Азот қышқылы және оның тұздары

1.

Маңғыстау облысы
Маңғыстау ауданы
Ұштаған орта мектебінің
Химия пәнінің мұғалімі
Нұрсебепова Гүлшаш Бақбергенқызы

2. Cабақтың тақырыбы:

Азот қышқылы
және оның тұздары

3. Сабақтың мақсаты:

• азот қышқылының алынуы, зертханалық,
өнеркәсіптік, физикалық
қасиеті,
химиялық қасиеті, тұздары, қолданылуы
туралы жаңа білім беру; оқушыға жаңа
тақырыпқа сай материалды ойлауға
мүмкіндік жасай отырып, ой-өрісін дамыту,
пәнге қызығуын арттыру.

4.

Үй тапсырмасын тексеру

5.

1.Аммиакты
зертханада
қалай
аламыз?

6.

2.Аммиактың
физикалық
қасиеті
қандай?

7.

3.Аммиактың
химиялық қасиеті:
а) Аммиактың сумен
әрекеттесуі

8.

ә)Аммиактың
оттекпен
әрекеттесуі

9.

б)Аммиактың қышқылдармен
әрекеттесуі.

10.

4.Азот (ІІ) оксиді
табиғатта қай
уақытта түзіледі
және ол қандай
газ?

11.

5.Азот (ІҮ) оксидінің
физикалық қасиеті
қандай?

12.

6.Аммиак қайда
қолданылады?

13. Желтоқсанның бесі

Азот қышқылы және оның
тұздары

14.

1. Азот қышқылының алынуы: а) зертханада
ә)өнеркәсіпте
Алынуы:
a) зертханада:
2NaNO3 + H2SO4(конц) = Na2SO4 + 2HNO3
ә) өнеркәсіпте:
4NH3 +5O2 = 4NO +6H2O
2NO+O2=2NO2
4NO2+O2+2H2O = 4HNO3

15.

2. Азот қышқылының физикалық қасиеті
Таза азот қышқылы-түссіз, өзіне тән иісі
бар сұйықтық. Оның тығыздығы 1,51г/см3, 420С-та мөлдір түсті кристалл болып қатады,
82,60С-та қайнайды.

16.

3. Азот қышқылының химиялық қасиеті
4HNO3 = 4NO2 + 2H2O + O2↑
2HNO3+CuO = Cu(NO3)2 +H2O
2HNO3+Cu(OH)2 = Cu(NO3)2 +2H2O
4HNO3+Cu = Cu(NO3)2 +2NO2 + H2O

17.

4. Азот қышқылының тұздары –
нитраттардың қасиеттері
• KNO3 = KNO2 + O2↑
• Pb(NO3)2 = 2PbO + 4NO2 + O2↑
• 2AgNO3 = 2Ag + 2NO2 + O2↑

18. Азот қышқылының қолданылуы

Азот қышқылы
Азот
тыңайтқыштары
Реактивтік
отынның
тотықтырғышы
ретінде
Нитраттар
Боялар,
дәрідәрмектер
Қопарғыш
заттар
Асыл
металдарды
өңдеу
Талшықтар,
пластмассалар,
кинопленка

19. IY. Жаңа сабақты бекіту

1.Азот қышқылы қандай заттармен әрекеттеседі?
а)HCI, CO2,H2SO4
б) NH4CI, (NH4)3PO4, (NH4)2SO4
ә)MgO,KOH,K2CO3
в) H2SO3, SO3,Au
2.Мына тұздардың қайсысы азот қышқылының тұздарына жатады:
а) CaSO4, Na2SO4,MgSO4
ә)KNO3,Cu(NO3)2,AgNO3
б) K3PO4,AIPO4,Ca3(PO4)2
в) NaCI,CaCI2,NH4CI
3.Мына тұздардың қайсысын қыздырғанда МеО, NO2,О2 түзіледі:
а) KNO3, NaNO3
ә) HgNO3,AgNO3
б)Zn(NO3)2,Fe(NO3)2
в)HNO3,NaNO3
4.Қай металдардың тұздарын селитралар деп атайды?
а)Mg,Ag,Au
ә)AI,Hg,Fe
б)K,Ca,NH4
в)Cr,Sn,Zn
5.Мына төмендегі теңдеулердің қайсысында нитрат түзіледі?
а) NO2 +КОН→
NН3+НNO3→
ә) SO2+ NaOН→
NН3 + H2SO4
б)MgO + HCI→
CaO+H3PO4→
в)Mg+HNO3→
Na+HNO3→
6.Нитрат ионын NO3 қандай теңдеу бойынша анықтайды:
а) 4HNO3 + Cu→Cu(NO3)2+2NO2↑+2H2O
ә)2Mg(NO3)2 →2Mg(NO3)2 +O2
б) 4HNO3→2H2O+NO2 +O2
в)2Cu(NO3)2→2CuO +4NO +3O2
7.Қайсы нитраттарды қыздырғанда металл, NO2,О2 түзіледі:
а)KNO3, NaNO3,RbNO3
ә) HgNO3, AgNO3, AuNO3
б) Sn(NO3)2,Fe(NO3)2 Cu(NO3)2
в) AI(NO3)3,Cr(NO3)2 Mg(NO3)2

20. Үйге тапсырма

• Азот қышқылы және оның тұздары
• № 2,3-жаттығу