Башҡорт балы

1.

Һаумы, ҡояш !
Һаумы, дуҫым !
Һаумыһығыҙ, уҡытыусым!
Мин сәләмәт, мин матур,
Салауат кеүек батыр!
Яйлап ултырам хәҙер,
Дәрес тыңларға әҙер.

2.

Бик эшсән бер халыҡ
Беҙгә бирә татлы аҙыҡ,
Сәскәләрҙән һут йыя,
Матур кәрәҙҙәр ҡоя.
Кәрәҙҙәрен мөлдөрәмә
Балға тултырып ҡуя.
Баҡсала ғына йорто,
Ә исеме – ….

3.

Бик эшсән бер халыҡ
Беҙгә бирә татлы аҙыҡ,
Сәскәләрҙән һут йыя,
Матур кәрәҙҙәр ҡоя.
Кәрәҙҙәрен мөлдөрәмә
Балға тултырып ҡуя.
Баҡсала ғына йорто,
Ә исеме –
бал ҡорто.

4.

5. Дљрес темаўы: Башќорт балы

Дәрес темаһы:
Башҡорт балы

6. Дљрес мљсьљлљлљре

Дәрес мәсьәләләре
...танышырбыҙ
... өйрәнербеҙ
... белербеҙ

7. ТикшеренеЈ этаптары

Тикшеренеү
этаптары

8.

9.

10.

Нимә ул бал?

11.

БАЛ 1. Ҡорт, иңкештең
(шмель) сәскә һутынан
йыйып яһаған ҡуйы
матдәһе (вещество).
2. Шул матдәнән йәки
шәкәрҙән
әсетелгән
эсемлек (напиток).

12.

Бал кеше тормошона
нисек килеп ингән?

13.

Солоҡ
Бейек һәм йыуан
ҡарағайҙа ҡорттар
оялаһын
өсөн
уйылған
яһалма
ҡыуыш. Ул 4-6 метр
бейеклектә
көнъяҡҡа ҡаратып
яһала.

14.

Солоҡсолоҡ ер йөҙөндә бер генә
урында, Башҡортостанда Бөрйән
районында һаҡланып ҡалған.

15.

Бөрйән районы Шүлгәнташ
ҡурсаулығында «Алтын солоҡ»
заказнигы ойошторолған, бал ҡортона
музей төҙөлгән.

16.

Умарта
Түмәр умарта

17.

18.

19.

20.

21.

Күҙҙәрегеҙҙе
һаҡлағыҙ!

22.

Беҙ, беҙ итәбеҙ,
Болондарға осабыҙ,
Беҙ, беҙ итәбеҙ,
Ҡыҙыл сәскә табабыҙ,
Ҡыҙыл сәскә табабыҙ ҙа,
Татлы һутын йыябыҙ,
Татлы һутын йыябыҙ ҙа,
Өйөбөҙгә ҡайтабыҙ.

23.

Василий Власов
«Башҡорт балы»

24. ЋЈЎлек эше

Һүҙлек эше
һут – нектар
һеркә – пыльца
һитә – перга,
ҡорт елеме – прополис
ҡорт һөтө – пчелиное молоко
виноград шәкәре – глюкоза

25. ЋЈЎлек эше

Һүҙлек эше
емеш шәкәре – фруктоза
ҡарабойҙай – гречиха
йүкә – липа
аҡһым – белок
тимер – железо
саған – клен
тал – верба

26. эштљр:

эштәр:
1.
Балды бал ҡорто нимәләрҙән йыя?
Иң ҡиммәтле бал тип ниндәй бал
иҫәпләнә?
2.
Балдың химик составы ниндәй?
3.
Башҡорт
балының
ниндәй
наградалары бар?

27.

Башҡортостандың күп өлөшө
урман менән ҡапланған.Урманда ла
бал биреүсе йүкә, тал, саған
ағастары үҫә.

28.

Йүкә балы иң ҡиммәтлеһе һанала.
Йүкә сәскә атҡанда, бер бал ҡорто
ғаиләһе көнөнә 10 килограмм
сәскә һуты йыя.

29.

Балдың химик составы
18 процент һыу,
35 процент виноград шәкәре (глюкоза),
40 процент емеш шәкәре (фруктоза),
2 процент сахароза,
0,1 процент аҡһым бар.
Шулай уҡ ферменттар, витаминдар, 20ләп төрлө аминокислота, ароматлы
матдәләр һәм буяу матдәләре бар.

30.

31.

Башҡортостандың
7 мөғжизәһе

32. Бал тотќан, бармаќ ялар. Бал татлы, балдан бала татлы.

Мәҡәлдәр
Бал
тотҡан,
бармаҡ
ялар.
Бал татлы, балдан бала татлы.

33. Ћынамыштар

Һынамыштар
• Бал
ҡорттары
иртән
иртүк
осмаһалар – көндөҙ ямғыр була.
• Ысыҡ күп йылды бал уңа.

34. Фразеологизмдар

• Телең балдай татлы.
• Балауыҙ һығыу /илау/
• Бал да май эсендә йөҙөп йәшәй.

35.

1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11

36.

Б
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
ө
р
й
ә
н

37.

Б
а
3
4
5
6
7
8
9
10
11
ө р й
ҙ ы ҡ
ә
н

38.

и ң
Б ө р й
а ҙ ы ҡ
е ш
к
4
5
6
7
8
9
10
11
ә
н

39.

и ң
к
Б
ө
р
й
а
ҙ
ы
ҡ
е ш
ҡ а
р
а
5
6
7
8
9
10
11
ә
н
ғ
а й

40.

и ң
к
Б ө р й
а ҙ ы ҡ
е ш
ҡ а р а
с о л о ҡ
6
7
8
9
10
11
ә
н
ғ
а й

41.

и ң
к
у
м
Б
а
е ш
ҡ
с о
а р
7
8
9
10
11
ө р й
ҙ ы ҡ
а
л
т
р
о
а
ә
н
а ғ а й
ҡ
л ы ҡ

42.

и ң
у
к
м
һ
Б
а
ш
ҡ
о
р
т
е
с
а
у
8
9
10
11
ө р й
ҙ ы ҡ
а
л
т
р
о
а
ә
н
а ғ а й
ҡ
л ы ҡ

43.

и ң
у
к
м
һ
Б
а
ш
ҡ
о
р
т
б
е
с
а
у
9
10
11
ө р й
ҙ ы ҡ
ә
н
а
л
т
р
о
а
а ғ а й
ҡ
л ы ҡ
ә
п
е
м
б
ә

44.

и ң
у
к
м
һ
е
с
а
у
Б
а
ш
ҡ
о
р
т
б
а
10
11
ө р й
ҙ ы ҡ
а
л
т
р
о
а
ә
н
а ғ а й
ҡ
л ы ҡ
ә п е
й ы у
м
б
ә

45.

и ң
у
к
м
һ
е
с
а
у
Ш ү
Б
а
ш
ҡ
о
р
т
б
а
л
11
ө р й
ҙ ы ҡ
а
л
т
р
о
а
ә
н
а ғ а й
ҡ
л ы ҡ
ә п е м
й ы у
г ә н т
б
ә
а ш

46.

и ң
у
к
м
һ
е
с
а
у
Ш ү
Б
а
ш
ҡ
о
р
т
б
а
л
ы
ө р й
ҙ ы ҡ
а
л
т
р
о
а
ә п
й ы
г ә
с ы
ә
н
а ғ а й
ҡ
л ы ҡ
е м
у
н т
ҡ
б
ә
а ш

47. Синквейн тњЎњЈ

Синквейн төҙөү
1) бал
2) ике сифат
3) 3 ҡылым
4) 4 һүҙҙән торған һөйләм
5) нимә менән ассоциациялана

48. Рефлексия

...таныштыҡ
... өйрәндек
... белдек

49. Рефлексия

...ҡыҙыҡ булды
... еңел булды
... ауыр булды
... оҡшаны

50. Ѓй эше

Өй эше
1)
Башҡорт
балы
тураһында
һөйләргә өйрәнергә.
2) Балды нисек һәм ҡайҙа ҡулланып
була?
Өҫтәлмә
материалдар
әҙерләргә.