Бронх демікпесі

1.

СӨЖ
Бронх демікпесі
901 F Алсеитова Айдана

2.

Жоспар
I. Кіріспе
II. Негізгі бөлім
- Бронх демікпесі туралы тусінік
- Этиологиясы
- Жіктелуі
- Клиникалық көрінісі
- Диагностикасы
- Емдеу тактикасы
- Профилактикасы
III. Қорытынды
IV. Пайдаланылған әдебиеттер

3.

Бронх демікпесі
Бронхтық астма — бронхтардың өртүрлі тітіркендіргіштерге
сезімталдығының күшеюімен жүретін, көрінісі бронхтардың жалпылама
ұстамалы обструкциясымен білінетін, тыныс жолдарының созылмалы
қабыну ауруы.

4.

Этиологиясы
Аллергендер,вирусты инфекциялар,дәрілік заттар, уй
жағдайында экологияның бұзылысы,
Тағам құрамында ксенобиотиктері бар консерврленген
өнімдердің көбеюі, перинаталды патология, жасанды
тамақтану, активті және пассивті шылым шегу,
климаттың қолайсыз әсері.
Жылы және ылгалды ауа-райы бронх домікпе ауруын
жиілетеді.
Антибиотиктерді көп қалдану және вакциналарды
рационалсыз қалдану;

5.

Сыртқы (экзогендік) факторлар:
1.
2.
3.
4.
5.
6.
Инфекциялық аллергендер — бактерия, вирус,
саңырауқұлақшалар, т.б.
Инфекциялық емес аллергендер - өсімдік тозандары, шаң,
өндірістік аллергендер, дөрмектер, тағамдар, микроскопиялық
кенелер, жәндіктер мен жануарлардың аллергендері.
Механикалық жөне химиялық тітіркендіргіштер — металдардың,
мақтаның, ағаштың, силикаттың шандары; қышқыл, сілтінің
булары; өндіріс түтіні
Метереологиялық факторлар — ауаның температурасы,
ылғалдылығы; барометрлік қысымның немесе магниттік өрістің
тербелістері, т.б.
Стрестік, психикалық ыкдалдар, физикалық қүш түсу.
Экзогендік факторлар бронхтық астманы иммундық немесе
иммундық емес жолмен дамытуы мүмкін.

6.

Ішкі (эндогенді) факторлар
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
иммундық
эндокриндік
вегетативтік нерв жүйесінің бұзылысы
бронхтар реакгивтілігінің және сезімталдығының,
мукоциллиарлық аппараттың бұзылысы
өкпе тамырларының бұзылысы
жедел әсер етуші жүйенің (мес жасушаларының, т.б.) туа
кемістіктері;
арахидон қышқылы метаболизмінің бұзылыстары

7.

Жіктелуі
Демікпе жіктемесі клиникалық көріністер мен өкпе
функцияларының көрсеткіштерін бірлесіп бағалауға
негізделеді:
Этиологиясы бойынша: .
Атопиялық
(экзогендік)
Атопиялық
емес
(эндогендік)
Аралас

8.

Халықаралық жіктеме бойынша
Басым аллергиялық астма
Аллергиялық бронхит
Астма мен бірге аллергиялық ринит
Атопиялық астма
Экзогендік аллергиялық астма
Астма мен бірге пішендік қызба
Аллергиялык, емес астма
Идиосинкрозиялық астма
Эндогендік аллергиялық емес астма
Аралас астма
Анықталматн (себебі белгісіз) астма
Астмалық бронхит
Кеш басталған астма

9.

Ауырлығы бойынша
I (жеңіл интермиттирлеуші): — күндіз
симптомдардың саны аптасына 2 рет; — асқынулар
арасындағы тыныс шығарудың шыңдық
жылдамдығының (ТШШЖ) болмауы және қалыпты
көрсеткіші, түнде симптомдардың саны айына 2 рет;
— ОФВ1 немесе ПСВ — 80% норма, ПСВ
көрсеткіштері 20% аз.
II (жеңіл персистирлеуші): — күндіз симптомдардың
саны > аптасына 1 рет, бірақ <күніне 1 рет; —
ұстамалар белсенділікті бұзады; түнгі симптомдар >
айына 2 рет; — ОФВ1 немесе ПСВ. 80% норма, ПСВ
көрсеткіштері 20%-30%.

10.

Бронхтық астманың кейбір түрлерінің клиникалық
ерекшеліктері этиологиясы
Идиосинкрозиялық
астма.
иммундық
емес
механизммен әсер етуінен дамиды. Оның ең жиі түрі
"аспириндік"аталатын астма.
Аспириндік астма. Астмаға келесі үштік тән.
стероидтық емес қабынуға қарсы дәрмектердің жақпауы;
ұстамалы ентікпе; мүрынның, асказан-ішек және
урогенеталиялық жолдардың полипозы.
Стероид-тәуелді
астма.
Гормондардың
жүйелі
қолданылуынан дамиды
Дизовариалъдік бронхтық астма. Менструация
циклының екінші фазасында прогестеронның азаюы және
эстерогендердің көбеюі бронхтардың гипереактивтілігіне
әкеліп бронхоспазмды дамытады.

11.

Астмалық статус
Астмалық статус-бронхтық астманың ең жиі және
қауыпты асқынуы,51% өлімге әкеледі.
АС-бронх қабырғаларының жалпылама ісінуінен,
өзектердің қою клегеймен бітелуінен дамитын және
симпатомиметиктерге резистентті аса ауыр бронхтық
обструкция.Оның дамуы бронхтар қабырғасында Бетта
адренорецепторлардың тереі блокталуынан болады.
Патогенезіне байланысты астмалық статустын 2 түрін
ажыратамыз:
1.анафилаксиялық
2.метаболизмдік

12.

Анафилаксиялық түрі дәрінің немесе аллергендердің әсерінен тез
дамитын тотальды обструкциямен жүретін анафилаксиялық шоктың
бір түрі.
Метаболизмдік түрі жиілеу кездеседі және анафилаксиялық түріне
қараганда баяу,бір неше күн немесе апталар бойы,астманың өршуінің
үстінде бітіндеп дамиды.Астмалық статустың бұ түріде Бетта
анренорецепторлардың тереі тежелуіне алып келетінжағдайларда
пайда болады.
1.қабыну процесі
2.симпатомиметиктерді бейберекет жиі қолдану.Бұл дірмектер
тамырларды аса кеңитуінен, қанның сұйық заты бронхтардың
қабырғасына сіңіп өзегіне өтеді және қою клегейдің секрецичсын
күшейтеді.Сондықтан ауыр обструкцияны бронхтардың құлыпталу
аталадын синдромын туғызуы мүмкін.
3.кортикостеридтардың дозасын күрт төмендету немесе тоқтату.
4.инфекцияның қосылуы

13.

Патогенезі
Патогенезінде маңызды роль аткаратын механизмдер:
Бронхтық астманың дамуына бейімдейтін иммундық,
эндокриндік, нерв жүйелерінің туа кемістіктері. (НLА
жүйесінің А2, В7, В12, В13, В27, В35, ДК5 антигендері бар
адамдарда байқалады).
Бронхтардың
аллергиялық
иммундық
механизммен
қабынуы. (Науқастардың көбінде бронхтық астма I, III жөне IV
типті аллергиялық реакциялармен дамиды).

14.

III (персистирлеуші, орташа ауырлықтағы): —
симптомдар күнделікті, ұстамалар белсенділікті
бұзады; — түнгі симптомдар > аптасына 1 рет; —
ОФВ1 немесе ПСВ – 60- 80% норма, ПСВ
көрсеткіштері > 30%. IV баспалдақ (ауыр
персистирлеуші): — симптомдар үнемі, физикалық
белсенділік шектелген; — түнгі симптомдар жиі;
ОФВ1 немесе ПСВ < 60% норма, ПСВ көрсеткіштері
> 30%

15.

16.

Клиникасы
Тыныс тұншықпасының басты клиникалық белгісі қайтымды
обстукцияның(бронхоспазм, бронх кабырғасының кілегей қабығының
ісінуі және бронх кілегейініңгиперсекрециясы) салдарынан туындайтын
тұншықпа ұстамасы. Тұншықпа ұстамасыныңдаму барысына қарай
жартылай кезең тұншықпа кезең қайта даму кезеңі деп ажыратады.
Кеудені қысу сезімі, тынысты сыртқа қиналып шығару,ысылдап дем
алу болады. Қақырық қиын бөлінеді, ысылдаған тыныс алыстан
естіледі.Науқас адам төсекте ортопноэ қалпында болады: ауру адам
қолдарын тіреп, алға қарай еңкейіп отырады, ауру адамның иықтары
аздап көтерілген күйде болады. Науқастың жалпы күйі ауыр, беті
бозарған, ісінген, бетті салқын тер басқан, жайылмалы цианоз
көрінеді. Адам жүзінде үрей болады.Науқастың кеудеторы демді
барынша ішке алған сияқты күйде болады. Тыныс алуға көмекші тыныс
бұлшықеттері қатысады. Көбіне тыныс баяулаған, тахипноэ болады.

17.

АС клиникалық сатылары
1 сатысы. Біршама компенсацияланған
I сатысы (біршама компенсацияланған). Көрінісі ұзаққа созылған тұншығу
ұстамасына ұқсайды, бірақ симпатомиметиктерге берілмейтін, қақырықтың
түсуі тоқтайды. Ұстама 12 сағат, одан да ұзақ уақыт емге берілмейді. Бірақ
жағдайдың ауырлығына қарамастан, қанның газдық құрамы шамалы
өзгереді (гипоксемия РаО2 - 70-80 мм сын.бағ. төмендейді). Бұл кезде
гапервентиляция болып жатса, (РаСО2 35 мм сын.бағ. төмен болса) науқас
гипокапнияның салдарынан тыныстық алкалозға түсуі мүмкін.

18.

2 сатасы.Декмпенсация сатысы.’
’’Үнсіз өкпе”. Бронхтар өтімділігі одан сайын нашарлайды,өзектері
қою клегеймен бітеді, үнсіз өкпе көрінісі пайда болады. Өкпенің кейбір
аймақтарында бұрын естілген ысқырық сырылдар жойылады,тыныс
әлсіреп естіледі. Науқастың жағдайы өте ауыр, есі кіресілішығасылы ,цианоз күшейеді,тер шығады, тахикардия минутына 120ға дейін барады.

19.

3 сатысы. Гипокссемиялық және
гиперкапниялық команың сатысы.
”Үнсіз өкпе” көрінісі күшейе туседі, терінің бозғылт-көкшіл түсі
қызғылт-көкшілге ауысады Қанның газдық құрамы ауыр өзгерістері
мен респирациялық ацидозға байланысты церебралдық,
неврологиялық бұзылыстар пайда болады,науқас есінен айрылады.
РаСО2 90 мм сын бағ. көтеріледі.,РаО2 40 мм сын бағ. Дейін
төмендейді.

20.

Қауіп қатер факторлары
ЖРВИ
Аллергендер
Демікпелік жағдайға бронхы-өкпелік инфекцияның қосылуы
немесе өршуі
глюкокортикоидты жетіспеушіліктің дамуы
емді уақытынан кеш бастау
симпатомиметик препараттарды көп мөлшерде жəне ұзақ
уақыт қолдану
антибиотиктерді, протеолиздік ферменттерді қолдану,
егулер, сарысу құю
ауыр стресс əсер етеді

21.

Аутоиммундык, бронхтық астма Дерттің бұл түрі
организмнің
бронх-өкпе
жүйесі
антигендеріне
сенсибилизациялануынан болады.
Кәсіптік астма. Бұл кәсіптік зиянды заттармен
жанасудан дамиды: ауыр металдардың түздары (хром,
никель, марганец); ағаш шандары (қарағайдың, еменнің,
т.б.); өндірістік-химиялық заттар (фталь қышқьлының
ангидриді, этилендиамин, формальдегид, т.б.);
Нервтік-психогендік астма. Психогендік астманың
патогенезінде негізгі роль атқаратын — кезбе нервісі
белсенділігінің артуы. Мысалы, үрыс-керіс жағдайлары,
ұзақ стресс астманың барысын едәуір ауырлатады.

22.

Астмалық статусқа байланысты өлімнің белгілері
Ем қөмегі болмағанда тыныс бұзылыстарының күшеюі
Гипоксияның және эуфиллиннің, симпатомиметик-тердің
кардиотоксиндік әсерінен жүректің тоқтауы
Пневмоторакс, пневмомедиастинум-спонталды немесе өкпенің
жасанды вентиляциясының салдарынан.

23.

Бронх демікпесінің бақылау деңгейі бойынша
классификациясы

24.

Диагностикасы
Астманың өршу кезінде қанда
эозинофилияның
болуы,
атопиялық түрінде ІgЕ деңгейінің
жоғарылауы анықталады.
Қақырықта астма "үштігі" —
Куршман шиыршықтары (ұсақ
бронхтардың
кілегейлік
таңбалары),
Шарко-Лейден
кристалдары (эозинофильдердің
ыдырауы
нәтижесінен
пайда
болатын заттар) жөне көп
мөлшердегі
эозинофильдер
табылуы мүмкін.

25.

Пикфлоуметрия
Бронх гиперреактивтілігін бағалау көрсеткішінің ең
қарапайым тәсілі – пикфлуометрия. Бұл тәсілді күніне
бірнеше рет, соның ішінде метахолин, гистамин дәрілерімен
қатар суық ауа жұту мен физикалық күш түсіру сынақтарын
қоса жүргізуге болады.
Егер тыныс жылдамдығының ең жоғарғы шегінің
тәулік
ішіндегі көлемін алғашқы секундта тез шығарылған тыныспен
(ТШТК1, орысша ОФВ1) салыстыра отырып бронхының
гиперреактивтілігімен қатар бронх обструкциясының
дәрежесін анықтауға болады. ТЖЖШ – нің тәуліктік
өзгерісінде 20 және онан жоғары пайызға артуы бронхты
демікпеге тән болып есептеледі.

26.

Емдеу тактикасы
Негізгі дəрі-дəрмектер тізімі:
1. *Оттек, м3
2. *Преднизолон 30 мг, амп.
3. *Натрий хлориді 0,9% - 400,0 мл, фл.
4. *Натрий хлориді 0,9% - 5,0 мл, амп.
5. *Аминофиллин 2,4% - 5,0 мл, амп.
6. *Эпинефрин 0,18% - 1,0 мл, амп.
7. *Декстроза 5% - 400,0 мл, фл.
8. *Гепарин 5000 БІР., фл.
9. Будесонид 1000-2000 мкг
10. *Сальметерол + флутиказон аэрозоль 25/50 мкг, 25/125
мкг, 25/250 мкг
11. *Сальбутамол аэрозоль 100 мкг небулайзерге ерітінді
түрінде 20 мл
Қосымша дəрі-дəрмектер тізімі: * Натрий гидрокарбонаты
4% - 400,0 мл, фл..

27.

Бронхоскопия бронх
обстуфкциясы синдромының
басқа себептерінің жоқ екеніне
көзжеткізу үшін қолданылады.
(Жедел немесе созылмалы)
синдромы қалыптасканда
ОЖқарынша мен ОЖ
жүрекшенің гипертрофия
белгілері, Гис будасының оң
жак сабағы бойында
өткізгіштіктің бұзылу
белгілері табылады.

28.

Коматозды жағдай кезінде:
- кеңірдекті шұғыл интубациялау;
- өкпеге жасанды вентиляция жасау;
- қажет жағдайда – жүрек-өкпелік реанимация;
- дəрі-дəрмектік ем жүргізу.
Кеңірдек интубациясы мен ӨЖВ жасау үшін
көрсетімдері:
- гипоксиялық жəне гиперкапниялық кома;
- жүрек-қантамырлық коллапс;
- 1 минут ішінде тыныс алу жиілігі 50- ден артық;

29.

Кеуде сарайынының рентгенограммасында
Рентгенологиялық тексерулер. Ауыр кайталауларда және
тұншықпа күйде өкпелердіңауамен толу белгілері (өкпе
қимылының шектелуі, диафрагма күмбезінің төмен
тұруыжәне өкпе алаңдары ұзындығының өсуі,
ретростернальдық жәнер етрокардиальдык кеңістіктердің
кеңуі, жүректің тік калпы және басқалар) және
өкпеніңкосымша ауруларының белгілері болып табылады.
эмфиземаға байланысты өкпе
кеңістіктерінің мөлдірленуі, ал
астманың ауыр барысында
бронхтардың кілегеймен бітелуінен
ателектаздың белгілері байқалады.

30.

Медициналық көмек көрсету тактикасы
Жедел жəрдем:
- анафилаксиялық түрінде: 0,3-0,5мл 0,18 % эпинефрин ертіндісін 0,9 %
натрий хлорид ерітіндісіне қосып көк тамырға құю;
- маска арқылы ылғалды оттек;
- көк тамырға кортикостероидтар жіберу: глюкокортикоидтық гормондар –
преднизолон көк тамырға 90-150 мг (300 мг дейін), 120-180 мг
метилпреднизолонға шағып есептегенде;
- β2-адреномиметиктерді ингаляция арқылы – сальбутамол 100
мкг/мөлшерін небулайзер арқылы 5-10 минут беру. Əсері болмаған
жағдайда 20 минуттан кейін ингаляцияны қайталау; немесе сальметерол +
флутиказон аэрозоль түрінде 25/50 мкг, 25/125 мкг, 25/250 мкг немесе
будесонид 1000-2000 мкг небулайзер арқылы 5-10 минут беру;

31.

- аминофиллиннің бастапқы мөлшері дене салмағына 5,6
мг/кг (10-15 мл 2,4% ерітіндісін 5-7 минут баяу енгізу),
сүйемелдеуші мөлшері- 2-3,5 мл ерітіндісін науқастың
клиникалық жағдайын жақсарту үшін фракционды
немесе тамшылатып енгізіледі;
- гепарин 5000-10000 БІР көк тамырға;
- инфузиялы терапия, сұйықтықтың орнын толықтыру
мақсатымен гемоконцентрацияны реттеу, жəне
бронхыдағы қақырықты, сілемейді сұйылту үшін - көк
тамырға 4% гидрокарбонат натрий ерітіндісі, 0,9%
натрия хлорид ерітіндісі, 5% декстроза ерітіндісі;
- өкпе вентиляциясының үдемелі бұзылысында жасанды
вентиляция қолданылады (ИВЛ).

32.

Кері байланыс
Бронх демікпесінің клиникасы
Бронх демікпесінің экзогенді факторлары
Патогенезінде
механизмдер:
маңызды
роль
Демікпенің ен басты клиникасы
Демікпенің өршу кезінде өанда
Эндогенді факторлар
аткаратын