Аса қауіпті инфекциялардағы профилактикалық шаралар мен алгоритмдер

1.

Коммунальды гигиена және Эпидемиология кафедрасы
СӨЖ
Тақырыбы: Аса қауіпті
инфекциялардағы
профилактикалық шаралар мен
алгоритмдер (Оба)
Орындаған: Анвар Қ 313 топ ЖМФ
Қабылдаған: Шайзадина Ф.А

2. Жоспар

1.
2.
3.
4.
5.
6.
Кіріспе
Негізгі бөлім
Этиологиясы
Эпидемиологиясы
Патогенезі
Клиникалық көрінісі
Профилактикасы мен емі
Шаралардың стандарттары мен
алгоритмі
Қорытынды
Әдебиеттер тізімі

3. Кіріспе

Оба ( лат. – pestis, орысша-чума; черная смерть)-
бактериалды зоонозды табиғи ошақты аса қауіпті
конвенционды
қоздырғышы
негізінен
трансмиссивті механизммен берілетін, аса ауыр
интоксикациямен , лимфа түйіндерінің
ішкі
ағзалардың
зақымдалуымен
сепсис,
септицелиямен көрініс беретін кеш басталған
дұрыс жүргізілмеген ем
кезінде өліммен
аяқталатын жұқпалы ауру.

4.

5. Этиологиясы

Қоздырғышы энтеробактериялар туыстығына жататын
иерсиниялар тұқымдастығына жататын Versinia pestis.
Қоздырғыш көлемі 1-2 х 0,3-0,7 мкм болатын, сопақша, грамм
теріс болатын, факультативті анаэробты таяқша. Басқа
иерсиниялардан айырмашылығы талшықсыз, қозғалыссыз
биполярлы боялады, вирулентті штаммалар R – колония
түзеді. Соматикалық және капсулалық антигендерден басқа
30 жуық антигендері бар, патогенді факторлары экзо және
эндо токсиндер, гиалуронидаза, коагулаза, гемолизин,
фибринолизин сияқты зақымдаушы ферменттер бөледі.

6. Патогенезі

Организмге тері немесе кілегей қабаты арқылы енген
оба қоздырғышы әдетте жергілікті паталогиялық белгі
қалдырмайды. Лимфа ағысымен шеткі лимфа
түйіндеріне өтіп сонда көбейеді. Лимфа түйіндерінде
серозды – геморрагиялық қабыну дамып бубон пайда
болады.
Қоздырғыштар
макрофактармен
фагоцитоздалмаған
процесс
шегіне
жетпейді
моноцитоидты
клеткалардың
протоплазмасында
қоздырғыштардың одан әрі көбеюі жалғасады. Лимфа
түйіндерінің
тосқауылдық
функциясы
ілсіреп
бұзыланда микроп қан ағысы арқылы басқа лимфа
түйіндерімен ішкі ағзаларға тарайды. Нәтижесінде
екіншілік бубондар және гемотогенді ошақтар пайда
болады. Екіншілік оба пневманиясы, сепсиске өрлейді.

7. Клиникалық көрінісі

Аурудың беті қызарып іседі, үрей пайда болады.
Денесі ыссы, геморрагиялық бөртпе болуы мүмкін.
Тілі ұлғайған, “бормен боялған тіл”, айқын
тахикардия, аритмия, ентігу, қан қысымының
көтерілуі, олигурия пайда болады. Г.П. Рудневтің
клиникалық жіктемесі бойынша терілік бубондық
және тері бубондық, жайылған формаларыбіріншілік сепсис және екіншілік- сепсис, сепсистік
диссеминацияланған
формалары-біріншілікөкпелік, екіншілік – өкпелік және ішектік болып
бөлінеді.

8.

9. Қоздырғыштын берілу механизмі

Қоздырғыштың
негізгі берілу механизмі –
трансмиссивті. Тасымалдушысы бүргелердің 70 түрлері
және кенелердің кейбір түрлері. Бүргелер оба табиғи
ошақтарындағы негізгі тасымалдаушылар ғана емес
антропургиялық ошақтың пайда болуының да басты
кейіпкерлері.
Жанасу механизмінің жүзеге асуы ауру түйенің,
қоянның кейбір кеміргіштердің терісін сыпыру, етін
кесу кезінде жүзеге асуы мүмкін.
Аспирациялық механизм ауа-шаң жолымен жүзеге
асады. Обаның өкпе формасымен ауыратындардан
жанындағыларға тарйды

10.

11. Инфекция көзі

көзі
және қоздырғыштың
негізгі
резервуары жабайы кеміргіштер. Олардың 230 аса
түрлері әлемнің барлық жерлерінде аурудың табиғи
ошағын құрайды. Түйе инфекция көзі болып табылады.
Ит оба қоздырғышына толық резистентті, бірақ
бүргелерді залалдауы мүмкін. Аурудың бубонды
формасымен ауыратын адам инфекция көзі бола
алмайды. Өкпелік және сепсис формалы ауру инфекция
көзі болып табылады.
Инкубациялық
кезеңнің
ұзақтығы
2-6
күн,
апта.бактериалды ем қолданғанда 9 күнге дейін
созылуы мүмкін.
Инфекция

12. Эпидемиологиясы

Оба трансмиссивті табиғи ошақты ауру. Құрлықтың
6-7 % обаның табиғи ошақтары болып табылады. Оба
кездеспейтін Австралия мен Антрактида. Обаның
ошақтары “жабайы” және “егеу құйрықтық” болып екіге
білінеді. “Жабайы” ошақтардағы қоздырғыштың негізгі
резервуары суыр, саршұнақтар, дала тышқаны,
егеуқұйрықтар т.б. “Егеу құйрықтық” ошақтардың
резервуары
қара
және
сұр
егеуқұйрықтар.
“егеуқұйрықтық” ошақтар екіншілік болып табылады.
“Жабайы” ошақтар далалы құрғақ климатты, адам аз
қоныстанған аймақтарда орналасқан. Екі түрлі ошақты
байланыстырушы синантропты кеміргіштер.

13.

14.

15.

Площадь эндемических очагов чумы.
Площадь, квадратный км
Азербайджан - 37850
Армения - 23150
Грузия - 8000
Казахстан - 1007350
Кыргызстан - 32000
Россия - 253590
Таджикистан - 700
Туркменистан - 416000
Узбекистан - 500000
Украина - 0

16. Емдеу принциптері

Кешенді
массивті
этиотропты
ем
(стрептомицин, левомицетин, доксициклин)
детоксикациялық,
микроциркуляцияны
жақсартушы, тамыр ішілік қан ұюға қарсы,
бөліну, тыныс алу, жүрек қан тамыр жүйесі
функциясын реттеуші және симптоматикалық
ем

17. Лабораториялық диагностикасы

Лобараториялық зерттеу қатал, санитарлық –
эпидемиологиялық ережені сақтай отырып обаға
қарсы күрес мекемелерінде жүргізіледі.
Зерттеу материалдары- бубон пунктаты, ірің, ісік
бөліндісі, қақырық, құсық, зәр, қан қоршаған орта
объектілерінен алынған шайынды. Індетке қарсы
ережелерді сақтай отырып (обаға қарсы костюм,
резина қолғап, маска т.с.с) жиналып арнаулы
лабораторияға металл бикспен арнайы құжатпен
жіберіледі.

18. Профилактикасы

Тұрғындардың обаға шалдығудан қорғау ісін
арнайы құрылған обаға қарсы мекемелер
ұйымдастырып жүзеге асырады. Обаның алдын
алу негізінен табиғи ошақты аймақтарда оба
эпизоотиясын анықтау ошаққа жақын орналасқан
елді мекендердің тқрғындарының денсаулығын
бағалау, вакцинациялау түйелердің саны мен
жағдайын анықтау, бүргелерді ауылдардың
жанынан жою, кеміргіштердің тығыздығын реттеу
және тұрғындар арасында обаға қатынасты
санитарлықағарту
жұмыстарын
жүргізу
шаралардан құралады.

19.

Советские специалисты по чуме в
специальных защитных
противочумных костюмах (архивная
фотография).

20. Қорытынды

Оба, холера, геморагиялық лихорадка 2000 жылы
30- наурыздан бастап ҚР да әлеуметтік
ауруларындың қатарына және сонымен қоса
қоршаған ортаға өте қауіпті аурулардың қатарына
жататындығы туралы қаулы қабылданды. Осыған
байланысты елімізде қоршаған ортаға қауіпі
жоғары аурлардың алдын алу үшін бірқатар ісшаралар жүргізілуде. Атап өтсек қоздырыш көзі
анықталған аймақтарды шектеу мен
залалсыздандыру, арнайы киімен жабдықтау,
вакцинация шараларын толықтай жүргізу.

21. Пайдаланылған әдебиеттер:

1. Амиреев С.А., Муминов Т.А., Черкасский Б.Л.,
2.
3.
4.
5.
Оспанов К.С. Стандарты и алгоритмы
мероприятий при инфекционных болезнях. 2
том – Алмтаы, 2007. – 595 c.
Покровский В.И., Пак С.Г., Брико Н.И.,
Данилкин Б.К. Инфекционные болезни и
эпидемиология (учебник для ВУЗов).- Изд..
дом ГЭОТАР- М.: Москва 2005.-811 c.
Борисов Л.Б. Медицинская микробиология,
вирусология, иммунология (изд. второе,
дополнительное и переработанное).- МИА,
Москва, 2001. -734с.
www.infected.com
www.allbest.ru