Reaktivlik va rezistentlik shakillanishida nerv va endokrin tizimining roli. Psevdoallergiya

1.

Buxoro innovatsion Tibbiyot
instituti Stomatologiya yo`nalishi
9S-20 guruhi talabasi Begmurodov
Botirjonning Patfiziologiya
fanidan tayyorlagan
mustaqil ishi.

2.

Mavzu: Reaktivlik va rezistentlik
shakillanishida nerv va endokrin
tizimining roli.Psevdoallergiya.
Reja:
1 Organizmning reaktivligi
2 Reaktivlik va rezistentlik
3 Psevdoallergiya

3.

Organizmning reaktivligi :
Organizmning tashqi muhit taʼsiriga javoban
hayot faoliyatini oʻzgartirib reaksiya
koʻrsatishi. Yuksak hayvonlarda ravshanroq,
nerv sistemasi oddiy tuzilgan organizmlarda
kamroq bilinadi. Organizmning reaktivligi
organizm genotipidan kelib chiqadi va turga
xos belgi hisoblanadi.

4.

I. P. Pavlov oliy nerv faoliyati va uning
tiplariga baho berishda "reaktivlik" terminini
tatbiq etgan. Klinik tibbiyotda bemorning
ahvoliga umumiy baho berishda
Organizmning reaktivligi termini ishlatiladi.
Ichki va yuqumli kasalliklar klinikasida, mas,
pnevmoniya, sil, dizenteriya va boshqa
kasalliklarning reaktiv (giperergik) va kam
reaktiv (allergik, gipoergik) shakllari tafovut
qilinadi.

5.

Tez, ogʻir oʻtadigan kasalliklarni reaktiv shakllarga,
sust, bilinar-bilinmas oʻtadigan kasalliklarni esa kam
reaktiv shakllarga kiritilgan.
Xirurgiyada jarohatning turlicha bitishi, sepsis,
peritonit va boshqa kasalliklarning har xil oʻtishi
Organizmning reaktivligining oʻzgarishiga bogʻliq.
Jarohatning tez bitishi, bir talay qizil granulyasiya
paydo boʻlishi, mukammal epiteliy rivojlanishi
Organizmning reaktivligining yuksak darajada
ekanligini koʻrsatadi.

6.

Organizmning reaktivligining biologik (turga
xos), guruhli va individual turlari bor.
Hayvonlarning muayyan turiga xos fiziologik va
patologik reaktivlikning eng harakterli
xususiyatlari biologik reaktivlikka kiritiladi.
Guruhli reaktivlik biologik reaktivlik asosida
shakllanadi.

7.

Individual reaktivlik individ (shaxs)ning
konstitutsiyasi, jinsi, yoshi, yashash sharoitiga
bogʻliq. Bola oʻsgan sayin Organizmning reaktivligi
takomillashib boradi.
Gʻoyat zararli omillar taʼsir etganda patologik
reaktivlik roʻy beradi. Mas, homiladorlik
toksikozlarining baʼzi shakllarida Organizmning
reaktivligi allergik tipda oʻzgaradi.

8.

Patologik reaktivlik koʻpgina kasalliklar
(revmatizm, gipertoniya kasalligi, bronxiol astma
va boshqalar) patogenezida muhim rol
oʻynaydi.[1]Реактивлик шакллари. Реактивлик
куйидаги шаклларда намоён булиши мумкин:
Кутарилган – гиперергия
Пасайган – гипергия
Ва гайри табиий холат – дизергия

9.

Reaktivlik va rezistentlik:
Tirik оrgаnizmning аsоsiy хususiyatlаrini аks ettirаdi
vа bir-birigа uzviy bеvоsitа bоg’liq, lеkin bir mа’nоni
bildirmаydi. Mаsаlаn, аnаfilаktik shоkdа оrgаnizmning
rеаktivligi оshgаn, аmmо rеzistеntligi pаsаygаn
bo’lаdi. Bа’zi hаyvоnlаrdа qishki uyqu vаqtidа
оrgаnizmning umumiy rеаktivligi pаsаyadi,аmmо
zаrаrli оmillаrning (infеktsiya) kаsаllik chаqiruvchi
tа’sirigа nisbаtаn rеzistеntligi оrtgаn bo’lаdi.

10.

R е z i s t е n t l i k – bu оrgаnizmning turli хil
pаtоgеn оmillаrgа chidаmliligi, tа’sirlаrgа qаrshilik
ko’rsаtish qоbiliyatidir. Оdаtdа rеzistеntlik
rеаksiyalаridа оrgаnizmdа unchаlik struktur vа
funksiоnаl o’zgаrishlаr sоdir bo’lmаydi. Shu tufаyli
rеzistеntlikni rеаktivlikning mа’lum bir хususiy
ko’rinishlаridаn biri dеb izоhlаsа hаm bo’lаdi.

11.

Rеzistеntlikning turlаri:
– sust rеzistеntlik оrgаnizmning аnаtоmik-fiziоlоgik
хususiyatlаri, ya’ni tеri, shilliq pаrdаlаr, suyaklаrning
tuzilishi, qоplаmа to’qimаlаrning qаttiqligi vа
chidаmliligigа bоg’liqdir.
– fаоl rеzistеntlik оrgаnizmning himоya-mоslаshuv
mехаnizmlаrining ishgа tushishi bilаn bоg’liq.
Оrttirilgаn rеzistеntlik o’z nаvbаtidа fаоl
(vаksinаtsiya) vа sust (tаyyor аntitаnаlаr) bo’lаdi.

12.

Spеtsifik rеzistеntlik – bu mа’lum bir аniq
оmilgа chidаmlilik bo’lsа, nоspеtsifik – ko’p
оmillаrgа chidаmlilik dеmаkdir.

13.

Psevdoallergiya:
(sinonimlari: o'ziga xos bo'lmagan, immunologik
bo'lmagan allergik reaktsiya; allergik reaktsiyaning
immunologik bo'lmagan ekvivalenti; anafilaktoid
reaktsiya, agar u anafilaktik shok shaklida davom
etsa) - allergik reaktsiyaning namoyon bo'lishiga
klinik jihatdan o'xshash patologik jarayon. , lekin
rivojlanishning immunologik bosqichiga ega emas.

14.

Shunday qilib, psevdo-allergiya bilan, haqiqiy
allergiyadan farqli o'laroq, rivojlanishning birinchi
(immunologik) bosqichi yo'q. Qolgan bosqichlar mediatorlarning chiqishi (shakllanishi) (patokimyoviy)
va patofizyolojik (klinik ko'rinishlar bosqichi) psevdoallergiya va haqiqiy allergiyada o'xshashdir. Psevdoatopik reaktsiyalar guruhi atopiya rivojlanishida
ishtirok etmaydigan boshqa mexanizmlarni o'z ichiga
olgan keng qamrovli hodisa sifatida psevdo-
allergiyaning ajralmas qismidir.

15.

Shu bilan birga, psevdoallergik reaktsiyalarni
klinik jihatdan o'xshashlardan ajratish kerak.
Asosiy mezon kasallikning patokimyoviy
bosqichining tabiatini hisobga olish kerak.
Psevdoallergik jarayonlarga faqat
rivojlanishida bunday vositachilar etakchi rol
o'ynaydigan jarayonlar kiradi, ular ham
haqiqiy allergik reaktsiyalarning
patokimyoviy bosqichida shakllanadi.

16.

Psevdo-allergiya rivojlanishiga sabab bo'lgan
moddaga psevdo-allergen deyiladi.
Pseudoallergen to'g'ridan-to'g'ri effektor
hujayralar (mast hujayralari, bazofillar) yoki
biologik suyuqliklarga ta'sir qiladi va
mediatorlarning hujayralardan chiqarilishiga
yoki suyuqliklarda shakllanishiga olib keladi.
Psevdo-allergik reaktsiyalar ko'pincha dori va
oziq-ovqat intoleransi bilan yuzaga keladi.

17.

Ko'pgina dorilar (narkotik bo'lmagan analjeziklar,
radiopak agentlar, plazma o'rnini bosuvchi eritmalar,
plazma va boshqalar) ko'pincha allergiyaga qaraganda
psevdo-allergiya rivojlanishiga yordam beradi.
Psevdoallergiya patogenezida quyidagi mexanizmlar
ishtirok etadi:
gistamin;
komplement tizimining faollashuvining buzilishi;
araxidon kislotasining metabolik kasalliklari. Har bir aniq
holatda ushbu mexanizmlardan biri yetakchi rol o'ynaydi.