Балаларда ауыз қуысы кілегей қабығының зақымдары. Лекция 6

1.

Марат Оспанов атындағы Батыс Қазақстан мемлекеттік медицина
универсететі
Хирургиялық және балалар стоматология кафедрасы
Балаларда ауыз қуысы кілегей қабығының
зақымдары. Клиникасы, нақтамасы, емі.
Мамандығы: 5В130200 Стоматология
Пәні: Балалар жасындағы стоматология
Курс: 5
Лектор: м.ғ.к. Жолдасова Н.Ж.

2.

Жоспары:
1.
2.
3.
4.
5.
Жарақат текті зақымдар
Механикалық зақымдар
Химиялық зақымдар
Термиялық зақымдар
Сәулелік зақымдар

3.

Жарақатты текті
зақымдар
механикалық
термиялық
гиперемия, ісінуі,
эпителий
десквамациясы немесе
некроз, эрозия немесе
жара пайда болады
химиялық
сәулелік

4.

Механикалық жарақат:
Жедел – жоғары күшті жарақаттық фактор, бірден әсер
етеді (гематома, экскориация, эрозия, жара). КҚ терең
зақымдануы қан кетумен жүреді.
Созылмалы – жоғары емес күшті тітіркендіргіш
тұрақты немесе ұзақ уақыт әсер етеді (АКҚК түсінің
өзгерісі,
АҚКҚ
тұтастығының
бұзылысы,
пролиферативті қабыну және өсулер, мүйізделудің
немесе олардың комбинацияларының жоғарылауы).

5.

* Жедел механикалық зақымдар:
1) кескіш заттардан
2) соқпалардан
3) шағудан
4) зиянды әдеттер әсерінен

6.

Созылмалы механикалық жарақаты
• Уақытша тістесуі алмасуының дұрыс ем ес үрдісі
кезінде тістердің (тістердің түбірлері) үшкір жиектері
• Дұрыс емес салынған пломбалық материал, тіс жегісі
мен оның асқынуларын емдеу кезінде
• Тіс жақ ауытқулары мен деформациялары
• Дұрыс
емес
құрастырылған
ортодонтиялық
аппараттар, ортопедиялық құрылымдар
• Жағымсыз әдеттердің болуы
• Қатты таңдайға жұмсақ және жабысқақ бөгде
заттардың жабысуы.

7.

Балалар жасында ауыз қуысы жабынды тіндерінің
созылмалы механикалық зақымы
тістесу
тіс арасына тіл, ерін немесе ұртты салу
қатты таңдайға жұқа және жабысқақ заттарды
жабысуы
тіс шеттерінің ұштарымен сүт тістесу дұрыс
жүрмегенде олардың түбірлерімен зақымданғанда

8.

Беднар афтасы
Анық жиектері бар дөңгелек немесе сопақша
жаралар қатты таңдайдың жұмсаққа өту
орнында орналасады (көбелектің қанаты түрінде
екі жағынан симметриялы).
Қызарған және сәл ісінген КҚ фонында
орналасады, эрозивті беткейі айналасында
айқын қабынулы валигі бар сары-сұр түсті
қақпен жабылған.
Жараның ауырсынуынан бала тағамнан бас
тартады.

9.

Физикалық жарақат:
- Термиялық зақымдану (үсік,
күйік);
- Электрлік токпен зақымдану;
- Сәулелік зақымданулар.
термиялық
Химиялық жарақат:
- Қышқылдармен күйік (коагуляционды некроз);
- Сілтілермен күйік (колликвационды некроз)

10.

* Көбінесе химиялық күйік жоғары концентрациялы қышқыл,
сілті, сірке, мүсәтір спирті, сутегі асқын тотығы, калий
марганец қышқылы заттарының әсерінен пайда болады,
олар көбіне балалар қолы жететін жерлерде орналасады.
Медикаментозды күйік (күшәла қышқылы, спирт, эфир,
формалин, сутегі асқын тотығы) стоматологиялық
кабинетте ұқыпсыз жұмыс жасау салдарынан болады.

11.

Қышқылмен күю
• шектелген
тіндердің
бүріскен
некрозының
пайда
болуымен
(құрғақ)
Сілтімен
• анық
шекарасыз
коликвационды
(ылғал) некроз

12.

• Химиялық затты максимальды алып тастау қажет
(зақымдану ошағын сумен жуу).
• Қышқылдармен күйік кезінде антидот қолданылады:
1% нашатырь спирті (жылы су стаканында 10
тамшы), 1% натрий карбонаты ерітіндісі, сабын суы.
• Сілтілермен күйік кезінде: 0,5% лимон, сірке
қышқылы
ерітінділері
(судың
стаканында
қышқылдың ¼ шай қасығы), 0,1% тұз қышқылы
ерітіндісі (судың стаканында 10 тамшы).
• Күшәлі қышқылымен күйік кезінде Люголь
ерітіндісі, 1% йодинол ерітіндісі, 5% унитиол
ерітіндісі, 30% натрий тиосульфаты.

13.

* Термиялық зақымдар баланың ауыз қуысы шырышты
қабатына жоғары және төмен температуралық әсер
еткенде пайда болуы мүмкін.
*
Қайнаған су, бу, ыстық заттар, электртоғы сияқты
жоғары температуралық шырышты қабықтың күйігін
туғызады
* Төмен температуралар ауыз қуысы тіндерінің терең
мұздауы, салқын кезде балалар, абайсыз ойнап жүргенде

14.

Сәулелі
зақымдар
балалар
жасында
ауыз қуысы шырышты
қабығында бет-жақ сүйек аймағы
түзілістеріне сәулелі терапиядан
кейінгі асқынулары болып дамиды.

15.

АҚКҚ механикалық зақымдануының еміне кіреді:
• Жарадан жарақаттаушы затты немесе оның бөлігін
алып
тастау,
көрсеткіштер
кезінде
жараны
антисептикалық өңдеуден кейін тігеді.
• Жараға тігістерді салу қажеттілігі болмағанда күніне
бірнеше рет антисептик ерітіндісімен шаю
ұсынылады
(фурацилин,
диоксидин,
дәрілік
өсімдіктердің қоспалары немесе қайнатпалары:
шалфей, ромашка, шай қурай, календула).
• Ұнтақталған түрде, химиялық бейтарап тағам
қабылдау ұсынылады. Тағамды қабылдау алдында
анестетиктердің аппликациялары, тағамнан кейін –
антисептик
ерітіндісі
бар
ванночкалары
қолданылады.

16.

* Емі:
жарадан жарақаттаушы затты алу немесе фрагменттерін
алу, көрсеткіштері бойынша антисептикалық өңдеуден кейін оны
тігеді. Жараға тігіс салу қажет емес. Жағдайда антисептиктер
ерітіндісімен (фурацилин, этоний, этакридин лактат, 0,5% сутегі
асқын тотығы, калий марганец қышқылы, дәрілік шөптер
түнбалары: таңқурай, шай, түймедақ, танин, шайқурай) күніне
бірнеше рет шаяды. Тағамды езілген күйінде қабылдауға кеңес
беріледі. Тағам қабылдар алдында антисептиктер және
анестетик ерітінділерімен ауызда ұстап тұрып шаюды жүргізген
орынды.
* Жараларды эпителизациясы мен жазылуын
кератопластикалық заттармен (итмұрын майы, А витамині)
бастырмау жасап тездетуге болады. Ауыз қуысының айқын
тыртықтарымен шырышты қабықтың орасан жарақаттары
жазылғаннан кейін баланың өсіп келе жатқан тіс-жақ-бет облысы
тіндерінің ақауларының алдын-алуы үшін диспансеризациялауды
талап етеді.