Табаң диабеті кезіндегі пациенттерден бөлінген S. Aureus биологиялық қасиеттері

1.

Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі
Қарағанды мемлекеттік медицина университеті
Молекулярлық биология және медициналық генетика кафедрасы
Қорғауға жіберілді
Кафедра меңгерушісі,
б.ғ.д., профессор
______
ДИПЛОМДЫҚ ЖҰМЫС
Тақырыбы: «Табаң диабеті кезіндегі пациенттерден бөлінген S. Aureus биологиялық қасиеттері»
5В060700 БИОЛОГИЯ
Орындаған : Т. Т. Қойшыманов
Ғылыми жетекшісі:

2.

Дипломдық жұмыс «» с., «» рис., «»табл., «» мәліметтер
S.AUREUS , БИОПЛЕНКА, ШАРТТЫ-ПАТОГЕНДІ МИКРООРГАНИЗМДЕР, ДИАБЕТТІК ОСТЕОАРТРОПАТИЯ, ҚАНТ ДИАБЕТІ, АНТИБИОТИКРЕЗИСТЕНТТІЛІК
Зерттеу объектісі болып қант диабеті бар науқастардағы диабеттік остеоартропатия науқастары болып табылады.
Мақсаты жұмыс – биопленкалық құрылымын этиологиялық зерттеу болып келеді.
Жұмыс барысында талданды: 2013-2015 жыл аралығындағы жара инфекциясының бар науқастардың СДС динамикасындағы этиологиялық құрылымы.
Сыртқы жаралардың жоғырлануы зерттеліп, олардан алынған микроағзалардың иденфикацияландыруы жүргізілді. S. aureus биологиялық қасиеттері зерттелді, S.
Aureus биоплека түзуге қатыса алу қабілеті зерттеле отырып, сондай-ақ антибиотиктерге сезімталдық әсері қарастырылды.

3.

мазмұны
Реферат 3
Қысқартылып қолданылған сөздер тізімі 6
Кіріспе 7
НЕГІЗГІ БӨЛІМ
Диабеттік іріңді остеоартропатия қоздырғыштарының
этиологиялық құрылымы
Стафилококктың қысқаша сипаттамасы және олардың жіктелуі
Стафилококкты инфекция мәселелері
Алтын түсті стафилококк микроағзасының қабатының колонизациясы
Тері және шырышты қабық барьерлері арқылы стафилококктардың енуі
S. Aureus енуіне жауап ретінде қабынулардың дамуы
Стафилококкты инфекциялардан қорғанудағы нейтрофилдердің мәні
Стафилококкты инфекциядан қорғану кезіндегі гуморальды иммунитеттің мәні
Стафилококкты инфекциядан қорғану кезіндегі цитокиндердің мәні
2. ЗЕРТТЕУ МАТЕРИАЛДАРЫ МЕН ӘДІСТЕРІ 24
2.1 Зерттеудің микробиологиялық әдістері 26
2.2.1Бактериологиялық талдау 26
2.2.2Молекулярлы – генетикалық зерттеу әдістері 27
3. ЗЕРТТЕУ НӘТИЖЕЛЕРІ ЖӘНЕ ОЛАРДЫ ТАЛҚЫЛАУ 32
3.1 Жара инфекция қоздырғышының этиологиялық құрылымы
3.2 Микробиологиялық зерттеу әдістерінің нәтижесі 32
3.3 Молекулярлы – генетикалық зерттеу нәтижелері 40
қорытынды 74
қолданылған әдебиеттер тізімі

4.

1 Ең жиі кездесетін қант диабетінің асқынулардың бірі, 50% науқастарда аяқ – қол ампутациясының негізгі себептерінің бірі – диабеттік табан синдромы, ол
науқастардың операциядан кейінгі өлім – жітімнің 13-20% құрайды және қант диабетімен ауыратын адамдарда гангрена дамиды. Ампуациядан кейінгі 3 жыл ішінде
науқастардың 35 % өледі.

5.

2 Зерттеу жұмысының мақсаты биопленканың этиологиялық құрылымын, сондай – ақ ДТС бар науқастан бөлінген S.aureus-тің биологиялық құрылымын зерттеу.

6.

3 Осы мақсаттарға қол жеткізі үшін келесі міндеттерді орындау қажет:
2013 – 2015 жылы аралығында кафедралық жоба бойынша орындалған «Биопленкалы қоғамдастық микроағзалары кезіндегі диабетикалық остеоартропатияны
инновациялық емдеу тәсілдері» атты жобадағы ДТС науқастарындағы бөлінген патогендерге ретроспективті талдау жасау;
Биопленкалық қоғамдастықтың пайда болуына қатысатын жасушалардың морфологиялық ерекшеліктерін зерттеу;
Биопленка құруға қатысатын S.aureus-қа сандық бағалау жүргізу;
Биопленка құрамындағы S.aureus – тің антибактериальды препараттарға сезімталдығын анықтау;
Биопленка құрамындағы S.aureus зерттелетін гендердің экспрессиясын зерттеу.

7.

4 Жүргізілген зерттеу жұмысының ғылыми жаңалығы:
Алғаш рет Қарағанды қаласында диабетикалық остеоартропатия науқастарында вируленттілік факторы ретінде биопленка қоғамдыстығын зерттелді;
Алғаш рет ДТС науқастарда S.aureus – тің биопленка түзуші қасиеттеріне талдау жүргізілді;
Алғаш рет биопленка қоғамдастығының S.aureus – тің гиспитальды штаммдарының генотопиялық маркерлері зерттелді;
Алғаш рет Қарағанды қаласында диабетикалық остеоартропатия науқастарында биопленка қауымдастығының қалыптасуындағы жарақат инфекцияларының
патогендерінің этиологиялық маңыздылығына талдау жүргізілді;
Алғаш рет биопленка қауымдастығының идентификациясы MALDI-TOF MS көмегімен жүргізілді;
Алғаш рету Қарағанды қаласында диабетикалық остеоартропатия науқастарында биопленка қауымдастығының S.aureus – тің антибактериальды
препараттарға сезімталдығы зерттелді;

8.

5 Қазіргі уақытта әлемде созылмалы жара инфекциясы бар науқастардың саны, сондай – ақ диабет, семіздік, кардиоваскулярлық жүйе аурулары ұлғаюда.[1]
2007 жылы диабет ауруымен 246 миллион науқас тіркелген, ал 2025 жылы диабетпен ауыратын науқастардың саны 380 миллионға дейін ұлғаюы мүмкін.

9.

6 Жыл сайын миокард инфарктісін және инсультын тудыратын макро қан тамырлардың жеңілісінің жиілігі өсуде, сонымен қатар қант диабет науқастарының 52% де миокард инфаркты өлімнің негізгі себебі болып табылады.

10.

7 Қазақстанда соңғы 10 жылда қант диабетімен аурудың айқын өсуі байқалды. Мысалы, 2000 жылы ауру көрсеткіші 100 мың халыққа 0,72, ал 2010 жылы – 1,17
тең болды, бұл 1,6 есе ұлғаюын көрсетеді. Алайда, диабетикалық асқынулардың мүмкіндіктері туралы халықтардың хабардар болуы тиісті деңгейде емес.

11.

7 S. aureus – әлемде нозокомиальды инфекцияның басты қоздырғышы[16,17,18] Стафилококктық инфекциялар хирургиялық стационарлардың, интенсивті терапия
бөлімінің, перзентаханың негізгі мәселелерінің бірі болып табылады. Инфекциялардың арасында, алтын түсті стафилококк туындатқан операциядан кейінгі
ауытрпалықтардың үлесі 50-70%

12.

8 Эпителий қабатының колонизациясы кешенді процесс болып табылады. Ол өзіне бактериялардың адгезиясын, микроағзаның антимикробтық компоненттеріне
тұрақтылығын қалыптастыруды және стафилококктың басқа микрофлора өкілдерімен бәсекелестік қабілетін қамтиды.

13.

9 2.1 Науқастардың клиникалық сипаттамалары
Зерттеудің объектісі ретінде инсулинге тәуелді қант диабеті ДТС бар 72 науқастарды алдық. Науқастардың орташа жасы 54±3,8 жас аралығындағы «№1
қалалық емханасындағы» және «Облыстық медициналық орталықтың» хирургиялық бөлімшесіндегі науқастар болды.

14.

10 2.2 Зерттеудің микробиологиялық әдістері
Науқастардан және бактерия тасымалдаушылардан алынған материалдарды тез немесе алғаннан 3-4сағаттан кейін бірден ектік. Біріншілік егу және таза дақылды
бөліп алу классикалық әдіс арқылы жүзеге асырылды. Жарақат беткейіндегі микроағзалардың сандық есептелуі Гоулди әдісі арқылы жасадық.

15.

16.

11 Гиалуронидазды белсенділікті 0,5мл стафилококктың бульонды дақылына 0,5мл гиалуронды қышқылды қосу арқылы анықтадық. Қоспаны 37 ° С 30минутта және 4 °
С 10минутта инкубирледік. Пробиркаға 15 % сірке қышқылының 4 тамшысын қосып, оны араластырдық және 5 минуттан кейін нәтижесін есептедік. Ұюлудың болмауы
гиалуронидазаның бар болуымен дәлелденді.

17.

ЗЕРТТЕУ ЖҰМЫСЫНЫҢ НӘТИЖЕСІ ЖӘНЕ ОЛАРДЫ ТАЛҚЫЛАУ
Бактериологиялық зерттеу кезінде контроль топтағы дибеттік фоны жоқ аяқтың хирургиялық жарақат инфекциясы бар 30 науқаст шартты – патогенді микроағзалардың
42 штаммы идентифицирленген. 22 науқаста монокультураны басымдығын байқадық (73,3%), ол микроағзалар 8 науқаста (26,7%) болды. Контроль топтағы жарақат
инфекциясы бар науқастардың қоздырғышының этиологиялық құрылымы 15 суретте көрсетілген.

18.

Қорытынды
2013 – 2015 жылы аралығында кафедралық жоба бойынша орындалған «Биопленкалы қоғамдастық микроағзалары кезіндегі диабетикалық остеоартропатияны
инновациялық емдеу тәсілдері» атты жобадағы ДТС науқастарындағы бөлінген патогендерге ретроспективті талдау жасау;

19.

Зерттеу барысында микробиологиялық, молекулярлы – генетикалық әдістер және статистиклық талдау қолдандық.
Жүргізілген зерттеу нәтижелері бойынша мынадай қорытындылар орнатылды:
ДТС науқастардағы жара инфекциясының этиологиялық құрылымында грам оң кокктар негізгі рөл басымдылықты көрсетеді. 2013 жылы – 54%, ал 2014 жылы үлесі
E.faecalis есебінен 75% дейін өсті.
Салыстырмалы топ науқастарына қарағанда 1,69±0,54, S. аureus (1,95±0,61) биопленка матриксінің тығыздығының жоғары екендігі анықталды.
ДТС науқастардан бөлінген S. аureus плазмакоагулирлейтін белсенделігі негізінен 1-6 сағат интервалда, ал салыстырмалы топта 9-24 сағат интервалында
көрінетіндігі анықталды.

20.

ДТС науқастардан бөлінген S.аureus барлық штаммдары (100 %) салыстырмалы топқа қарағанда 86,65 % және 83и,35% гемолтикалық және лецитиназды белсенділікке
ие болғандығы анықталды.
S.aureus штаммдарын молекулярлы – генетикалық зерттеу нәтижесінде ДТС науқастарынан бөлініп алынған штаммдардағы fnbB, clfB гендердің экспрессия деңгейінің
жоғарлауы анықталды, осы гендер колонизацияны анықтайтын инвазия және биопленка түзуге қатысатын адгезин беткейінің негізгі синтезіне бақылау жасай алады.
Биопленка құрамындағы микроағзалардың антибактериальды препараттарға жоғарғы резистенттілігі орнатылды. 61% ДТС науқастарда, сонымен қатар
цефалоспоринның ІІІ өкілін және фторхинолонды қосқанда екі немесе одан да көп антибиотиктерге полирезистенттілігі анықталды.

21.

Антибиотикотерпаия нәтижесі бойынша 8-10 тәулікте бақылау тобындағы науқастарда микробты дақылданудың төмендеуі байқалды, сол уақытта ДТС науқастарда
да дақылдану деңгейі төмендеді, бірақ ол жоғары 105 КОЕ/г (критикалық деңгей) болып қала берді.
ДТС науқастарда антибиотик микрофлорасына, полирезистентті штамм индикациясына жоғарғы тұрақтылығы көп жағдайда з эффекті эмпирикалық
антибиотикотерапиямен анықталады, сондай – ақ микроағзалардың антибиотикорезистенттілік штаммдарының селекциясына ықпал етеді