Сөйлеу әрекетін дамытудағы Арт терапияның рөлі

1.

Алматы облысы Іле ауданы
Боралдай кенті «Медина» балабақшасы
«Сөйлеу әрекетін дамытудағы Арт терапияның рөлі»
Тәрбиеші: Кенжетаева Қ.К

2.

Мақсаты:
Арт терапия және оның түрлері туралы түсінік.
Баланың сөйлеу әрекетін дамытудағы Арт терапияның
рөлі мен маңыздылығын айқындау.

3.

Жоспар:
1. Баланың сөйлеу әрекетінің тежелуіне әсер
етуші факторлар
2.Арт-терапия ұғымы, маңыздылығы.
3.Арт-терапияның түрлерімен таныстыру,
тиімділерін тәжірибеде пайдалану.
4.Қорытынды

4.

5.

Сөйлеу әрекеті дегеніміз – адамның белгілі бір хабарды,
Сөйлеу әрекеті дегеніміз – адамның белгілі бір хабарды, ойды, ақпаратты баяндауы.
ойды, ақпаратты баяндауы.

6.

Баланың сөйлеу әрекетінің тежелуіне
әсер етуші факторлар
Бүгінгі күнде
қарыштап дамып
жатқан технология
бейнефильмдер
түрлі бұқаралық
ақпараттар
құралдары
отбасында екі тілде
сөйлеуі
ғаламтор желілеріндегі
агрессиялық сипаттағы
алуан түрлі компьютерлік
ойындар
мультфильмдер
балаларда эмоциялық-мінез- құлықтық бұзылыстардың дамуына септігін
тигізуде
тұрақсыз көңілкүй
(қызбалы немесе
депрессивті))
мінез
ерекшеліктері
(ашушаң, ызақор,
күйгелек немесе
тым жағымпаз,
жарамсақ)
кейбір жағдайларда
әлеуметтік қолайсыз
күйлер (агрессия,
қорқыныш, фобия т.б.)
баланың дұрыс
сөйлей алмау
түрінде көрінеді

7.

Арт-терапия туралы түсінік
АРТ-ТЕРАПИЯ -Психотерапияның маңызды салаларының бірі қазіргі таңда арт-терапия болып
табылады. Арт-терапия даму үстіндегі психотерапиялық әдістердің жаңа түрі болып табылады. Аталған
терапияның түрі қазіргі таңда үлкен жетістіктерге ие. Алғашқы Арт-терапия түсінігі енгізілген кезде оны
тек сырқат, ауру, немесе демалыс үйіндегі емделушілерге ғана қолданған болса, қазіргі кезде оның қолданыс
аясы, шеңбері кеңеюде. Яғни бұл терапия адамның шығармашылық жағдайын дамытып қана қоймай,
адамның бойындағы қасиеттердің мүмкіндігін түсініп ашуға да жағдай жасайды.
Арт терапия- бұл емдеу ғана емес, сонымен креативтің дамуы, тұлғаның дамуы мен үйлесімділігі, кезкелген жағдайды шешуге көмек.
Арт терапия бейнелік өнер арқылы жанның дамуы мен емдеудің табиғи және қолайлы әдісі. Арт-терапия
терминин ғылымға 1938 жылы Адриан Хилл енгізді. Арт-терапия ағылшын тілінен аударғанда
шығармашылық терапия деген ұғымды білдіреді.
Арт терапия шектеусіз және психотерапияның барлық бағыттарында, педагогикада, әлеуметтік жұмыста т.б.
қолданылады.Әр адам өзін, өз сезімін және өзінің жағдайын әуен, дыбыс, қимыл және сурет арқылы көрсете
алады. Кейбір адамдар үшін бұл- әлемге өзі туралы өзінің шығармашыл адам екенін танытудың жалғыз ғана
әдісі болып табылады. Қажет ететіндерге мұндай мүмкіндікті беру- арт терапияның ерекшелігі.

8.

• Арт-терапия мақсаты – баланы сурет салуға үйрету емес, сурет
салдыру арқылы шектен тыс эмоцияларды (көбіне сөйлей
алмайды) тудыратын проблемаларды жеңуге, шығармашылық
энергияның шығуына көмектеседі. Бала болашақта эмоциялық
күштенуді жеңілдететін, өзіне қолайлы әрі ұнамды тәсілді
меңгереді.

9. Баланың сөйлеу әрекетін дамытады

Бала бақшаларда, әсіресе,
көпұлтты топтарда тілдік
барьерді жеңуге
көмектеседі.
Топта жағымды эмоционалды
көңіл күй құруға септігін
тигізеді
Өз қатараластарымен, атаанасымен, педагогтармен және
т.б. қарым-қатынас процесін
жеңілдетеді. Шығармашылық
әрекетке бірге қатысу
балаларды бірін-бірі оң
қабылдауға үйретеді.
Арт-терапияның
артықшылықтары
Тәрбиешілерге бала дыбыстап
тілімен жеткізуге, талқылауға
қиналатын мәселелерге көңіл
аударуға мүмкіндік туғызады.

10.

11.

Музыка
терапиясы
Логоритмика
лық
жаттығулар
Бейнелеу
терапиясы
Арттерапияның
түрлері
Қуыршақ
терапиясы
Ертегі
терапиясы

12.

Логоритмика – бұл арнайы сөйлеу тілі материалының айтылуын әртүрлі
қимыл-қозғалыспен байланыстыратын қимылдық жаттығулар жүйесі. Бұл
белсенді терапия формасы, адамның сыртқы және ішкі ортаға бейімделуі
барысында психикалық функцияларын түзету және дамытуда сөйлеу
тілінің кемшіліктерін түзету және дамыту.
Ойын:
Сөз ұйқастарды қайталау.
Ша-ша-ша – алаша
Ша-ша-ша – шырша
Ші-ші-ші – биші.
Шы-шы-шы – құрылысшы

13.

Музыкалық терапия
Музыка трапиясы – бұл психотерапевтикалық әдіс. Ол жағдайын
емдеу арқылы музыка әсер етеді. Мұнда музыка емдік, дәрілік зат
ретінде қолданылады.
Музыканың терапевтикалық әсері бұрынғы заманнан бері белгілі.
Музыка терапиясының негізгі механизмдерінің әсері әдістің әр
адамға ыңғайлы әрі қолайлылығын көрсетеді.
Біріншіден, ырғақ сақталған музыка мидың бөліктеріне әсер ету
арқылы оның жұмыс істеуіне көмектеседі.
Екіншіден, әр музыканың өзіндік белгілері бар. Адамның белгілі
бір жағдайы мен көніл-күйімен байланыса отырып, бізге белгілі бір
эмоцияның пайда болуына әсер етеді.

14.

• Бейнелеу терапиясы
Бейнелеу терапиясын қолданудың негізгі мақсаты- баланың немесе ересек адамның қандай да бір
қимылды таңдауына қарамастан, баланың өзін-өзі тануына және өз әлемінде өмір сүруіне демеу
беру болып табылады.
Сурет салу- ешқандай ересек адамның көмегінсіз ең күшті өзін таныту түрімен байланысты
болады. Өзінің ішкі сезімі мен өзін теңестіруді көрсетуіне жол ашады. Балалардың сезімін сурет
салу арқылы бейнелеу әдістері шектеусіз. Балалар бояуға қолын малып қағаз бетіне із қалдыруды
жақсы көреді. Бала бояу түрін өзінің жай күйіне байланысты таңдайды. Бояудың түстері сезімнің
жағдайына тең келеді.
Саусақ живописі- ешқандай құралдың көмегінсіз тек саусақпен бейнелеу. Ол үшін баланың әрбір
саусағын әр түске матыру арқылы парақ бетіне әртүрлі сызықтар, нүктелер, саусақ ұшы
таңбасының, алақанның көмегімен бейнелеу. Бұл әдіс артпедагогика мен арттерапияда белсенді
қолданылады. Себебі баланың қателік жасаудың алдында, сәтсіздікке ұшырау алдындағы
қорқынышты жеңу үшін қолданылады.
Бейнелеу терапиясының түрлері:
• 1.Поролон бөліктерімен сурет салу.
2.Сабынмен сурет салу.
3.Щеткамен сурет салу.
4.Майшаммен сурет салу.

15.

• Ертегі терапиясы
• Ертегі балалық шағымыздан бастап біздің өмірімізге сән беріп
келеді.Сірә,қызықты, сиқырлы да таңғажайып оқиғалар қызықтырмайтын
бір де бір бала жоқ шығар.Ертегілерді қолдану тарихтың тереңінен халық
ауыз әдебиетінен алғаш бастау алған.Бүкіл әлемде ертегі оқу сәбилер мен
үлкен адамдар арасындағы қарым-қатнастың ерекше түрі бола отырып, білім
беретін әрі адамгершілік тәрбие беру түріндегі салт-дәстүр болып
табылады.Бүгінгі таңда да,адамдар саналы түрде ертегілерге салынған білім
көзіне тартылады.Осы кезде бұл әдіс ертегі терапиясы деген атауға ие болып
отыр.
• Ертегі терапиясы-полифункционалды психотехника.Оқытудың мазмұнына
байланысты, ертегі келесі даму түрлеріне жағымды әсер етеді.Ертегі
терапиясы сабағын ұйымдастыруда жұмыстың мақсатын анықтаған өте
маңызды: Не жоспарланып отыр? Қандай нәтижеге жетеді? Бала қандай
қасиетке ие болды? Балалардың өмірінде болатын нақты қиындықтар
көрсетілген «ерекше» ертегіні таңдау керек. Біреуге тәуелді болу, тіл табыса
алмау, үрейлік, қорқақтық, қоршаған ортаға жағымсыздық, өзіне деген
бағасы төмен,қайшылықтық.Ертегі терапиясы сабағын белгілі бір ритуалдан
бастап, сонымен аяқтау маңызды. Балалар «сиқырлы» нәрселерді бар
ынтасын салып орындайды.Бұл ритуалдарды орындау балаларға қуаныш
әкеледі.
• Ертегілер құдіретті нәрсе: ұйқыға батқызады,
қызықтырады,тыныштандырады,көңілдендіреді,қолдайды,үйретеді,сендіреді.
Ертегі терапиясы-педагогикалық және психологиялық тапсырмаларды саны
мен сапасы жағынан тіпті ең инновациялық технологиялардан кем
қалмайтын ғажап психотехника.

16.

Қуыршақ терапиясы
Аталған терапияның түрі қазіргі таңда үлкен жетістіктерге ие. Қуыршақ арқылы адамның ішкі болмысын
тануға болады. Дәлірек айтқанда, баланың немесе ересек адамдардың ішкі дүниесімен сырласуына мүмкіндік
беретін объект. Ұсынылып отырған саусақтарға киілген қуыршақтар балалардың психикалық денсаулықты
жақсарту, әлеуметтік бейімделуді дамыту, танымдық белсенділігін арттыру, қызығушылығын және
шығармашылық қабілеттерін қалыптастыру, баланың эмоциялы және адамдық дамуын арттыру, денсаулық
жағдайларын қалыптастыруда ең тиімді әдісі болып табылады. Сол себептен саусақтарға киілген қуыршақтар
түрін ұсынып отырмын. Бұл әдісті пайдалану - уақытша психикалық дағдарысқа ұшыраған және мүмкіндігі
шектеулі балалармен жұмыс жасайтын орталығына ең пайдалы жұмыс түрі.

17.

18. Арт терапия элементтерін оқу қызметінде пайдаланамын

19.

• Арт-терапия элементтерін қолдануда төмендегідей нәтижеге қол
жеткіздім:
• Топтағы жағымды әсерді сезіну;
• Құрдастық (топтық) қарым-қатынас жасалды ;
• Өзін ойын емін еркін жеткізе алуына;
• Сөздік қоры жетпей, айта алмай қиындық тудыратын кейбір
мәселелерді шешуге мүмкіндік туындады;
• Әртүрлі нысандарды (таңбалар т.б арқылы) қолдана отырып,
сезімдерін жеткізуге;
• Жан дүниесін түйсіну арқылы сезіне білуіне;
• Оқуға деген қызығушылығын арттыруға, шаршау, қиналу сияқты
әркеттерді жеңе білуіне ықпал етті.