Мектеп жасына дейінгі балаларды уақытты бағдарлауға үйрете отырып экологиялық тәрбие берудің теориялық негіздері

1. Жоспары

ЖОСПАРЫ
:
1 . МЕКТЕП ЖАСЫНА ДЕЙІНГІ БАЛАЛАРДЫ УАҚЫТТЫ БАҒДАРЛАУҒА ҮЙРЕТЕ
ОТЫРЫП ЭКОЛОГИЯЛЫҚ ТӘРБИЕ БЕРУДІҢ ТЕОРИЯЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ
1.1.Балалардың уақыт туралы түсініктерін қалыптастыру мен уақытты бағдарлай
білудің маңызы
1.2.Мектеп жасына дейінгі балалардың экологиялық тәрбиесіне байланысты
ғалымдардың педагогикалық көзқарастар
2.МЕКТЕП ЖАСЫНА ДЕЙІНГІ БАЛАЛАРДЫ УАҚЫТТЫ БАҒДАРЛАУҒА ҮЙРЕТУ
АРҚЫЛЫ ЭКОЛОГИЯЛЫҚ ТӘРБИЕ БЕРУ ЖОЛДАРЫ
2.1 Уақытты бағдарлау түсініктерін қалыптастыру әдістемесі мен оны жетілдіру
жолдары
2.2Зерттеу мәселесі бойынша педагогикалық эксперимент
3.ҚОРЫТЫНДЫ

2.

Елбасымыз Н.Ә.Назарбаев
Қазақстан халқына жолдаған
жолдауларында да ерекше
атап өткен. Ол Республикада
қалыптасқан экологиялық
жағдайға талдау жасай
отырып, 2050 жылға дейін
іске асыру қажет
басымдықтың бірі ретінде
«азаматтарымыздың өз
өмірінің аяғына дейін сау
болуы және оларды қоршаған
табиғи ортаның таза болуы
үшін күш салу» стратегиясын
ұсынды.

3. Балаларға уақыт ұғымдарын қалыптастыру мына жүйе арқылы жүзеге асырылады

БАЛАЛАРҒА УАҚЫТ ҰҒЫМДАРЫН ҚАЛЫПТАСТЫРУ
МЫНА ЖҮЙЕ АРҚЫЛЫ ЖҮЗЕГЕ АСЫРЫЛАДЫ
1.Оқу материалы қажеті,
белгіленген жүйе арқылы
жүзеге асырылуы тиіс.
2.Нақты көрнекіліктер мен
символдардың көмегі
арқылы
балалардың уақытұғымдар
ы нақтылана түседі.
3.Уақытты бағдарлауға
арналған көрнекіліктер
жәрдемі арқылы
уақыт реттілігін ұғына
бастайды.
4. Кейін көрнекіліктердің
көмегінсіз, ауызша
нұсқаулар арқылы
уақытты бағдарлай
бастайды.

4. МЕКТЕП ЖАСЫНА ДЕЙІНГІ БАЛАЛАРДЫ УАҚЫТТЫ БАҒДАРЛАУҒА ҮЙРЕТЕ ОТЫРЫП ЭКОЛОГИЯЛЫҚ ТӘРБИЕ БЕРУДІҢ ТЕОРИЯЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ

Экология ғылымы – тірі ағзалардың тіршілік ету
жағдайларын, өзара бір-бірімен және қоршаған
бейорганикалық табиғатпен қарым-қатынасын зерттейтін
ғылым.

5. Балалардың экологиялық санасы, ойлауы, сауаттылығы, этикасы және мәдениеттілігі экологиялық білім беру мен тәрбиесінің

БАЛАЛАРДЫҢ ЭКОЛОГИЯЛЫҚ САНАСЫ, ОЙЛАУЫ, САУАТТЫЛЫҒЫ,
ЭТИКАСЫ ЖӘНЕ МӘДЕНИЕТТІЛІГІ ЭКОЛОГИЯЛЫҚ БІЛІМ БЕРУ МЕН
ТӘРБИЕСІНІҢ НӘТИЖЕСІНДЕ ҚАЛЫПТАСАДЫ
а) табиғи ортада адамның өзін қалай ұстау керектігін түсінуі;
ә) табиғаттың халық қазынасы екенін сезінуі;
б) табиғатқа тигізетін өз әрекетінің салдарын көре білуі;
в) табиғатпен қарым-қатынасын жаратылыстану және
ізеттілік білім тұрғысынан негіздеп түсіне білуі.

6. Күн, ай, апта, жыл мезгілдері ұғымдарымен таныстырудың негіздері

КҮН, АЙ, АПТА, ЖЫЛ МЕЗГІЛДЕРІ
ҰҒЫМДАРЫМЕН ТАНЫСТЫРУДЫҢ НЕГІЗДЕРІ
Уақыт ұғымдарын қалыптастыру бағытында ең алдымен
табиғи құбылыстарды басты назарда ұстау қажет. Күн мен
түннің алмасуы, жыл мезгілдерінің ауысуы, жер шарының
бойымен бір тәулік ішінде айналуы, Айдың Жерді айналуы,
Айдың Күнді айналуы.

7. Балалардың уақыт туралы түсініктерін қалыптастыру мен уақытты бағдарлай білудің маңызы

БАЛАЛАРДЫҢ УАҚЫТ ТУРАЛЫ ТҮСІНІКТЕРІН ҚАЛЫПТАСТЫРУ МЕН
УАҚЫТТЫ БАҒДАРЛАЙ БІЛУДІҢ МАҢЫЗЫ
Орыс тілінде время (уақыт) ежелгі орыстың веремя деген сөзінен
шыққан, ол айналу деген мағынаны береді. Өткен, келер және осы
шақтар; олар алмаса алмайтындай болып, өзара байланысқан.
Уақыттың қайтымсыз болу қасиеті, уақыттың бір бағытпен өтуі
табиғат пен қоғамның жоғары өрлеу сызығы бойымен мәңгі даму,
ескіден жаңаға өту белгісі.

8. Уақыт және оның ерекшеліктері

УАҚЫТ ЖӘНЕ ОНЫҢ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ
оның озып өтуі
уақыт қозғалыспен
байланысты
оның
қайтымсыздығы;
көрнекі формалардың
болмауы, ол көрінбейді
де, естілмейді де.

9. А.Н.Захлебный жалпы білім беретін мектепті екі әлеуметтік мақсатқа бағытттауды ұсынады:

А.Н.ЗАХЛЕБНЫЙ ЖАЛПЫ БІЛІМ БЕРЕТІН МЕКТЕПТІ ЕКІ
ӘЛЕУМЕТТІК МАҚСАТҚА БАҒЫТТТАУДЫ ҰСЫНАДЫ:
Баланың жеке мінез-құлқында және түрлі ісәрекетінде табиғи ортаға жауапкершілік
қатынас нормаларын сақтау қажеттігіне
тәрбиелеу.
Қоршаған табиғи ортаны жақсарту мен
қорғауды, оны баланың ұқыптылықпен
пайдалну дағдыларын тәрбиелеуді ұсынады.

10. Мектеп жасына дейінгі балалардың табиғатқа деген қатыстылығы олардың танымдық аясында көрінеді. Бұған мынандай факторлар өз

МЕКТЕП ЖАСЫНА ДЕЙІНГІ БАЛАЛАРДЫҢ ТАБИҒАТҚА ДЕГЕН
ҚАТЫСТЫЛЫҒЫ ОЛАРДЫҢ ТАНЫМДЫҚ АЯСЫНДА КӨРІНЕДІ.
БҰҒАН МЫНАНДАЙ ФАКТОРЛАР ӨЗ ӘСЕРІН ТИГІЗЕДІ:
біріншіден, оқу іс-әрекетінің
маңыздылығы; оларға жаңа
нәрселерді танып білгеннің
өзі өте қызықты;
екіншіден, оқи алу
іскерлігінің арқасында
мектепке дейінгі
балалардың өзінің «неге»
деген сұрақтарына өз
бетінше жауап таба ала
бастайтындығында.

11. Балаларды мектепке дайындауда экологиялық тәрбие жұмысы мынадай міндеттердің негізінде жүзеге асырылады:

БАЛАЛАРДЫ МЕКТЕПКЕ ДАЙЫНДАУДА ЭКОЛОГИЯЛЫҚ ТӘРБИЕ
ЖҰМЫСЫ МЫНАДАЙ МІНДЕТТЕРДІҢ НЕГІЗІНДЕ ЖҮЗЕГЕ
АСЫРЫЛАДЫ:
- Балаларды өсімдіктер мен жануарларды күтіп баптауға
баулу, олардың бойында қабілет пен икемділікті
орнықтыру.
- Табиғаттың сан-алуан сырларымен байлықтары
жөнінде эстетикалық және ұлт жандылық сезімдерін
дамыту.
- Табиғатта барлық нәрсенің бір-бірімен өзара
байланыста болатынын түсіндіру және осы байланысты
күнделікті өмірде ескеру қажеттігін үйретіп отыру.
- Балабақшада табиғат жөнінде қарапайым білім бере
отырып,осының негізінде тірі және өлі табиғаттағы
құбылыстар жөнінде жалпылама және нақты түсініктерді
меңгерту.

12. Қоршаған өмірді бала ойын арқылы танып білетіндіктен қандай күрделі тақырып болса да, дидактикалық ойын арқылы түсіндіруге

ҚОРШАҒАН ӨМІРДІ БАЛА ОЙЫН АРҚЫЛЫ ТАНЫП БІЛЕТІНДІКТЕН ҚАНДАЙ
КҮРДЕЛІ ТАҚЫРЫП БОЛСА ДА, ДИДАКТИКАЛЫҚ ОЙЫН АРҚЫЛЫ
ТҮСІНДІРУГЕ БОЛАДЫ.
Ай жетіге бөлінген,
Жеті күнді бір топтан,
Әр күнге ат берілген.
Біліп ал, оны дұрыстап.
Бірінші күн-Дүйсенбі,
Екінші күн-Сейсенбі,
Үшінші күн-Сәрсенбі,
Төртінші күн-Бейсенбі,
Бесінші күн-Жұма,
Алтыншы күн-Сенбі,
Жетінші күн-Жексенбі,
Жіберме, сен есенді.

13. Зерттеу мәселесі бойынша қалыпқа келтіру эксперименті кезінде пайдаланылған іс-шаралар мазмұны

ЗЕРТТЕУ МӘСЕЛЕСІ БОЙЫНША ҚАЛЫПҚА КЕЛТІРУ
ЭКСПЕРИМЕНТІ КЕЗІНДЕ ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ІС-ШАРАЛАР
МАЗМҰНЫ
Қ.Аймағамбетованың
«Жылдың төрт мезгілі»
диафильмін көрсетіп, әңгіме
жүргізілді. . Жылдың әр
мезгіліндегі көрініске
ерекше назар аударып,
балалар түсінігіне сай
сұрақтар қойып, балаларға
ой тастарлық проблемалық
мысалдар келтіріп отырдық.
Одан кейін балаға қағаз,
бояу беріп, жылдың әр
мезгіліндегі табиғат көрінісін
салдырып, әңгіме құрату
жолдары да қарастырылды.

14. . Біз зерттеу жұмысымызда табиғат құбылыстары арқылы баланың көркемдік - шығармашылық қабілетін дамыту, дүниетанымын кеңейтуде

. БІЗ ЗЕРТТЕУ ЖҰМЫСЫМЫЗДА ТАБИҒАТ ҚҰБЫЛЫСТАРЫ АРҚЫЛЫ
БАЛАНЫҢ КӨРКЕМДІК - ШЫҒАРМАШЫЛЫҚ ҚАБІЛЕТІН ДАМЫТУ,
ДҮНИЕТАНЫМЫН КЕҢЕЙТУДЕ НЕГІЗГІ ҮШ ШАРТТЫ БАСШЫЛЫҚҚА АЛДЫҚ:
Мақсатты серуендер, саяхаттар ұйымдастырып, табиғат құбылыстарын
бақылауда мұқият болуға баулу.
Балалардың эстетикалық талғамын тереңдету мақсатында, баланың
бақылап көргені жайында әңгімелеп отыруға дағдыландыру.
Табиғат көріністері жайында түрлі түсті бейнеленген суреттер, картиналар
көрсетіп алған әсерін бекітіп тұру

15. Күз мезгіліндегі ағаштардың өзгерістерін бақылауда балалардың уақыт туралы ұғымдарының даму көрсеткіші

КҮЗ МЕЗГІЛІНДЕГІ АҒАШТАРДЫҢ ӨЗГЕРІСТЕРІН БАҚЫЛАУДА
БАЛАЛАРДЫҢ УАҚЫТ ТУРАЛЫ ҰҒЫМДАРЫНЫҢ ДАМУ
КӨРСЕТКІШІ
Деңгейлері
жоғары
Бақылау
топтары
62 %
Эксперимент
топтары
75%
орташа
27 %
20 %
төменгі
11 %
5%

16. Қорыта келе мектеп жасына дейінгі балалар экологиялық тәрбие беру бағытында төмендегідей әдістемелік ұсыныс беруге болады:

ҚОРЫТА КЕЛЕ МЕКТЕП ЖАСЫНА ДЕЙІНГІ БАЛАЛАР
ЭКОЛОГИЯЛЫҚ ТӘРБИЕ БЕРУ БАҒЫТЫНДА ТӨМЕНДЕГІДЕЙ
ӘДІСТЕМЕЛІК ҰСЫНЫС БЕРУГЕ БОЛАДЫ:
- балаларға экологиялық тәрбие беру үшін оның
барлық құрамды бөліктерін тұтастықта, бірлігін
қарастырған жөн;
- мектеп жасына дейінгі балаларды қарапайым
математикалық түсініктерді қалыптастыру пәнінің
мазмұнына экологиялық тәрбие түрлерін
жинақтап,кеңейтуге болады;
-балаларға экологиялық тәрбие беру үшін уақыттық
және мерзімдік бағыт бағдардың тиімді жолдарын
ұйымдастыру қажет.

17. Ел болам десең-бесігіңді түзе!!!

ЕЛ БОЛАМ ДЕСЕҢ-БЕСІГІҢДІ ТҮЗЕ!!!