Зерттелетін зат: Құрт пен қымыз

1.

Ғылыми жұмыстың тақырыбы:
Орындаған: Тәжібеков Дәулет Маратұлы
9сынып оқушысы
Ғылыми жетекшісі: Қоянбаева Шолпан Өмірханқызы.
Химия пәнінің мұғалімі

2. Ғылыми жұмыстың негізгі мақсаты:

Қазақтың байырғы тағамы
құрт пен қымыздың
ұлттық бренд
ретінде әлемдік
нарыққа шығару
қажеттілігін түсіндіру.

3. Ғылыми жұмыстың міндеттері:

- Қазақтың ұлттық тағамы – құрт пен
қымыздың құрамымен танысу;
- Құрт пен қымыздың жасалу жолдарын
түсіңдіру;
-Қымыз бен құрттың химиялық құрамын
анықтау;
-Қымыз бен газдалған сусындар (Coco-Cola,
Fanta,Sprite т.б) салыстыру;
- Шолақсай орта мектебінің оқушыларымен
жүргізілген сауалнама нәтижелері.

4. Зерттелетін зат: Құрт пен қымыз

5. Мазмұны Кіріспе Негізгі бөлім І Құрт пен қымыздың - адам денсаулығына пайдасы 1.1 Құрт пен қымыздың қазақ өмірінде алатын орнын көрсету. 1.2 Қ

Мазмұны
Кіріспе
Негізгі бөлім
І Құрт пен қымыздың - адам денсаулығына пайдасы
1.1 Құрт пен қымыздың қазақ өмірінде алатын орнын көрсету.
1.2 Құрттың түрлері
1.3 Қымыз бен құрттың химиялық құрамын анықтау
1.4 Құрт пен қымыздың емдік қасиеттері
Практикалық бөлімі
ІІ Қазақстанның ұлттық брендтері
2.1 Қазақстанның ұлттық брендтері – құрт пен қымыз
2.2 Сосо-Colaның адам денсаулығына зияны
2.3Қымыз бен газдалған сусындарды (Coco-Cola, Fanta,Sprite т.б) салыстыру
2.4 Шолақсай орта мектебінің оқушыларымен жүргізілген сауалнама
Қорытынды.
Пайдаланылған әдебиттер
Қосымша

6. Құрт пен қымыздың - адам денсаулығына пайдасы.

Құрт пен қымыздың адам денсаулығына
пайдасы.
Қымыз сұрғылт түсі бар газдалған, шайқалған кезінде
көбік түзілетін, ащылау иісі мен дәмі болатын
сұйықтық.Қымыздың
шипалы
қасиеті
оның химиялық құрамына байланысты.
Қымызды ішіп өскен балалардың денсаулығы,
физикалық тұлғасы және ақыл-ойы зерек болады.
Себебі, бие сүтінде, сиыр сүтімен салыстырғанда көп
мөлшерде қант галактоза, аминоқанттар болады. Ол
баланың ми клеткаларының дамуына әсер етеді.

7.

Кұрт-май.
Құрттың
түрлері

8.

Құрт құрамы
В дәрумені
В(1), В(2),
В(3), В(12)
Ақуыз
52,6%.
С дәрумені,
А дәрумені
мыс, мырыш,
күміс, темір,
кремний, магний,
кальций, алюминий

9.

Қымыздың
құрамы
В1 – дәрумені
291-454 мкг/л
В2 – дәрумені
261-416 мкг/л,
В3 – дәрумені
229 мкг/л
С – дәрумені
8,9-33,3 мг

10. Емдік қасиеттері

.
Емдік қасиеттері
1 литр қымыз құрамында 200-260 мг С дәрумені бар.
Қымызда сонымен қатар сөл бөлу және жүрек жұмысын
жақсартатын В тобы дәрумендері:
В(1), В(2), В(3), оның ішінде қанның жасалуына
қатысатын В12 дәрумені, ағзадағы тотығу-тотықсыздану
реакцияларына әсер ететін С тобы дәрумендері, А
дәрумендер тобы, липоид, бар.
Қымыз нағыз антибиотик. Ол ағзаға тарағасын, ішектегі
шіру процесін тежейді. Шіріткіш микробтарға, ішек
таяқшаларына және сарғыш стафилококтарға қарсы жойғыш
күші бар қымыз құрт ауруы, сүзек, дизентерия, күл
(дифтерия) бактерияларына тосқауыл қояды.

11. Қазақстанның ұлттық брендтері – құрт пен қымыз

Қазір ұлттық бренді ойлап табу мәселесі туралы
айтсақ, назарымызды неге құртпен қымызға аудармасқа?
Бір кездері құр көшпенділерді ұзақ жорықтарда және
соғыстарда аштықтан құтқарған. Бұл азық өте ұзақ
сақталады, ал ол кезде тоңазытқыштар болмаған. Біздің
құрт голландықтардың ірімшіктері, түркілердің йогурті
сияқты әлемдік асханада өзіне лайық орын алуы қажет
деп ойлаймын.
Егер құртымыз бен қымызымыз әлем нарығына
шықса, ол қазақ халқының ұлттық брендіне айналады,
оны шетелдіктерде дәмін татып бағалайды.

12. Сосо-Colaның адам денсаулығына зияны

Кока-коланың құрамындағы ортофосфор
қышқылы адам ағзасындағы кальций тапшылығына
әкеледі. Зерттеу жүргізудің нәтижесінде фосфор
адамның қанының құрамындағы кальций тұзын
көбейтіп, бүйректе тас пайда болуына әкеліп соғады.

13. «Coca-Cola»-ның құрамына фосфор қышқылы болғандықтын, ол затты түгелімен ерітіп жібере алады. Егер бұл сусынға бір тілім етті салып жіберсе, 2 к

«Coca-Cola»-ның құрамына фосфор қышқылы
болғандықтын, ол затты түгелімен ерітіп жібере
алады. Егер бұл сусынға бір тілім етті салып жіберсе,
2 күннен кейін ол тіпті жоқ болып кетеді.

14.

15. Қымыз бен газдалған сусындарды (Coco-Cola, Fanta,Sprite т.б) салыстыру

Мақсаты:«Газды сусындардың құрамын зерттеу». Екі газды сусынның құрамы
берілген. Құрамын салыстыра отырып, қышқылдарды натрий
гидрокарбонатымен (ас содасының ерітіндісі) анықтау.
«Coca-Cola»
Су Н2О
Көміртегі диоксиді СО2
Ортофосфор қышқылы H3PO4
«Фанта» (апельсин дәмді)
Су Н2О
Көміртегі Диоксиді СО2
Лимон қышқылы
COOH
HOOC-CH2 – C – CH -COOH
OH
Кофейн
Натрий бензолаты
Аскорбин қышқылы

16.

р/с
Химиялық ерітінділер
Реакция теңдеуі
1
25мл«Пепси-кола»
H3PO4 + NaHCO3
NaHPO4 +CO2 +H2O
ерітіндісіне
25 мл ас содасы ерітіндісін
құямыз
2
25мл«Фанта» ерітіндісіне
COOH
25 мл ас содасы ерітіндісін HOOC-CH2 – C – CH –COOH + NaHCO3
құямыз
OH
COONa
HOOC-CH2 – C – CH –COOH + CO2 +H2O
OH

17. Шолақсай орта мектебінің оқушыларымен жүргізілген сауалнама

Шолақсай орта мектебінің оқушыларымен жүргізілген
сауалнама сұрақтары:
• Қандай сусындарды жиі пайдаланасың ? (Фанта, Спраит, Квас,
Кола, Қымыз, Айран,Көже)
• Қымыз бен құрттың адам денсаулығына пайдасын білесің бе?
• Қымыз бен құрттың жасалу жолын айт?
• Қазақтың байырғы тағамы құрттың ұлттық брент ретінде әлемдік
нарыққа шығу үшін не істеу қажет?

18. Сауалнама 8-11 сынып оқушылары арасында жүргізілді. Нәтижесі төмендегідей:

19. Қорытынды

• Құрт пен қымыз – адам денсаулығына
қажетті құндылық екеніне көз жеткіздім.
• Бұл тағамдардың емдік, тұрмыстық
пайдасы бар.
• Қазіргі заманда жастардың көбі осы
тағамдардың денсаулыққа пайдасы мол
екенін білсе деймін.

20.

Назар бөліп
тыңдағандарынызға
рахмет!!!