Уланулар. Интенсивті терапиясы

1. Уланулар.Интенсивті терапиясы.

Қабылдаған: Мухатова А.Б
Орындаған: Бәйтен А

2.

Уланулар - бұл эндо- және экзогенді улы
заттардың организмге жалпы әсер етуінен
болатын патологиялық жағдай.
Улану жедел және созылмалы болып екіге
бөлінеді.
Жедел уланулар – улы заттардың организмге
бір рет , кейде бірнеше рет әсер етуі
нәтижесінен дамиды. Уланудың клиникасы
жылдам айқын көрініс береді.
Уланудың
белгілері мен ауырлығы улы заттардың түріне,
улылығына, және дозасына байланысты.

3.

Созылмалы уланулар - органдар мен
жүйелерде
тұрақты
патологиялық
өзгерістер тудыратын улы заттардың аз
мөлшерде организмге көп рет тусі
салдарынан дамиды.

4.

Дәрілік
уланулар
ішінде
психотропты
препараттардан:
бензодиазепин
(35%),
антидепрессанттар, оның ішінді амитриптилин
(19,6%), нейролептиктер, клонидин (клофелин)
улану жиі кездеседі.
Жасөспірімдер арасында антигистаминдерден,
паркинсонизмге
қарсы
және
антихолинергиялық
препараттардан,
галлюциногендерден уланулар жиі болады.

5.

Аспирин мен парацетамолдан улану дәрілік
уланудың 1,0-1,4% құрайды.
Қазақстанда
алкоголь
және
оның
суррогаттарымен улану әліде өзекті мәселе
болып келеді.
Метанол және этиленгликольмен улану тұрақты
түрде кездеседі. Бұл ауруханаға уланумен
жатқызылған науқастардың 0,5% жуығын
құрайды.

6.

Қазақстан
Республикасы
бойынша
жедел уланулардан болатын өлімнің
негізгі себептері:
алкоголь - (62,2%);
көміртек тотығы (15,4%);
сірке суы - (6,3%);
медикаменттер - (4%);

7. Уланудың клиникасы.

Көптеген уланулардың ағымында жасырын
кезең болады, бірақ өте улы заттарды тамыр
ішіне егуден болған улануларда жасырын
кезең болмайды.
Уланудың клиникалық көрінісі тұрақсыз,
өйткені организмдегі удың мөлшері уақыт
өткен сайын өзгереді.

8.

Удың әсер ету уақыты мен мөлшеріне
байланысты
улану
токсигендік
және
соматогендік фазаларға бөлінеді.
Токсигендік фазасында улану дәрежесі улы
заттың белгілі бір ағзаға немесе жүйеге
әсер етуінен болады.
Соматогенді фазасында удың әсерінен
патологиялық
процесс
жайылмалы,
организмнің көптеген жүйелеріне тарайды.

9. Уланулар кезіндегі негізгі синдромдар:

Жүйке жүйесінің зақымдану синдромы
Тыныс алудың зақымдану синдромы
Жүрек-қан тамыр жүйесігің зақымдану
синдромы
Аллергиялық синдром
Жедел гастроэнтерит
Терінің
зақымдану,
көздің
тітіркену
синдромы

10.

Ауырсыну синдромы
Бауырдың жетіспеушілік синдромы (улы
гепатопатия, гепатореналды синдром)
Бүйректің жетіспеушілік синдромы (улы
нефропатия, жедел бүйрек жетіспеушілігі,
нефротикалық
синдром,
уремия,
гепаторенальды
синдром)
Барбитураттармен улану (фенобарбитал,
барбитал, бромитал және т.б )

11. Улану стадиялары:

1-ші стадиясы – «науқастың ұйқыға кету»
стадиясы: ұйқышылдық, апатия, сыртқы
тітіркендіргіштерге әсер етуінің төмендеуі,
бұл кезеңде науқаспен сөйлесу мүмкін.
2-ші стадиясы- «жеңіл дәрежедегі кома»
стадиясы:
есінен
тану.
Ауырсыну
тітіркендіргіштеріне әсер етуі төмендеген,
қысқа уақытқа көз қарашықтары кеңейген.
Жұтынуы қиындаған, жөтелу рефлексі
төмендеген, тілінің артқа кетуінен тыныс
алуы нашарлаған, дене қызуы 39 -40°С.

12.

3-ші кезең- «терең дәрежедегі кома»
стадиясы:
рефлекстердің
жойылуы,
аритмиялық
тыныс
алу,
тыныс
алу
орталығының параличі (орталық нерв
жүйесінің күйзелуі).
4-ші стадиясы – «посткоматозды жағдай»
стадиясы: есі жайлап қалпына келе
бастайды. Алғашқы күндері науқаста аздап
психомоторлы қозу, ұйқысының бұзылуы
байқалады.
Науқастың өлімі орталық апноэден, жоғарғы
тыныс
алу
жолдарының
құсықпен
аспирациялануынан болады.
Комадан
шыққаннан кейінде науқас асқынудан, оның
ішінде, пневмониядан өліп кетуі мүмкін.

13.

Терең дәрежедегі комада (арефлексия,
тұрақты
мидриаз,
олигопноэ
немесе
аритмиялық
тыныс
алу,
артериальді
гипотония):
Кеңірдекті интубациялау және өкпенің
жасанды желдетуін жүргізу);
Тыныс аналептиктерін егуге болмайды
Мүмкіндігінше асқазанды ерте жуу, бірақ
кеңірдектің интубациясынан кейін;

14.

Артериальді гипотонияда көк тамырға 400500 мл. полиглюкин ерітіндісіне аскорбин
қышқылының 5% ерітіндісінің 10-15 мл.
қосып енгізу;
Систола қан қысымының < 60 мм сын.
бағ. - 30-60 мг преднизолонды көк тамыр
ішіне енгізу;

15.

Өттегі ингаляциясы, тыныс алу өте нашар
болғанда өкпені жасанды желдету;
Жүрек ырғағы мен өткізгіштігінің бұзылу
түріне байланысты антиаритмияға қарсы
дәрілерді қолдану: мысалы, нормо- және
тахикардияда, гипотензиясы болмаса көк
тамырға жайлап анаприлин (обзидан)
немесе прозерин 0,02 мг/кг., қарыншалық
аритмияда-лидокаин немесе фенитоин
егу;

16.

Егер улы зат үлкен дозада қолданылса
және холинолитикалық кері әсерлері болса
эзеринді (физостигмин салицилат) 1-3 мг
немесе галантаминді 10-30 мг. көк тамырға,
жүрек соғысын минутына 60-70 ұстап түру
үшін 2-4 мин аралығында енгізу керек. Бұл
кезде науқастың қан қысымын, пульсін,
ЭКГ бақылап тұру керек.

17. Наркотикалық заттармен улану

Наркотиктер- адамның нерв-психикалық
процестерін
өзгеріске
алып
келетін,
психикалық бұзылыстар тудыратын заттар
(өсімдік,
жартылай
синтетикалық,
синтетикалық). Наркотиктерді жиі қолдану
наркоманияға алып келеді.

18.

Наркотикалы анальгетиктерге тән:
Күшті ауруды басатын әсері;
Эйфорияның пайда болуы, жиі қолданғанда
психикалық және физикалық тәуелділікке алып
келеді (наркомания);
Өр қолданған эйфория әсерін алу үшін дозасын
көбейтіп отыру керек;
Қолданбай қойса, абстинентті синдром дамиды.
Наркотикалық анальгетиктер табиғи (морфин
және кодеин - мак құрамына кіреді); жартылай
синтетикалық
(этюшорфин,
пентазоцин);
синтетикалық (промедол, фенталин, налбуфин,
тоамад) болып ажыратылады.

19. Наркотикалық анальгетиктермен улану

Ішке қолданған морфиннің өлімге алып
келетін дозасы 0,2-0,4 г. (20-30 мин.
кейін), парентеральді 0,1-0,2 г. (тері
астына-10-15 мин. кейін, көк тамыр
ішіне –
(жылдам).

20.

Адам өміріне қауіпті жетекші
синдромдар:
Токсикалық кома
Тырысу синдромы
Жедел тыныс алу жетіспеушілігі
Коллапс немесе өкпенің жедел ісінуі

21.

Этил спирті (алкоголь) және оның
туындыларымен
улану кезіндегі шұғыл көмек:
Тазарғанша асқазанды жуу;
сұйықтықты көп беру;
тыныс алудың бұзылуы кезінде өкпені
жасанды желдету;

22.

Тыныс
алу
аналептиктерін
қолдануға
болмайды.
Симптоматикалық терапия;
Кома жағдайындағы науқасқа 0,01 мг/кг
налоксонды глюкозаның
10 мл 40%
ерітіндісімен бірге көк тамырға егу, кейін
тиамин бромидінің 6%- 1 мл. егу;
Детоксикацияны күшейту мақсатында көк
тамырға 10 мл эссенциале фортені тәулігіне
2-4 рет енгізу;

23.

Ауыр дәрежесі: ауыз қуысының,
жұтқыншақтың, өңештің, асқазанның,
ішектің
күйігі.
Жаралы-некроздық
қабыну.
Жоғары
тыныс
алу
жолдарының күйігі. Экзотоксикалық
шок. 10 г/л. жоғары гемолиз. Орташа
және ауыр жағдайындағы токсикалық
нефропатия және гепатопатия, жедел
бауыр жетіспеушілігі.

24. Қөмірқышқыл газымен улану

Көмірқышқыл газымен улану тұрмыстағы
ингаляциялық уланулардың арасында бірінші
орынды алады. Улану 3 топқа бөлінеді:
Көліктердің газынан болатын улану;
Үйде көмір жаққаннан кейін болатын улану;
Өрт болған жабық жерлерде улану;

25.

1.
Жеңіл
дәрежесі:
басының
маңдай және самай бөліктерінің
белдеме тәрізді ауырсынуы, («сақина»
синдромы), бас айналу, лоқсу, құсу,
аздап көрудің нашарлауы. Тыныс алуы
нашарлаған, құрғақ жөтел, жүрек
тұсының
ауырсынуы.
Қанда
карбоксигемоглобиннің мөлшері - 1530%.

26.

2.
Орташа дәрежесі: лоқсу, тыныс
алуының қиындауы, ентікпе. Науқастың
қозуы немесе есеңгіреуі, команың болуы.
Патологиялық
рефлекстер,
миоз,
анизокория.
Беттің
қызаруы.
Қысқа
уақытқа -1-2 минуттун -20 минутқа дейін
есінен тануы. Қанда карбоксигемоглобиннің
мөлшері - 30-40%.

27.

Ауыр дәрежесі: бірнеше сағаттан 1
тәулікке дейін, кейде бірнеше күнге
созылған кома, тырысулар, патологиялық
рефлекстер, парездер, параличтер.Терісі
қызарған. Тынысы алуы бұзылған, тыныс
алуының тоқтауы мүмкін. Жедел сол
қарыншалық
жетіспеушілік.
Қанда
карбоксигемоглобиннің мөлшері - 50-60%.

28.

6. Тамыр қабырғасына әсер ететін дәрілер: (
көк тамырға - аскорбин қышқылы 5% 152 мг,
кальция хлорид 16%).
7. Тері астына - атропин 0,1%- 0,5 мл,
прозерин
0,05%0,5
мл.
Жақын жердегі емдеу мекемесіне немесе
токсикология бөлімшесіне жедел жатқызу.
Науқасты жатқызған күйде тасымалдайды.
Шаққан жерді күйдіруге, қандай болмасын
препараттарды егуге, кесуге, зақымдалған
аяқ-қолға жгут байлауға болмайды.

29.

Назар
аударғандарыңызға
рахмет!!!