12-сабақ. Металдардың қышқыл ерітінділерімен әрекеттесуі

1.

Нұр-Сұлтан қаласы, №54 мектеп-лицейі
Металдардың қышқыл ерітінділерімен әрекеттесуі.
№3 зертханалық тәжірибе «Металдардың қышқылдар ерітінділерімен
әрекеттесуі»
8 сынып
Химия пәні мұғалімі: Есиркепова Акерке Усеновна

2.

Оқу мақсаты
8.2.4.4 -қышқыл ерітінділерімен әртүрлі металдардың реакцияларын
зерттеу;
8.2.4.5 -металдардың қышқылдармен әрекеттесуінің реакция теңдеулерін
құрастыру.
Бағалау критерийлері
қышқыл ерітінділерімен әртүрлі металдардың реакцияларын зерттейді;
металдардың қышқылдармен әрекеттесуінің реакция теңдеулерін
құрастырады.
2

3.

Металдардың қышқылдармен әрекеттесуі
Металдар
әрекеттеседі.
белсенділігіне
қарай
қышқылдармен
қышқыл + металл ⟶ тұз + газ тәріздес сутек
2HCl + Mg ⟶ MgCl2 + H2↑
әртүрлі
жылдамдықта
қышқылдармен (HNO3,
H2SO4 конц.басқа)
әрекеттеспейді
3

4.

Металдардың қышқылдармен әрекеттесуінің реакция теңдеулерін құрастыру
Реагенттер
Металл
Me +
Өнімдер
Реакция теңдеуі
Қышқыл
Тұз
Сутек
HCl
=
MeCl
Zn + 2HCl = ZnCl2 + Н2↑
H2SO3 =
MeSO3
Zn +H2SO3 = ZnSO3 + Н2↑
H2SO4 =
MeSO4
+ Н2 ↑
Мысал
Zn +H2SO4 = ZnSO4 + Н2↑
https://cdn4.bilimland.kz/upload/content/platform_lessons/L_12734/28.mp4
4

5.

Бекіту тапсырмасы №3-зертханалық тәжірибе
Мg
1
Fe
Cu
2
3
1-тапсырма. Үш сынауыққа бірдей
мөлшерде тұз қышқылы құйылған.
Бірінші сынауыққа магний түйіршігі,
екінші сынауыққа темір ұнтағы, үшінші
сынауыққа
мыс
сымы
салынды.
Металдардың
белсенділік
қатарын
пайдаланып,
металдардың
қышқыл
ерітінділерімен жүретін реакцияларын
зерттеңіз
Дескриптор:
- Қышқыл ерітіндісінің әртүрлі металдармен әрекеттесу реакцияларын зерттейді
5

6.

Дұрыс жауабы
Мg
1
Fe
Cu
2
3
Зерттеу нәтижесі:
Берілген үш металдың ішінде ең белсенді
әрекеттесетіні магний, содан кейін темір.
Ал,
үшінші
сынауықта
мыстың
белсенділігі
нашар
болғандықтан
реакция жүрмейді.
https://cdn4.bilimland.kz/upload/content/platform_lessons/L_12734/10.mp4
Дескриптор:
- Қышқыл ерітіндісінің әртүрлі металдармен әрекеттесу реакцияларын зерттейді
6

7.

Бекіту тапсырмасы
Мg
1
Fe
2
3
2-тапсырма. Үш сынауыққа бірдей
мөлшерде тұз қышқылы құйылған.
Бірінші сынауыққа магний түйіршігі,
екінші сынауыққа темір ұнтағы, үшінші
сынауыққа
мыс
сымы
салынды.
Сынауықтарда
жүретін
реакция
теңдеулерін құрастырып, теңестіріңіз.
Cu
Дескриптор:
- металдардың қышқылдармен әрекеттесуінің реакция теңдеулерін құрастырып, теңестіреді
7

8.

Дұрыс жауабы
Мg
1
2
3
Реакция теңдеулері:
1-сынауық:
Mg + 2HCl = MgCl2 + H2↑
Fe
2-сынауық:
Fe + 2HCl = FeCl2 + H2↑
Cu
3-сынауық:
Cu + HCl ≠ реакция жүрмейді
Дескриптор:
- металдардың қышқылдармен әрекеттесуінің реакция теңдеулерін құрастырып, теңестіреді
8

9.

Оқу тапсырмасы
Берілген металдардың тұз , күкірт және фосфор қышқылдарымен
әрекеттесу теңдеулерін жазып, теңестіріңіз:
Na + HCI =
Ca + HCI =
AI + HCI =
Na + H2SO4=
Ca +H2SO4 =
AI + H2SO4 =
Na + H3PO4 =
Ca + H3PO4 =
AI + H3PO4 =
9

10.

Қорытынды
Бүгінгі сабақта:
қышқыл ерітінділерімен әртүрлі металдардың реакцияларын
зерттедім;
металдардың қышқылдармен әрекеттесуінің реакция теңдеулерін
құрастыруды үйрендім.
10

11.

Қосымша ресурстар
- Химия оқулығы 8 сынып Оспанова М.Қ., Белоусова Т.Г.
- https://bilimland.kz/kk/subject/ximiya/8-synyp/
https://cdn4.bilimland.kz/upload/content/platform_lessons/L_12734/10.mp4
https://cdn4.bilimland.kz/upload/content/platform_lessons/L_12734/30.mp4
https://cdn4.bilimland.kz/upload/content/platform_lessons/L_12734/28.mp4
11