تاریخ عصمت امام صادق_ع

1.

‫تاریخ عصمت‬
‫دوره تعلیم صادقیعلیهالسالم‬

2.

‫سازد‪ ،‬آن است که نمودارهای مهم زندگی آن حضرت را در‬
‫البهالی این ابهامها یافته‪ ،‬به کمک آنچه از اصول کلی‬
‫تفکر و اخالق آن حضرت میشناسیم‪ ،‬خطوط اصلی زندگینامه‬
‫امام را ترسیم کنیم و آنگاه برای تعیین خصوصیات و‬
‫دقایق‪ ،‬در انتظار قرائن و دالیل پراکنده تاریخی و نیز‬
‫قرائنی بهجز تاریخ بمانیم‪.‬‬
‫نمودارهای مهم و برجسته در زندگی امام صادقعلیهالسالم‬
‫بدین شرح است‪:‬‬
‫‪ .1‬تبیین وتبلیغ مسأله امامت‪.‬‬
‫‪ .2‬تبلیغ و بیان احکام دین به شیوه فقه شیعی و نیز‬

3. تعلیم صادقی‌علیه‌السلام

‫تعلیم‬
‫صادقیعلیهالسالم‬
‫(امام صادقع‪ ،‬منصور‪،‬‬
‫همسر و دو فرزندشان به‬
‫عنوان وصی در برابر‬
‫توطئه منصور انتخاب‬
‫کرده بود)‬
‫‪83‬‬
‫‪114‬‬
‫(‪32‬سالگی‪34 :‬‬
‫سال)‬
‫‪148‬‬
‫(‪65‬سالگی)‬

4. امویان و عباسیان معاصر امام صادق‌علیه‌السلام

‫امویان و عباسیان معاصر امام‬
‫‪ :105‬هشام بن عبدالملک (‪ 20‬سال)‬
‫امامت‬
‫صادقعلیهالسالم‬
‫ابوالعباس عبدا‪ ...‬سفاح (‪-132‬‬
‫‪)136‬‬
‫امام‬
‫‪ :125‬ولید بن یزید بنعبدالملک‬
‫صادقعلیهال‬
‫سالم‬
‫‪ :126‬یزید بنولید بنعبدالملک‬
‫‪ :126‬ابراهیم بنعبدالملک‬
‫‪ :127‬مروان بن محمد بنمروان‬
‫(مروان حمار)‬
‫‪148-114‬‬
‫ابوجعفر عبدهللا منصور (‪:)158-136‬‬
‫‪ 22‬سال‬

5. دوران تعلیم صادقی‌علیه‌السلام بنی‌هاشم در دام بنی‌عباس

‫دوران تعلیم صادقیعلیهالسالم‬
‫دوران‬
‫بنیهاشم در دام بنیعباس‬
‫بنیامیه‬
‫سال ‪ :114‬امامت امام صادق علیهالسالم‬
‫سال ‪ ::121‬قیام و شهادت «زید بنعلی» (کل قیام دو روز طول کشید)‬
‫سال ‪ :125‬مرگ هشام بنعبدالملک و خالفت ولید بنیزید – قیام «یحیی‬
‫بنزید» در سبزوار و شهادت در افغانستان‬
‫سال ‪ :126‬خالفت یزید بنولید ‪ -‬خالفت ابراهیم بنولید بنعبدالملک‬
‫ّی) به‬
‫سال ‪« :126‬بیعت ابواء» و دعوت «عبدهللا محض» (عبدهللا بن حسن مثن‬
‫بیعت با فرزندش «نفس زکیه»‬
‫سال ‪ :127‬قیام «عبدهللابن معاویه» در کوفه ‪ -‬خالفت مروان بنمحمد‬
‫(مروان حمار)‬
‫سال ‪ :128‬والدت امام کاظمعلیهالسالم در ابواء‪ -‬وفات جابر بنیزید‬
‫جعفی ‪ -‬انتخاب ابومسلم به رهبري قیام ضداموي توسط ابراهیم امام‬
‫سال ‪ :129‬آغاز مرحله دوم نهضت عباسیان با قیام «ابومسلم خراسانی»‬
‫سال ‪ :130‬تسخیر مرو توسط ابومسلم‬
‫سال ‪ :131‬قتل ابراهیم امام توسط مروان بنمحمد‬

6. انتقال خلافت از امویان به عباسیان (محمد و 3 فرزندش)

‫انتقال خالفت از امویان به عباسیان‬
‫(محمد و‬
‫‪ 3‬فرزندش)‬
‫پیش از ورود‬
‫ابومسلم‬
‫(‪)128-100‬‬
‫مخفیانهتر و به‬
‫دور از روشهای‬
‫نظامی‬
‫دو دوره‬
‫قیام‬
‫عباسیان‬
‫بعد از ورود‬
‫ابومسلم‬
‫(‪)132-128‬‬
‫آشکارا و ورود به‬
‫مرحله نظامی و‬
‫‪...‬‬
‫«محمد بنعلی» بنعبدهللا بنعباس‬
‫ً‬
‫اولین قیامکننده علیه امویان (م ‪ )125‬ظاهرا‬
‫با تشویق ابوهاشم عبدا‪ ...‬بنمحمدحنفیه‬
‫ابراهیم‬
‫(م‪)132‬‬
‫جانشین پدر که‬
‫قبل از حکومت‬
‫عباسیان کشته‬
‫شد‪.‬‬
‫ابوالعباس‬
‫سفاح‬
‫(خ‪)136 -133 :‬‬
‫فاتح عباسیان‬
‫و اولین خلیفه‬
‫عباسی‬
‫تردید ابوسلمه خالل (کوفه) بعد‬
‫از مرگ ابراهیم‪ ،‬در سپردن قیام‬
‫ً‬
‫به علویان یا عباسیان که نهایتا‬
‫منصور عباسی‬
‫(خ‪)158-136 :‬‬
‫دومین خلیفه‬
‫عباسی‬

7. نکاتی از دعوت عباسیان

‫نکاتی از دعوت عباسیان‬
‫دعوت اولیه عباسیان‬
‫ شروع به دعوت به الرضا من آل محمد ‪ ...‬سپس وارد مصادیق شدند‪.‬‬‫‪ -‬ابتدا توسط شخصیتی مثل نوه ابنعباس و ظاهرا تشویق فرزند محمدحنفیه‬
‫شروع شد و ‪...‬‬

8. دوران تعلیم صادقی‌علیه‌السلام

‫دوران تعلیم‬
‫صادقیعلیهالسالم‬
‫دوران‬
‫بنیعباس‬
‫ّاح عباسی (‪ 132‬یا ‪)133‬‬
‫سال ‪ :132‬حکومت سف‬
‫سال ‪ :134‬تغییر مکان ابوالعباس سفاح از كوفه به انبار‬
‫سال ‪ :136‬مرگ سفاح و خالفت منصور عباسي‬
‫سال ‪ :137‬مرگ ابومسلم خراسانی‬
‫سال ‪ :138‬برپایي دولت امویان در اندلس‬
‫سال ‪ :140‬حدیث امام باقر علیهالسالم در مورد وقوع امر الهي در این‬
‫سال‬
‫سال ‪ :144‬دستور دستگیري محمد بنعبدهللا بنحسن مثني معروف به «نفس زكیه»‬
‫و برادرش ابراهیم‬
‫سال ‪ :145‬قیام و قتل «نفس زکیه» در مدینه ‪ -‬آغاز بنای شهر بغداد ‪-‬‬

9. مذاهب اربعه

‫فقط یک اختالف عقیده دینی ساده‬
‫نبود؛ بلکه در عین حال‬
‫متعرضانه را‬
‫دو مضمون‬
‫نیز با خود حمل میکرد‪:‬‬
‫‪ )1‬نخست و مهمتر‪ :‬اثبات‬
‫بینصیبی دستگاه حکومت از‬
‫آگاهی دینی و ناتوانی آن از‬
‫اداره امور فکری مردم‬
‫‪ )2‬و دیگر‪ ،‬مشخص ساختن موارد‬
‫تحریف در فقه رسمی که ناشی از‬
‫مصلحتاندیشی فقها در بیان‬
‫احکام فقهی و مالحظهکاری آنان‬
‫در برابر تحکم و خواست‬
‫قدرتهای حاکم است‪.‬‬
‫امام صادقعلیهالسالم با گستردن‬
‫بساط علمی و بیان فقه و معارف‬
‫اسالمی و تفسیر قرآن به شیوهای‬
‫غیر شیوه عالمان وابسته به‬
‫حکومت‪ ،‬عمال به معارضه با آن‬
‫دستگاه برخاسته بود‪ .‬آن حضرت‬
‫بدین وسیله تمام تشکیالت مذهبی‬
‫و فقاهت رسمی را که یک ضلع‬
‫مذاهب اربعه‬
‫نقلگرا (اهل‬
‫حدیث)‬
‫عقلگرا‬
‫ابوحنیفه نعمان‬
‫بنثابت‬
‫‪150-80‬‬
‫(امام المدینه)‬
‫بزرگترین مذهب‬
‫‪179-93‬‬
‫مالك بنانس‬
‫شافعي‬
‫‪204-150‬‬
‫توسعه با غلبه صالحالدین‬
‫ایوبی بر مصر‬
‫احمد بنحنبل‬
‫‪241-164‬‬

10.

11. زید بن‌علی بن‌حسین ‌بن‌علی: زید شهید قرائت خاص از قرآن کریم - مخالف تقیه – مخالف برائت از شیخین

‫زید بنعلی بنحسین بنعلی‪ :‬زید شهید‬
‫قرائت خاص از قرآن کریم ‪ -‬مخالف تقیه – مخالف برائت از شیخین‬
‫اختالف بین علویان‪ ،‬در روش مبارزه باعث شد‪ ،‬زیدیه شکل بگیرد که معتقد‬
‫«قیام به سیف» بودند‪.‬‬
‫قول اول) زید از جانب امام ماذون بود‪ :‬بسیاری از علمای شیعه از‬
‫جمله شهید اول (القواعد)‪ ،‬مامقانی (تنقیح المقال)‪ ،‬آیت هللا خوئی (معجم‬
‫رجال الحدیث)‪ ،‬سیدعلی خان شیرازی (ریاض السالکین)‬
‫قول دوم) هر چند زید در قیامش صادق بوده و اگر پیروز میشد خالفت را‬
‫به اهلش واگذار میکرد‪ ،‬اما امام صادق او را از قیام نهی کرد‪ .‬عالمه‬
‫طهرانی نیز با استناد به روایت ابان بن عثمان از مؤمن طاق که در‬
‫الکافی نقل شده‪ ،‬قیام زید را بدون اذن امام صادقعلیهالسالم دانسته‬
‫است‪.‬‬
‫امام رضاعلیهالسالم میفرماید‪ :‬پدرم موسی بنجعفرعلیهالسالم‪ ،‬از امام‬
‫صادقعلیهالسالم‪ ،‬شنیده بود که میفرمود‪« :‬زید برای قیامش با من مشورت‬
‫کرد‪ ،‬من به او گفتم عموجان اگر دوست داری که همان شخص بهدار آویخته‬

12.

‫همچنین سفاح و منصور در ابواء گرد هم آمدند تا با‬
‫یکی از خودشان بیعت کنند‪ .‬در آن جلسه عبدهللا محض‪،‬‬
‫پسرش محمد (نفس زکیه) را به عنوان مهدی معرفی کرد‬
‫و آنان را به بیعت با او فراخواند‪.‬‬
‫امام صادقعلیهالسالم وقتی از قصد آنان با خبر شد‬
‫فرمود‪ :‬چنین مکنید که هنوز وقت این کار (ظهور‬
‫مهدی) نیست و به عبدا‪ ...‬نیز گفت‪ :‬اگر میپنداری‬
‫پسرت مهدی است‪ ،‬او مهدی نیست و اکنون نیز هنگام‬
‫ظهور مهدی نیست‪ .‬و اگر برای خدا و امر به معروف و‬
‫نهی از منکر قیام میکنی‪ ،‬به خدا تو را که شیخ ما‬
‫هستی وانمیگذاریم تا با پسرت بیعت کنیم‪.‬‬
‫بنیعباس ابتدا با وی بیعت کردند؛ اما پس از سقوط‬
‫امویان‪ ،‬قدرت را به دست گرفته‪ ،‬با نفس زکیه‬