiczenie 6

Edi mydła „Słodka Róża” wynosi – 1,2. Jeśli ludzie,
którzy dotąd kupowali „Słodką Różę” dostaną
podwyżkę w wysokości 6%, sprzedaż mydła:
a) spadnie o 1,2 %
b) wzrośnie o 1,2 %
c) spadnie o 7,2%
d) spadnie o 12%
PJATK 2015/16
48

49. Ćwiczenie 7

Edp kanapek “Mniam mniam” = 0,5. Cenę kanapek
podwyższono do 14 zł za kanapkę. W rezultacie
sprzedaż spadła z 850 do 680 kanapek
dziennie. Jaka była początkowa cena „Mniam
mniam”?
a) 7 zł
b) 10 zł
c) 8 zł
d) 3,5 zł
PJATK 2015/16
49

50. Ćwiczenie 7

Edp kanapek “Mniam mniam” = 0.5. Cenę kanapek
podwyższono do 14 zł za kanapkę. W rezultacie
sprzedaż spadła z 850 do 680 kanapek
dziennie. Jaka była początkowa cena „Mniam
mniam”?
a) 7 zł
b) 10 zł
c) 8 zł
d) 3,5 zł
PJATK 2015/16
50

51. Ćwiczenie 8

Cena spaghetti wzrosła o 30%, a w rezultacie
popyt na czerwone wino spadł o 3%. Możemy
stąd wywnioskować, że:
a) te dwa dobra są bliskimi dobrami
komplementarnymi
b) te dwa dobra są słabymi substytutami
c) te dwa dobra są słabymi dobrami
komplementarnymi
d) te dwa dobra są bliskimi substytutami
PJATK 2015/16
51

52. Ćwiczenie 8

Cena spaghetti wzrosła o 30%, a w rezultacie
popyt na czerwone wino spadł o 3%. Możemy
stąd wywnioskować, że:
a) te dwa dobra są bliskimi dobrami
komplementarnymi
b) te dwa dobra są słabymi substytutami
c) te dwa dobra są słabymi dobrami
komplementarnymi
d) te dwa dobra są bliskimi substytutami
PJATK 2015/16
52

53. Ćwiczenie 9

Jeśli popyt na drukarki wzrośnie o 15% w
następstwie spadku ceny komputerów o 30%,
to możemy wysnuć z tego wniosek, iż:
a) Edx(py) jest ujemna i dobra te są dobrami
komplementarnymi
b) Edx(py) jest ujemna i dobra te są substytutami
c) Nie ma związku między tymi dobrami
d) Edx(py) jest dodatnia i dobra te są dobrami
komplementarnymi
PJATK 2015/16
53

54. Ćwiczenie 9

Jeśli popyt na drukarki wzrośnie o 15% w
następstwie spadku ceny komputerów o 30%,
to możemy wysnuć z tego wniosek, iż:
a) Edx(py) jest ujemna i dobra te są dobrami
komplementarnymi
b) Edx(py) jest ujemna i dobra te są substytutami
c) Nie ma związku między tymi dobrami
d) Edx(py) jest dodatnia i dobra te są dobrami
komplementarnymi
PJATK 2015/16
54

55. Ćwiczenie 10

Cena samochodów Audi spadła o 8%, a
następnie popyt na samochody Mercedesa
spadła o 2%. Wynika z tego, że Edx(py) w tym
przypadku wynosi:
a) +2,0
b) -0,25
c) +0,25
d) +0,5
PJATK 2015/16
55

56. Ćwiczenie 10

Cena samochodów Audi spadła o 8%, a
następnie popyt na samochody Mercedesa
spadła o 2%. Wynika z tego, że Edx(py) w tym
przypadku wynosi:
a) +2,0
b) -0,25
c) +0,25
d) +0,5
PJATK 2015/16
56