Инклюзивті және арнайы білім беру. Инклюзивті білім беруді нормативтікқұқықтық қамтамасыз ету

1.

Инклюзивті және арнайы білім беру.
Инклюзивті білім беруді нормативтікқұқықтық қамтамасыз ету.

2.

ҚР Білім туралы Заңындағы ұғымдардың
анықтамасы
• Инклюзивті білім беру – ерекше білім беру қажеттіліктері
мен жеке-дара мүмкіндіктерін ескере отырып, барлық білім
алушылар үшін білім алуға тең қолжетімділікті қамтамасыз
ететін процесс.
• Мемлекет инклюзивті білім берудің мақсатын іске
асыра отырып, білім берудің барлық деңгейінде даму
мүмкіндіктері шектеулі азаматтарға олардың білім алуына,
дамуындағы
ауытқуды
түзетуіне
және
әлеуметтік
бейімделуіне арнайы жағдайлар жасауды қамтамасыз етеді.

3.

• Мемлекеттік
жалпыға
міндетті
білім
беру
стандарттары инклюзивті білім беру ескеріле отырып
әзірленеді.
• Ерекше білім беруді қажет ететін адамдар (балалар) –
денсаулығына байланысты білім алуда ұдайы немесе
уақытша қиындық көріп жүрген, арнайы, жалпы білім беретін
оқу бағдарламалары мен қосымша білімнің білім беру
бағдарламаларын қажет ететін адамдар.

4.

Ерекше білім беру қажеттіліктері бар білім
алушыларды бағалау және қолдау модельдері.
ЕҚ бар білім алушыларды
бағалау мен қолдаудың
медициналық моделі
ЕҚ бар білім алушыларды
бағалау мен қолдаудың
әлеуметтік-педагогикалық
моделі
Бағалау медициналық диагнозға, Ерекше білім беру қажеттіліктері бар білім
алушылар "жалпы үлгідегі жалпы білім
ал оқыту түзетуге бағытталған.
беретін мектеп жағдайында барлық
оқушылардың алуан түрлі қажеттіліктеріне
сәйкес келуге дайын емес, қоғамдық білім
беру жүйесінің жетілмегендігі салдарынан
оқуда қиындық көріп отыр.
Бағалау адамның қажеттіліктеріне, ал
оқыту қоршаған орта факторларын білім
беру мен бейімдеуге бағытталған.

5.

Инклюзивті білім беру баланы емес, жүйені өзгертуді
қамтиды.
Ол барлық балалардың әр түрлі екенін, ал мектептер мен білім
беру жүйесі барлық оқушылардың жеке қажеттіліктеріне
бейімделуі керек екенін мойындайды ... инклюзивтілік дегеніміз ...
бәрін бірдей қылуға ұмтылу дегенді білдірмейді.
Оның негізгі компоненті – икемділік, балалардың әртүрлі
жылдамдықта білім алатындығын мойындау, ал мұғалімдерге оқу
процесінің икемділігін сақтау үшін арнайы дағдылар қажет.
Көп жағдайда балаларға жақсы, түсінікті, қол жетімді оқыту қажет.
Бұл өз кезегінде баланың жеке қажеттіліктеріне, қабілеттері мен
даму ерекшеліктеріне сәйкес келетін әртүрлі әдістерді қолдануды
қамтиды.
(«Школы для всех. Включение детей со специальными нуждами в
образование». Фонд «Спасите детей» Лондон, 2002 г.)

6.

ҚР Білім беру саласындағы заңнамамен бекітілген
баланың қалауын, жеке бейімділігі мен
ерекшеліктерін ескере отырып, білім
беру ұйымын таңдауға;
психологиялық-медициналық педагогикалық консультацияларда өз
балаларын оқыту мен тәрбиелеу
проблемалары бойынша
консультациялық көмек алуға атааналардың құқықтары [5. 6-тарау, 49бап];
баланың тұрғылықты жері бойынша,
оның ішінде ерекше білім берілуіне
қажеттілігі бар балалар үшін мектепте
оқу құқығы [5, 5-тарау, 26-бап, 2тармақ]. Қызмет көрсетілетін аумақта
тұратын балаларға тиісті білім беру
ұйымына қабылдаудан бас тартуға
болмайды [6];
білім беру ұйымы кеңесінің шешімі
бойынша жеке оқу жоспарлары,
қысқартылған білім беру бағдарламалары
бойынша Мемлекеттік жалпыға міндетті
білім беру стандарттары шеңберінде
балалардың оқуға құқығы [5.6-тарау.47; 4баптар ];
білім беру ұйымдарында ерекше білім
берілуіне қажеттілігі бар адамдардың
(балалардың) білім алуы үшін арнайы
жағдайлар жасау жөніндегі білім беру
саласындағы жергілікті атқарушы билік
органдарының жауапкершілігі [5.2-тарау,
6-бап.

7.

Ерекше білім беру қажеттіліктері
• Қазақстанда ЕҚ бар балаларға «денсаулығына байланысты білім
алуда тұрақты немесе уақытша қиындықтарға тап болған және
арнайы, жалпы білім беретін оқу бағдарламалары мен қосымша
білім берудің білім беру бағдарламаларына мұқтаж адамдар»
жатады.
• Инклюзивті білім беруді дамытудың қазіргі кезеңінде арнайы
білім беру қажеттіліктерінің келесі анықтамасын қолдану
ұсынылады - бұл оқушылардың психологиялық, педагогикалық,
әлеуметтік және басқа көмекке қажеттіліктері, онсыз сапалы білім
алу мүмкін емес.

8.

Арнайы және инклюзивті білім берудің нормативтікқұқықтық базасы
Халықаралық құжаттар:
• Адам құқықтарының жалпыға бірдей декларациясы
• Бала құқықтары туралы Конвенция (Нью-Йорк, 20 қараша
1989 ж.)
Мүгедектердің құқықтары туралы конвенция (Нью-Йорк, 13
желтоқсан, 2006 жыл)
• Балалардың өмір сүруі, қорғанысы мен дамуын қамтамасыз
ету туралы дүниежүзілік декларация

9.

Қазақстан Республикасының заңнамалық базасы:
• «Педагог мәртебесі туралы» Қазақстан Республикасын Заңы.
• "Қазақстан Республикасында мектепке дейінгі тәрбие мен
оқытундың үлгілік оқу жоспарларын бекіту туралы" Қазақстан
Республикасы Білім және ғалым министрінің 2012 жылғы 20
желтоқсандағы №557 бұйрығандағы өзгерістер енгізу туралы.
• Қазақстан Республикасының «Білім туралы» Заңы
• Қазақстан Республикасындағы баланың құқықтары туралы Заң
• Кемтар балаларды әлеуметтiк және медициналық-педагогикалық
түзеу арқылы қолдау туралы Заң
• Қазақстан Республикасында мүгедектердi әлеуметтiк қорғау
туралы Заң
• Арнаулы әлеуметтік қызметтер туралы Заң

10.

• Фильмдер:
• «Временные трудности»
• «Арахисовый сокол»