Уланулар. Интенсивті терапиясы

1. Уланулар.Интенсивті терапиясы.

Қабылдаған: Дүйсебекұлы Қ
Орындаған: Арипбаев Ш

2. Жоспар

Кіріспе
Улану клиникасы
Негізгі бөлім
Алкагольды улану
Көмір тотығы улану
Қорытынды
Әдебиеттер тізімі

3. Уланудың клиникасы.

Терең
уыттануда
(интоксикацияда)
қарашықтар кеңейедi, жарыққа реакция мен
қарашықтық рефлекстер жоғалады. Терең
тыныс алу, жиi тамыр соғысы, ауыр
уыттануда қан қысымынығ күрт төмендеуi
байқалады.

4.

Қазақстан
Республикасы
бойынша
жедел уланулардан болатын өлімнің
негізгі себептері:
алкоголь
- (62,2%);
көміртек тотығы (15,4%);
сірке суы - (6,3%);
медикаменттер - (4%);

5. Алкогольден улану

Алкогольден улану – бұл алкогольдің
әсерінен пайда болған психологиялық,
неврологиялық және физиологиялық бұзылулар
кешені. Мұндайда адамның субъективті
сезгіштігі алкогольдің әрекеттік дәрежесін үнемі
көрсете бермейді, және де егер сіз құспасаңыз
және басыңыз айналмаса, онда бұл
алкогольден уланбағаныңызды білдірмейді.
деңгейде байқалады. Бұл құсу, шатысу немесе
естен айрылу, қан қысымының және ми қан
айналымының бұзылуы.

6. Алкоголді заттармен улану

Алкоголді заттарға гидролизді және сульфитті
спирттерді, денатураттарды, одеколондар мен
лосьондарды, политураларды, желімдерді
жатқызады.
Олардың құрамында этил спирті жәнеде т.б.
токсикалық заттар: метил
спирті,альдегидтер, эфир майы, ацетон,
фенолформальдегидті шайыр, бутил және
амил спиртері кіреді.

7.

8. ЕМДЕУ

Алкогольден улануды емдеуді уланудың бастапқы белгілері: бас
ауру, асқазандағы жағымсыздық, дизурия (кіші дәретке жиі
отыру немесе тым жиі отыру), кенеттен терге малшыну білінген
кезден емдеу керек.
Жаңадан шыққан Фильтрум® энтеросорбентін қабылдау қан
құрамында алкоголь метаболизмін жұтылуын төмендетеді, сол
арқылы өмірлік маңызды органдардың қабатына енуіне кедергі
жасайды.
Фильтрумның® әсер етуші – лигнині – ағашты арнайы өңдеу
арқылы алынады. Лигниннің уыттарды жұту қабілеті оның
жоғары сіңіру аумағына қатысты,бұл қазіргі уақытта ең жоғарғы
көрсеткіш саналады.
Препаратты шығару нысаны – таблеткалар – жолда немесе
басқа да жағдайда алкогольден уланудан емдеуде қолдануға өте
ыңғалы.

9. Гашиш (анаша, марихуана)

Тартқаннан немесе ішке қабылдағаннан сөйлеу мен қимылдың қозуы
пайда болады, кейде галлюцинациялар көрінеді.Өзін көңілді сезінгендей
қозу ұйқыға ауысады.Токсикалық мөлшерде қабылдағанда ауызы мен
жұтқыншағында құрғау, жүрек айну, құсу, диарея байқалады.
Емі. Ингаляциялы жолмен уланғанда науқасты уланған аймақтан алып
шығып, оттегімен ингаляцияны қамтамасыз ету керек; бензин ішке
түскен болатын болса энтеросорбент енгізіп асқазанды жуу
көрсетілген.Аспирациялық зақымдалуларда бронхолитиктермен
ингаляция, оксигенотерапия тағайындалады;ауырсыну кезінде 1
процентті 1 мл мөлшерде тримеперидин қажет.Тыныс алу бұзылысымен
бірге жүретін комаларда ЖӨЖ көрсетілген. Науқасты улануды емдеу
орталығына жатқызады.

10. Морфин және морфин тәрізді қосындылар (опия, омнопон, героин, кодеин, және т.б.)

Комаға дейін есін жоғалту ,қарашығының тез арада
тарылуы, бұлшықеттерінің гипертонусы, апноэға дейін
тынысының тежелуі, брадикардия, коллапс тән.
Емі. Міндетті түрде энтеросорбент енгізіп,зонд арқылы
асқазанды жуу керек.Тынысын бақылап ӨЖЖ дейін күресу
қажет. Өзіндік тыныс алу сақталып, гипоксия белгілері
болмаса к/т 0,8 мг налоксан антоганистін тағайындайды
және оған оң реакция болатын болса 0,8 мг б/е енгізеді.
Брадикардия кезінде атропин 1 мг к/т көрсетілген.
Науқасты улануды емдеу орталығына жатқызады

11.

12. Шұғыл көмек

Ауыз қуысын шаю, жұтқыншақ қуысынан кiлегейдi сорып алу,
асқазанды жуан түтiк көмегiмен жуу.
Бұзылған тыныс алуды қалпына келтiру үшiн 0,1% 1 мл
атропин ерiтiндiсiн, 2 мл кордаминдi, 2 мл кофеиндi терi астына
енгiзу. Вена iшiне 40% 40 мл глюкозаны 15 Бiрлiк инсулинмен
және 2 мл В6 мен 5 мл В1 витаминдерiн бұлшық етке салу.
Тiлдiң кейiн құлауының және асфиксияның алдын алу үшiн
алкогольдiк комада жатқан науқастың тiлiне тiлұстағыш қояды.

13. Медикаменттермен улану

Медикаменттермен улану –
сырттан енген улы заттек пен
организмнің әрекеттесуінен
туындайтын патологиялық жағдай.

14. Ацетилсалицил қышқылынан улану

Науқастың шағымдары: құсу, кейде кофе тұнбасы тәрізді құсық шығу,
ентігу, тершеңдік, құлағы шулау, мазасыздық, енжарлық.
Клиникалық әйгіленістер: организмдегі ҚСТ бұзылуы - алғашқы кезде
компенсациялық тыныстық алкалоз дамиды, кейін компенсациялық
мүмкіншілік таусылған кезде метаболизмдік (алмасымдық) ацидоз
дамиды.
Уланудың клиникалық көрінісі екі фазалы болып өтеді:
1-ші фазасы: дәрі қабылдағаннан кейін кем дегенде 6 сағат өткесін бас
ауырады, құлақ шулайды, жүрек жиі соғады, ентігеді дем алуы минутына
50 ден асып кетеді, жүрегі айниды, құсады, психомоторлық қозу (еліру)
пайда болады.
2-ші фазасы: 12 сағат өткеннен кейін – сопор, кома ауыр ентігу,
гиперемия, гиповолемия, құрысқақ пайда болады, ішек функциясы
бұзылады, гемокоагуляция бұзылады, асқазан мен ішектен қан кетеді,
өкпенің кардиогендік емес ісінуі, коллапс дамиды.

15. β-адреноблокаторлардан улану (адренобөгеуіштерден

β-адреноблокаторлардан
улану (адренобөгеуіштерден
Клиникалық көріністері: препаратты уытты мөлшерде қабылдағаннан
кейін жүрек соғуының жиілігі және ырғағы бұзылады (брадикардиялық
тип) кейде жаппай бөгеліс дамиды, миокард әлсіздігі, сонымен қатар
дозасына және организмнің бастапқы жағдайына байланысты артериялық
қысым түсіп кетеді (немесе көтеріліп кетеді), кардиогендік шок немесе
өкпе ісінуі дамиды. Бронхоспазм пайда болады, соның салдарынан диспноэ
(тыныс алу бұзылуы), цианоз (көгеріп кету) білінеді, ацидоз, гипогликемия
дамиды. Шаршағандық, бас ауыру, жүрек айну, іш өту, аузы құрғап кету
Жеңіл дәрежелі улану: науқастың есі түзу. Кейде жүрек айниды, құсу
сирек кездеседі, аздаған брадикардия (жүрек соғуы минутына 50-55 рет),
артериялық қысым қалыпты деңгейде болады. ЭКГ-дан синустық
брадикардия бары, кей жағдайда 1-ші дәрежелі АВ-блокада (РQ 0,22-0,26
сек.) байқалады.

16. Парацетамолдан улану

Науқастың шағымдары: іші ауыру, жүрек айну, құсу, тәбет жоқтығы,
әлсіздік, ұйқысы келе беру.
Клиникалық әйгіленістері: парацетамолдан уланудың клиникалық
ағымын 2 сатыға бөлуге болады:
I-сатысында бейспецификалы (телімсіз) симптомдар парацетамолды
қабылдағаннан кейін 14 сағат ішінде білініп әрі қарай бірнеше тәулік
бойы сақталуы мүмкін. Көп жағдайда асқазан-ішек бұзылыстары басым
болып білінеді. Орталық нерв жүйесі (ОНЖ) функциясы айтарлықтай
әлсіремейді. Бауыр зардапталу белгілері жоқ, аминотрансферазалардың
деңгейі қалыпты шамада болады.
II-сатысында олардың деңгейі жоғарылайды, сонымен қатар
билирубин деңгейі жоғарылауы, протромбиндік уақыт ұзаруы мүмкін.
Егер 2 тәуліктен кейін бауыр функциясының көрсеткіштері қалыпты
деңгейде қалса, көп жағдайда, бауырдың айтарлықтай
зардапталмағандығын білдіреді.

17. Медикаменттермен уланғандағы негізгі дəрі-дəрмектер тізімі:

Медикаменттермен уланғандағы негізгі дәрідәрмектер тізімі:
1. *Активацияланған көмір 250 мг, табл.
2. *Макрогол 4000, ішкізуге арналған ерітінділік ұнтақ 74 г пакетте
3. *Натрий гидрокарбонат 10 г ұнтақ, пакетте
4. *Натрий ацетат, натрий хлорид 0.9% инфузияға арналған ертінділік
ұнтақ 400 мл
5. *Декстроза, венаға құюға арналған 5% ерітінді 400 мл, флаконда
6. *Калий хлорид 4%, 7,5%, инфузияға арналған ерітінділік ұнтақ
7. *Магний сульфат 25% 20 мл, ампулада
8. *Пиридоксин 1 мл, ампулада
9. *Адеметионин 400 мг, табл.; инъекцияға арналған ерітінділік ұнтақ 400
мг
10. *Пирацетам 20% 5 мл, ампулада
11. *Натрия тиосульфат 10 мл, ампулада
12. *Диазепам 10 мг, ампулада
13. *Фуросемид 20 мг 2 мл, ампулада

18.

19.

20. Медикаменттермен улану алғашқы көмек

Науқас есінде болса оның басын биігiрек етіп жатқызып, түймелерін
ағытады, қолдан келсе асқазанды жуып тазарту шараларын атқарған
жөн. Ол үшін бірнеше стакан жылы суды немесе стаканға екі ас қасық ас
содасын салып ішкізеді, одан соң құстыру әрекеттерін жасайды. Мұндай
шараны бірнеше рет қайталайды. Одан соң қою шәй немесе кофе ішкен
жөн.
Асқазандағы уды кетіру мақсатында іш өткізетін препараттарды аздап
қолдануға болады.
“Жедел жәрдем” келгенше науқас адамды етпетінен жатқызып басын
бүйірге бұрады. Бұл құсықтың кері жұтылмауына жағдай жасайды. Ауыз
қуысындағы құсықты немесе сілекейді таза дәке немесе мата оралған
қасық арқылы тазартады. Науқастың есін жидыруға мүсәтір спиртін
иіскету көмектеседі. Дәрімен уланған адамды көзден таса етпей, дәрігер
келгенше жанында болған дұрыс.

21. Уланулар кезіндегі негізгі синдромдар:

Жүйке жүйесінің зақымдану синдромы
Тыныс алудың зақымдану синдромы
Жүрек-қан
тамыр жүйесігің зақымдану
синдромы
Аллергиялық синдром
Жедел гастроэнтерит
Терінің
зақымдану,
көздің
тітіркену
синдромы

22.

Терең дәрежедегі комада (арефлексия,
тұрақты
мидриаз,
олигопноэ
немесе
аритмиялық
тыныс
алу,
артериальді
гипотония):
Кеңірдекті
интубациялау және өкпенің
жасанды желдетуін жүргізу);
Тыныс аналептиктерін егуге болмайды
Мүмкіндігінше асқазанды ерте жуу, бірақ
кеңірдектің интубациясынан кейін;

23.

Артериальді гипотонияда көк тамырға 400500 мл. полиглюкин ерітіндісіне аскорбин
қышқылының 5% ерітіндісінің 10-15 мл.
қосып енгізу;
Систола қан қысымының < 60 мм сын.
бағ. - 30-60 мг преднизолонды көк тамыр
ішіне енгізу;

24.

Оттегі ингаляциясы, тыныс алу өте нашар
болғанда өкпені жасанды желдету;
Жүрек ырғағы мен өткізгіштігінің бұзылу
түріне байланысты антиаритмияға қарсы
дәрілерді қолдану: мысалы, нормо- және
тахикардияда, гипотензиясы болмаса көк
тамырға жайлап анаприлин (обзидан)
немесе прозерин 0,02 мг/кг., қарыншалық
аритмияда-лидокаин немесе фенитоин
егу;

25.

Егер улы зат үлкен дозада қолданылса
және холинолитикалық кері әсерлері болса
эзеринді (физостигмин салицилат) 1-3 мг
немесе галантаминді 10-30 мг. көк тамырға,
жүрек соғысын минутына 60-70 ұстап түру
үшін 2-4 мин аралығында енгізу керек. Бұл
кезде науқастың қан қысымын, пульсін,
ЭКГ бақылап тұру керек.

26. Наркотикалық заттармен улану

Наркотиктер- адамның нерв-психикалық
процестерін
өзгеріске
алып
келетін,
психикалық бұзылыстар тудыратын заттар
(өсімдік,
жартылай
синтетикалық,
синтетикалық). Наркотиктерді жиі қолдану
наркоманияға алып келеді.

27.

Наркотикалы анальгетиктерге тән:
Күшті ауруды басатын әсері;
Эйфорияның пайда болуы, жиі қолданғанда
психикалық және физикалық тәуелділікке алып
келеді (наркомания);
Өр қолданған эйфория әсерін алу үшін дозасын
көбейтіп отыру керек;
Қолданбай қойса, абстинентті синдром дамиды.
Наркотикалық анальгетиктер табиғи (морфин
және кодеин - мак құрамына кіреді); жартылай
синтетикалық
(этюшорфин,
пентазоцин);
синтетикалық (промедол, фенталин, налбуфин,
тоамад) болып ажыратылады.

28. Наркотикалық анальгетиктермен улану

Ішке
қолданған морфиннің өлімге алып
келетін дозасы 0,2-0,4 г. (20-30 мин.
кейін), парентеральді 0,1-0,2 г. (тері
астына-10-15 мин. кейін, көк тамыр
ішіне –
(жылдам).

29.

Адам
өміріне қауіпті жетекші
синдромдар:
Токсикалық кома
Тырысу синдромы
Жедел тыныс алу жетіспеушілігі
Коллапс немесе өкпенің жедел ісінуі

30.

Этил спирті (алкоголь) және оның
туындыларымен
улану кезіндегі шұғыл көмек:
Тазарғанша асқазанды жуу;
сұйықтықты көп беру;
тыныс
алудың бұзылуы кезінде өкпені
жасанды желдету;

31.

Тыныс
алу
аналептиктерін
қолдануға
болмайды.
Симптоматикалық терапия;
Кома жағдайындағы науқасқа 0,01 мг/кг
налоксонды глюкозаның
10 мл 40%
ерітіндісімен бірге көк тамырға егу, кейін
тиамин бромидінің 6%- 1 мл. егу;
Детоксикацияны күшейту мақсатында көк
тамырға 10 мл эссенциале фортені тәулігіне
2-4 рет енгізу;

32. Қөмірқышқыл газымен улану

Көмірқышқыл газымен улану тұрмыстағы
ингаляциялық уланулардың арасында бірінші
орынды алады. Улану 3 топқа бөлінеді:
Көліктердің газынан болатын улану;
Үйде көмір жаққаннан кейін болатын улану;
Өрт болған жабық жерлерде улану;

33.

1.
Жеңіл
дәрежесі:
басының
маңдай және самай бөліктерінің
белдеме тәрізді ауырсынуы, («сақина»
синдромы), бас айналу, лоқсу, құсу,
аздап көрудің нашарлауы. Тыныс алуы
нашарлаған, құрғақ жөтел, жүрек
тұсының
ауырсынуы.
Қанда
карбоксигемоглобиннің мөлшері - 1530%.

34.

2.
Орташа дәрежесі: лоқсу, тыныс
алуының қиындауы, ентікпе. Науқастың
қозуы немесе есеңгіреуі, команың болуы.
Патологиялық
рефлекстер,
миоз,
анизокория.
Беттің
қызаруы.
Қысқа
уақытқа -1-2 минуттун -20 минутқа дейін
есінен тануы. Қанда карбоксигемоглобиннің
мөлшері - 30-40%.

35.

Ауыр дәрежесі: бірнеше сағаттан 1
тәулікке дейін, кейде бірнеше күнге
созылған кома, тырысулар, патологиялық
рефлекстер, парездер, параличтер.Терісі
қызарған. Тынысы алуы бұзылған, тыныс
алуының тоқтауы мүмкін. Жедел сол
қарыншалық
жетіспеушілік.
Қанда
карбоксигемоглобиннің мөлшері - 50-60%.

36.

6. Тамыр қабырғасына әсер ететін дәрілер: (
көк тамырға - аскорбин қышқылы 5% 152 мг,
кальция хлорид 16%).
7. Тері астына - атропин 0,1%- 0,5 мл,
прозерин
0,05%0,5
мл.
Жақын жердегі емдеу мекемесіне немесе
токсикология бөлімшесіне жедел жатқызу.
Науқасты жатқызған күйде тасымалдайды.
Шаққан жерді күйдіруге, қандай болмасын
препараттарды егуге, кесуге, зақымдалған
аяқ-қолға жгут байлауға болмайды.

37. Әдебиеттер

1. Кайшибаев С.К. Неврология. Оқулық. I, II
бөлім, Алматы, 2009г
2. Googl.kz
3. википедия.kz
4. Қожахметова .Ш (слайды)

38.

Назар
аударғандарыңызға
рахмет!!!