Науқасқа деген көзқарас түрлері

1. Сөж

Тақырыбы: науқасқа
деген көзқарас түрлері
Орындаған: Сейдуәлі Ақерке
ЖМ-123

2.

Аурумен сүхбаттасу кезінде, әр айтылган соз науқас адамның психикасына игілікті әсер
етуге, көңіл күйін көтеруге, тез сауыгуына сенімін арпыруға бағытталады. Көптегсн
жағдайларда дәрігердің сөзі дәрі секілд шипалы әсер жасайтыны анык.
жалпы көзкарас жагымды болса, онда оның жақсы жактары тіпті жоғары бағаланады,.
Ксрісінше, егер наукасқа дәрігердің жалпы көзқарасы тсріс болса. онда оның жаксы
жактары да байқалмайды.
«Проекциялау» әссрі - дәрігер, аналогия неіізінде, науқасқа өзінің жеке касиеттерін
және әмоциональды жағдайларын үксасты-рады. Дәрігер адамдарды кабыддап және
бағалай отырып, келесі логикалык корытындыға жақын болады: «Барлық адамдар маған
уқсас» немесе «басқалар маған қарама-қарсы». Дәрігер мұндай қасиеттерді өзінің
наукастарынан коруге жакын болады.
«Біріншілік» әссрі - бұл наукас туралы алғаш естІлген немесе көрген мәліметтер, өте
мағыналы және ұмытылмайтын болып, келешекте бұл адамға деген қатынасқа тікелей
әсер етс алады. Егср де дәрігер, кейіннен, науқас жайындағы бірінші мәліметті жоққа
шығарагын басқа мәлімет алса да, ол бәрібір алғашқы пікірін есінде сақтан, оньт негізгі
есспке алады да, наукас туралы оз пікірін өзгертуге үмтылмайды. Ал науқастың жан
дүниесін қабыддауы дәрігердіц көциі-күйіне байланысты болады: егер ол көңілсіз болса
(мысалы, өзін нашар сезінуден), адам туралы біріішіі козқарас та нашар сезімді болуы
мүмкін. Сондыктан, таныс емес адам туралы козкарас объективті болу үшін, дәрігср
науқасқа голық және дәл «оған жагымды көңілмен» қарауға ынталануы керек.
Басқа адамнын көзқарасын қабьиідауға ынтасының және әдеттерініц болмауы
адам туралы тек өзінін нікірін жактап, тыры-суы және оны қорғауы болып табылады.
«Соңгы мәлімет» әсері - егер науқас туралы алыніан соцғы мәлімет жағымсыз болса,
бүл ол туралы алдындагы оңды көзкарас-ты керісінше озгертуі мүмкін.

3.

4. науқасқа деген көзқарас түрлері

Медицина ілімінде жүргізілген зерттеу жұмыстарында мыиадай
мәлімет ақиқатталған. Беделі жоғарьт және науқас то-лық сенім
білдірген дәрігер тағайындаған плацебо емі (кәдімгІ фи-зиологиялық
ерітінді) көптеген жағдаида нәтиже беріп, ауруцъщ жағдайын кенет
дү.рыстаган. Ал науқас дәрігерге сенімсіздік білдір-ген жағдайда
оның колданған жоғары осерлі дәрілерІ де ешқандай нәтиже бермегені
анық. Яғни, дәрігерге және ол ұсынған емге науқастьтң сенім білдіруі
оның сауыгуында өте маңызды және ма-ғыналы орын алады.
Сондықтан дәрігер науқаспен қарым-қатынас жасағанда оны өз
жағына тартып, сауыгуына сенімін арттыру үшін, ауру туралы
мәліметті, онын ішінде, диагнозын аныктауды және жүргізілетін ем
шараларын оған тиісті дәрежеде түсіндіріп жеткізуі керек. Мүпдай
жағдайда, ауру адам ем шараларын іске асыруга белсенді түрде
қатъгсуы нәтижесінде ем тиімділігі артады. Дәрігер-дің науқасты
сендіре білуі өте маңьпды. Статистикалық мәлІметтер бойыішіа,
көптеген наукастар дәрігерге толык сенім білдіре бермей-ді.
Науқастардьтң көншілігі дәрігерлердің тағайындамаларын тек
ойлануға арналған ақпарат ретінде кабылдайды.

5.

6.

Наукас адаммен қатынас жасағанда, дәрігер оның мінез-құлқын,
әлеуметтік жағдайын, мамандыгын ескере отырып, науқастың
әрқайсысына ерскше, жекеше көзкараста болуға мәжбүр, себебі
олардыя психологиясы, мәдени дәрежесі, білімділігі және т.б. сииаты
біркелкі болмайды. Ягни, дәрігер өзі де бІлімді, жоғары мәдениетті,
жан жақты дамыған тулға болуы керек, немесе дәрігер - ол психолог,
философ, ғалым, актер.
Күрделі ауруларға шалдыққан наукастар аурухана жағдайында
емделуіне байланысты, олармен дәрігерлер және мейірбикелер мен
кіші мейірбикелер тыгыз байланыста болады. Оның себебі, иаукасқа
сыркатьшен қатар, әдеттен тыс, аурухана жагдайына түсуі ерекше әсер
етсдІ. Осыған байланысты аурухана сырқаттарына. әсіресе
оперативтік емге дайындалып, тосып жатқандарға, И.Н.ГТавлов
іліміне негЬделген, емдеу-сақтандыру режимі тағайындалады. Ау
рухана бөлмесінде тыныштық, тазалык сақталып, аурулардың күн
іәртібі, тамақтануы және үйықтап демалуы катаң кадағаланады.
Наукастардың психология сына дүрыс, онды әсер ету үшін бөлмс
қабырғалары, әдейі ак немесе ашық түсті бояумең сырланады, кейбір
ауруханаларда науқасқа жайлы музыка тыңдаткызады (музыкотерапия), ауыр халдағьт аурулар жеке бөліміпелерге орналастырылады.

7.

8.

Науқасіын сұрақтарына жауап қату мәдениеті. Науқастар зерттеу нәтижелері туралы
өзінің қорқынышын және уайымын білдіру максагында сүрақтар кояды. Дәрігер
науқастың жан-дүниесін түсіне отырьш, сүраққа тиістІ жауан бергені жөн. Әсіресе,
наукастьщ жеке басына тән сүрақтарға аса абайлықпен жауап қатқан дүрыс. Мысалы,
жұмыс ауыстыру, басқа қалаға көшу, аборт жасау секілді сұрақтар. Жауап берер алдында
мәселені талқылау керек. Дәрігер үшін бұл жаідайда жауап бсру орнына мәселені
талқылағаіі маңыздырақ.
Науқас өз диагнозы, ауруының дамуы, емдеу жоспары туралы
с¥рақ қойғанда, дәрігер мүмкіндігінше жауап беруі тиіс. Дәрігер
жауап беруге сенімсіз болса, басқа әріптестерімен талқылап немесе
басқа дәрігерге наукасты жолдауы тиіс. Бірақ, қиындықтан қашу
мақсатында ғана мұндай әрекетке барудың қажеті жоқ.
ауыр, емі нәтижесіз болған науқастармен қарым-қатынас жасау. Аурудың
ұдеп, асқынуына байланысты кейбір жағдайларда оларды емдеу нәтиже бермейтіиі
дәрігерге п Мысалы, күрделі жүрек ақауларының соңғы сатылары. цирроз,иммундық
жетіспеушілік синдромы, обыр және т.б. Дәрігерге ауру адаммен қарым-қатышс жасау
өте қиынга түседі, себебі өз дерті жөнінде сезІмІн, «емдеу мүмкін емес» - деп түсінеді,
Олар ұзақ уақыт бойы дәрігерлерде, ауруханаларда емделіп, оньің нәтиже әкелмегеніне
көзі жетіп, күдерін үзеді, сенімін жоғалтады.
Бұндай адамдарда невроз дамьш, басқа да психологияльм бүзылыстар байқалады. Олар
қиялданып, ешкімге керек емес екенін сезініп, жақын туысқандаръша масыл болгаиын
біліп, терең депрессияға туседі, суицид жасауға баруы да мүмкін. Олар дәрігерлерге,
емдеуге сенімін жоғалтьш, емшілерге баруға ынталалнып, соларды қанағат тұтады.
Сонымен қатар, бұл адамдардың әлеуметтік, жанүллық жағдаиьц да
қанағаттанарлықсыз, еңбектен айырылуы салдарынан, әконо-микалық тапшылық, т.б.
проблеиалары бар. Мұндай ауру адамдарға дәрігер паллиативтік (жагдайыа
жеңілдететш) ем жүргізуге мәжбүр болады.

9.

10.

Өлім халіндегі науқас өз сыркаты туралы көп
сөйлеуден бас тартады. Дәрігер мұндай науқастарды
мұқият тыңдап, оларға еркін сөйлеуге мүмкіндік беруі
тиіс. Егер науқас маңызды заттар туралы сөйлескісі
келмесе, оны дәрігер сәтсіздік деп қабылдамауы
керек. Күлкі, науқастың отбасының көңілі, футбол
ойынын талқылау, қалжыңдар, наукасты киын жолда
қолдау тәсілдері болып табылады.
Адам өлімге ұшыраған жағдайда, әсіресе аурухана
ішінде, дәрігерлер медициналық қорытындыны толық
ойластырып, дәлелдеп бір тұжырымға келеді. Мұнда,
бұл жагдай болмай коймайтындай, емдеу мүмкіншілігі
жоқ екенін, «барлық медицина мүмкінгаілігі
қолданды, бірақ олар нәтиже әкелмеді», — деп
туысқандарына баяндалады.

11.

12.

13.

14.

15.

Дәрігерлік қызмет – науқас адам алдында үлкен
жауапкершілік жүктейді. Жаман актер, жаман
агроном, жаман технолог, жаман зоотехник болсаң
да, жаман дәрігер болуға еш хақың жоқ. Адам
денсаулығымен, тіпті, кейде оның өмірімен ойнауға
болмайды. Адамның денсаулығы алтынмен,
күміспен, ақшамен, дүниемен өлшенбейді. Адам
денсаулығы мен өмірі – ең қымбат, ең қасиетті, еш
дүниемен өлшенбейтін баға жетпес құндылық.
«Басты байлық – денсаулық» деп қазақ атам
заманнан денсаулықтың қадірін жоғары
бағалаған.Білімімен қатар, дәрігер мінезге бай,
санасы биік, ойы таза, түйсігі мол, жүрегі жомарт,
мейір мен ізгілікке жаны құмар жан болуы керек.
Ондай болмаса ол он ойланса да, жүз толғанса да
сыйлы дәрігер бола алмайды, абыройға ие болмайды.

16.

«Ақшаға төсек сатып алуға болады, бірақ
ұйқыны сатып алуға болмайды. Тамақ сатып
алуға болады, бірақ тәбет сатып алуға
болмайды. Дәрі сатып алуға болады, бірақ
денсаулықты сатып алуға болмайды. Үй сатып
алуға болады, кітаптар сатып алуға болады,
бірақ ақыл-ойды сатып алуға болмайды.
Зергерлік заттарды сатып алуға болады, бірақ
сұлулықты сатып ала алмаймыз. Ән-күйді
сатып алып, ойнатқанмен, бақытты сатып
алуға болмайды. Дінді сатып алғанмен,
қорғанысты сатып ала алмаймыз» – деп Поль
Брэгг те орынды айтқан.

17.

18.

РАХМЕТ