Логистикалық жүйелердің жаһандануы

1.

Логистикалық жүйелердің жаһандануы.
Дәрістің мақсаты: Жаһандану.Халықаралық логистикалық жүйелерді құру кезіндегі
проблемаларды түсіндіру.Көлік инфрақұрылымын құруға байланысты мәселелерді
қалыптастыру.Логистикалық жүйелердегі транзиттік қоймаларда жүктерді ұзақ сақтау
жәнешоғырланған ұзақ сақтау жүктердің мәселелерін негіздеу.Өңірлік жүк көлік
орталықтарын (ГТО) құру және ГТО -ның өзара байланыстағы қызметтерін біріктіру
арқасында сапалы жаңа қызмет көрсету мүмкіндігін анықтау
Түйін сөздер:Жаһандану.транзит,көлік дәлізі,ГТО.
Негізгі сұрақтар:
1. Жаһанданудың анықтамасынтүсіндіру.
2. Логистикалық жүйелерді құру кезіндерін қалыптастыру.
3. Логистикалық жүйелердегі транзиттік қоймаларда жүктерді сақтау мәселелерін
негіздеу
4. Өңірлік жүк көлік орталықтарын (ГТО) құру қызметін көрсету мүмкіндігін анықтау
Жаһандану-бұл әр елдің нарықтарында өнімді сатуға бағытталған стратегия.
Халықаралық нарықтардағы табыстың негізі бес өзара байланысты факторлардың
болуы болып табылады:
¾ Әлемдік экономикалық өсу;
¾ Материалдық ағындарды тиімді басқару;
¾ Сыртқы нарықтарда тұтынушылардың болуы;
¾ Тауарлар мен қызметтерге жалпы әлемдік қажеттілік;
¾ Елдер арасындағы сауда және экономикалық қатынастарды ырықтандыру.
Жаһандық Компанияның стратегиясы көптеген нарықтарда табысқа жетуге
бағытталған.
Халықаралық ауқымда логистикалық жүйені құру кезінде келесі
проблемалар туындайды:
- шекара арқылы материалдық ағындарды өту кезінде кедендік және техникалық
рәсімдерді реттеу және оңайлату;
- егемендікті сақтай отырып және мемлекеттердің логистика принциптерін
реттейтін халықаралық келісімдердің басымдықтарын мойындаған кезде технологиялар
мен техникалық құралдарға қойылатын талаптарды, ережелерді, тарифтерді және
стандарттарды біріздендіру;
- жоғары экономикалық тиімділікті сақтау және алуды қамтамасыз ету кезінде
сапалы көрсеткіштерге назар аудару;
- экономика саласында және логистикалық операциялар нарығын қалыптастыру
кезінде еркін нарықтық қатынастарға бағдарлау.
Халықаралық логистикалық жүйелерді құру кезінде келесі мәселелер
шешіледі:
- оның сыйымдылығы мен жүктемесін шектеусіз тасымалдаудың еркін нарығын
құру;
- жалпы реттеуші органдар ұсынған ''' тарифтерді қолдану;
- логистикалық операциялардың ортақ нарығын қорғайтын ережелерді жасау;
- жүктердің шекара арқылы өтуі кезінде көліктік және кедендік рәсімдерді
ырықтандыру;
- магистральдық көліктің тасымалдау қабілетін және теміржол және қойма
құрылғыларының өнімділігін келісу;

2.

- қауымдастық мүшелері үшін міндетті ережелерді, нысандар мен стандарттарды
халықаралық ауқымда жүзеге асыру.
Сонымен қатар, логистикалық жүйелерді құру кезінде көлік инфрақұрылымын
құруға байланысты мәселелер шешілуде. Оның даму мәселелерімен БҰҰ Аймақтық
экономикалық комиссиялары айналысады. Атап айтқанда, БҰҰ Еуропалық
экономикалық комиссиясы (БҰҰ ЕЭК) бірыңғай еуропалық инфрақұрылымды құру
мәселелерімен көп жұмыс істейді:
- автомобиль жәнетеміржолжелілері,
- ішкі су жолдарыжүйесі.
Халықаралықтауарқозғалысындакөлікдәліздеріүлкенрөлатқарады. БҰҰ ЕЭК
сарапшылартобыхалықаралықкөлікдәлізініңкелесіанықтамасынқабылдады:
'''ұлттықнемесехалықаралықкөлікжүйесініңбірбөлігі,
олжекелегенгеографиялықаудандарарасындаедәуірхалықаралықжүкжәнежолаушылартас
ымалынқамтамасызетедіжәне
осы
бағыттажұмысістейтінкөліктіңбарлықтүрлерініңжылжымалықұрамы
мен
стационарлыққұрылғыларын,
сондай-ақ
осы
тасымалдардыңтехнологиялық,
ұйымдастырушылықжәнеқұқықтықшарттарыныңжиынтығынқамтиды'''.
Бүгіндебірқатаржаңахалықаралықкөлікдәліздерініңжобаларықарастырылуда,
атапайтқанда Беринг бұғазындағытуннелі бар Америка (Аляска) - Сібір. Оңтүстік Шығыс Азия елдеріненҚытайарқылы ТМД елдеріне (Өзбекстан, Қазақстан, Қырғызстан)
'''''чайналэнбридж'
аттыжаңакөлікбағытыпайдаболды.
Оңтүстік
ШвецияЕуропажолысалынуда, екітөгілуарқылыКөпірлер мен туннельдердіқамтиды - Үлкен
Бельт (Дат аралдарыарасында) және Эресунн (Дания мен Швеция арасында).
Ресейаумағындахалықаралықкөлікинфрақұрылымыныңобъектілеріүшдәлізб
олыптабылады.
Біріншідәліз Таллинн – Рига – Каунас - Варшава Рига – Калининград - Гданьск
тармақтарымен.
Екіншідәліз Берлин – Варшава – Минск - Мәскеубағытыбойыншаөтуітиіс.
Ресейүшінбұлдәліздідамытубасым,
өйткені
автомобиль
немесетеміржолкөлігіментасымалданатынсыртқысаудажүктерініңнегізгібөлігідәл
осы
маршрут бойыншақажет.
- үшіншідәліз Хельсинки – Петербург – Мәскеу – Киев – Кишенев – Бухарест –
Димитровоград – Александррополис (Грекия) бағытында Одесса – Киев – Минск –
Вильнюс - Калининград тармақтарыменқұружоспарлануда.
Халықаралықлогистикалықжүйелердегімаңыздыорынтранзиттікқоймаларда
немесеұзақсақтауқоймаларындажүктердішоғырланғансақтаумәселелерінебөлінеді.
Осығанбайланыстыөңірлікжүккөлікорталықтарын (ГТО) құруидеясытуындады. ГТО
өзарабайланыстықызметтерінбіріктіруарқасындасапалыжаңақызметкөрсетумүмкіндігіқұ
рылады.
ГТО
қандай
да
бірөңірдіңбелгілібірэкономикалықаймағынажіберілетінматериалдықағындаршоғырланат
ынарнайытораптықлогистикалықкәсіпорындарболыптабылады.
Бұлөнеркәсіптегібөлшексаудақоймалары;
қызметкөрсетудіңкеңассортименті
бар
ірітасымалдаушылардыңорталыққоймалары;
Тоңазытқыш-қоймалар;
кеденқоймаларыжәне т. болады.
ГТО материалдықағындардыңқиылысуфункциясынорындайды, сондай-ақ машинатехникалықөнімдердіқұрастыружәнебаптау,
жүктердіңүлкенпартияларынтиеужәнетүсіружөніндегіжұмыстардыорындайалады.
Олардыпайдаланужүктердіңүлкенпартияларынаралықсақтау,
тауарлардыжеткізуді,
көлікқұралдарынақызметкөрсету
мен
жөндеудіжоспарлаудажәнежүзегеасырудаклиентурағажәрдемдесуүшінмүмкіндіктертуғы
зады.

3.

ГТО
жіктелуінәртүрліөлшемдербойыншажүргізугеболады
(қызметкөрсетуобъектілері, ұйымдастыруқұрылымы, ұсынылатынқызметтержиынтығы,
жұмыскөлеміжәнет.б.
бойынша).
Көпсатылылогистикалықжүйелердегтц,
концентрациялайтыннемесеыдырайтынжүкағындары, сондай-аққұрамаорталықтар бар.
ГТО-да
қазіргізаманғыақпараттықжүйелердіңболуыжәнепайдаланылуымаңыздыболыптабылады.
Талдаукөрсетіпотырғандай,
халықаралықлогистикалықжүйелердіңорталықтарытеңізпорттарыболады,
оларматериалдықағындардыбасқарусаласындалогистикалыққызметтердіорындайды.
Бақылау сұрақтары:
1.Логистикалық жүйені құру кезінде қандай проблемалар туындайды.
2.Халықаралық логистикалық жүйелерді құру кезінде қандай мәселелер шешіледі.
3.Халықаралық тауар қозғалысында көлік дәліздерді келтіріңіз.
4.Транзиттік қоймаларда немесе ұзақ сақтау қоймаларында жүктерді шоғырланған
сақтау мәселелері қалай шешіледі.
Негізгі әдебиеттер:
1. Логистика: Учебник / Под ред. Б.А. Аникина. - 4-e изд., перераб. и доп. - М.: НИЦ
ИНФРА-М, 2015. - 320 с
2. А.А.Канке,И.П.Кошевая. - 2-e изд.,испр. и доп.:ИД ФОРУМ,ИНФРА-М,2011–
384с
3. Кретов И.И., Садченко К.В. Логистика во внешнеторговой деятельности: Учебное
пособие. - 3-e изд., перераб. и доп., (Гриф): ДиС, 2011. – 272 с.
4. Саркисов С.В. Логистика и транспортное обеспечение ВЭД. Учебник. –М.: ВАВТ
Минэкономразвития России, 2015
5. Доналд Бауэрсокс, Дейвид Клосс. Логистика. Интегрированная цепь поставок.
Учебник. – М.: Олимп-Бизнес, 2008.