Медициналық сипаттағы мәжбүрлеу шаралары

1.

МЕДИЦИНАЛЫҚ
СИПАТТАҒЫ МӘЖБҮРЛЕУ
ШАРАЛАРЫ

2.

Медициналық сипаттағы мәжбүрлеу шараларын қолдану
бойынша iс жүргiзу үшін негiздер
Қазақстан Республикасы Қылмыстық кодексiнiң 93-бабында көрсетілген медициналық
сипаттағы мәжбүрлеу шараларын қолдану жөнiнде iс жүргiзу қылмыстық заңда тыйым
салынған іс-әрекетті есi дұрыс емес күйде жасаған немесе қылмыстық заңда тыйым салынған
іс-әрекетті жасаған соң жаза тағайындау немесе оны орындау мүмкiн болмайтын дәрежеде
психикасы бұзылып ауырған адамдарға қатысты iстер бойынша жүзеге асырылады.
Медициналық сипаттағы мәжбүрлеу шаралары психикасының дерттi бұзылулары өзiне
немесе басқа адамдарға қауiп төндірумен не өзге де елеулi зиян келтiру мүмкiндігімен
байланысты болған жағдайда ғана тағайындалады.
Медициналық сипаттағы мәжбүрлеу шараларын қолдану туралы iстер бойынша iс жүргiзу
осы Кодекстiң жалпы қағидаларымен және осы тараудың ережелерiмен айқындалады.

3.

Дәлелденуге жататын мән-жайлар
Осы Кодекстiң 509-бабының бiрiншi
бөлiгiнде көрсетілген адамдарға қатысты
iстер бойынша алдын ала тергеу жүргiзу
мiндеттi.
жасалған іс-әрекеттiң уақыты, орны, тәсiлі
мен басқа да
мән-жайлары;
Алдын ала тергеу жүргiзу кезiнде
мынадай мән-жайлар анықталуға тиiс:
іс-әрекетпен келтiрiлген залалдың сипаты мен
мөлшерi;
осы адамның қылмыстық заңда тыйым
салынған іс-әрекеттi
жасағаны;
қылмыстық заңда тыйым салынған іс-әрекеттi жасаған адамның оны жасағанға дейiнгi, сондайақ одан кейiнгi мінез-құлқы;

4.

Мамандандырылған медициналық
ұйымға орналастыру
Істі тергеп-тексеруді жүзеге асыратын органның адамға қауіпсіздік шараларын қолдану қажеттігіне
байланысты адамды медициналық ұйымға орналастыру туралы прокурормен келісілген өтінішхатын
шешім қабылдайтын тергеу судьясы қарайды.
Тергеу судьясы ауру сипатын, адамның өзі немесе айналасындағы адамдар үшін қауіптілігін, сарапшыпсихиатрдың ұсынымдарын ескере отырып, шешім қабылдайды және өтінішхатты қанағаттандырған
кезде қаулыда өзіне қатысты осы қауіпсіздік шарасы қолданылған адам орналастырылатын,
психиатриялық көмек көрсететін медициналық ұйымның түрін, сондай-ақ бұрын қолданылған
бұлтартпау шарасының күшін жою туралы көрсетеді.
Медициналық ұйымға орналастыру түріндегі қауіпсіздік шарасы бүкіл сотқа дейінгі іс жүргізу бойында,
бірақ бір айдан аспай сақталады, содан соң оны қолдану мерзімін тергеу судьясы прокурордың
өтінішхаты бойынша бір айдан аспайтын мерзімге ұзартуы мүмкін не оның күшін жоюы мүмкін. Сот
талқылауы барысында осы қауіпсіздік шарасы соттың қылмыстық істі қарау бойынша шығарылған,
медициналық сипаттағы мәжбүрлеу шарасын қолдану туралы қаулысы заңды күшіне енгенге дейін
сақталады.
Егер сот қылмыстық ісі қаралып жатқан адамға қатысты істі қарау кезінде адамды медициналық ұйымға
орналастыру түрінде медициналық сипаттағы мәжбүрлеу шарасын қолдану туралы қаулы етсе, адам
көрсетілген ұйымға түскен бойда қауіпсіздік шарасының күші жойылады. Егер сот тұрғылықты жері
бойынша психиатрдың байқауында болу түрінде медициналық сипаттағы мәжбүрлеу шарасын қолдану
туралы не медициналық сипаттағы мәжбүрлеу шарасын қолданбау туралы қаулы шығарса, ол сонымен
бір мезгілде қауіпсіздік шарасының күшін жояды. Медициналық ұйымда жатқан адам осы қауіпсіздік
шарасының күші жойылған кезде стационардан дереу шығарылады.

5.

Өзiне қатысты медициналық сипаттағы мәжбүрлеу
шараларын қолдану туралы iс жүргiзiлетiн
адамның құқықтары
Өзiне қатысты медициналық сипаттағы мәжбүрлеу шараларын қолдану
туралы iс жүргiзiлетiн адам, егер сот-психиатриялық сараптама
қорытындысы бойынша бұған оның ауруының сипаты мен ауырлық
дәрежесi кедергi келтiрмейтiн болса:
өзiнің қандай іс-әрекет жасауда
айыпталып жатқанын бiлуге;
өзінің өтiнiшхаты немесе
қорғаушысының өтiнiшхаты
бойынша жүргiзiлетiн тергеу
әрекеттеріне тергеушiнiң
рұқсатымен қатысуға;
осы әрекеттердің
хаттамаларымен танысуға және
оларға ескертулер беруге;
сараптама тағайындау туралы
қаулымен және сарапшының
қорытындысымен танысуға;
I. түсiнiктемелер беруге;
II. дәлелдемелер ұсынуға;
III. өтiнiшхаттар мен қарсылық
білдірулерді мәлiмдеуге;
IV. өзiнiң ана тiлiнде немесе
бiлетiн тiлiнде түсiнiсуге;
V. аудармашының тегiн көмегiн
пайдалануға;
VI. қорғаушысының болуына және
онымен оңаша және құпия
кездесуге;

6.

Заңды өкiлдiң қатысуы
Өзiне қатысты медициналық сипаттағы мәжбүрлеу шараларын
қолдану туралы iс жүргiзiліп жатқан адамның жақын туысы немесе
өзге де адам осы адамның заңды өкiлi болып танылады және сотқа
дейінгі
тергеп-тексеруді жүзеге асыратын адамның немесе
прокурордың қаулысы бойынша не соттың қаулысы бойынша iске
қатысуға тартылады.
Өзiне қатысты медициналық сипаттағы мәжбүрлеу шараларын
қолдану туралы iс жүргiзiліп жатқан адамның заңды өкілінің сотқа
қатысуы міндетті болып табылады.

7.

Заңды өкiлдің:
өзi өкiлi болып отырған адамның қылмыстық заңда тыйым салынған қандай іс-әрекеттi
жасауда айыпталып жатқанын бiлуге;
өтiнiшхаттар мен қарсылық білдірулерді мәлiмдеуге;
дәлелдемелер ұсынуға;
өзінің немесе қорғаушының өтiнiшхаты бойынша жүргiзiлетiн тергеп-тексеру әрекеттеріне
сотқа дейінгі тергеп-тексеруді жүзеге асыратын адамның рұқсатымен қатысуға;
) өзi қатысқан тергеу әрекеттерінің хаттамаларымен танысуға және онда жасалған
жазбалардың дұрыстығы мен толықтығы туралы жазбаша ескертулер жасауға;

8.

Медициналық сипаттағы мәжбүрлеу шараларын қолдану
туралы iс бойынша iс жүргiзуге қорғаушының қатысуы,
егер қорғаушы бұдан бұрын iске өзге негiздер бойынша
араласпаған болса, өзiне қатысты iс жүргiзiлiп отырған
адамның есiнiң дұрыс еместігі немесе психикасының
бұзылуы фактiсi анықталған кезден бастап мiндеттi болып
табылады.
Iске араласқан кезден бастап қорғаушының, егер бұған
қорғалушының денсаулық жағдайы кедергi келтiрмейтiн
болса, қорғауындағы адаммен оңаша кездесуге құқығы бар,
сондай-ақ осы Кодекстiң 66-бабында көзделген басқа да
барлық құқықтарды пайдаланады.

9.

Сотқа дейінгі тергеп-тексеруді жүзеге асыратын адам істi сотқа
жiберу туралы қаулымен бірге прокурорға береді, ол істі
зерделеп, мына шешімдердің бірін қабылдайды:
iстi қосымша тергеп-тексеру
жүргiзу үшiн қайтарады;
осы баптың бірінші
бөлігінің 1) тармағында
көзделген жағдайларда істі
тоқтатады.
медициналық сипаттағы
мәжбүрлеу шараларын
қолдану үшін iстi сотқа
жiбередi;

10.

Үлкен рахмет!