Моногибридті будандастыру. Гибридологиялық зерттеу әдісі

1.

Сабақтың тақырыбы:
Моногибридті будандастыру.
Гибридологиялық зерттеу
әдісі.

2.

Сабақтың мақсаты:
Оқушыларды гибридологиялық
зерттеу әдісімен, генетикалық
ұғымдарымен және терминдермен
таныстыру.
Білімділік: Тұқым қуалауды зерттеуде
гибридологиялық әдістің маңызы.
Дамытушылық: генетикалық ұғымдар
Тәрбиелік: Генетика ғылымын дамытудағы
ғалымдардың еңбегі.

3.

1.Зерделік қабілеттері.
ГЕНЕТИКА
Тұқымқуалаушылық
Сипаттама
Өзгергіштік
Сипаттама

4.

Генетика дамуының 3 кезеңі:
1.Пайда болуы
2. Қалыптасуы
3. Молекулалық генетиканың пайда
болуы

5.

Мендель тәжірибесіне ену
Грегорь Мендель не себепті
бұршақ өсімдігін алды?
Грегорь Мендельдің
гибридологиялық зерттеу
әдісі?

6.

Мендельдің 1-ші тәжірибесі.
Моногибридті будандастыру.
Қолданылатын генетикалық
таңбалар.
Р – ата – ана белгісі
♂-аталық гамета
♀- аналық
Х – будандасу белгісі
F – гибриттер ұрпағы

7.

Р♂АА х Р ♂а а
Гамета:
А А
F1 Аа Аа Аа Аа
а
а
Гибридтердің бірінші
ұрпағының біркелкілігі
Ұрпақтар: гетерезиготалар

8.

F2 -
ні табу. Ажырау заңы
Р ♂F Aa X Р♀F Aa
1
гамета
Аа
1
Аа
АА
Аа
аА
аа
Гомозиготалы
Ұрпақтары:
сары
сары сары жасыл

9.

Қан топтарының генотиптерін
жазу шарты:
І – топтың қаны:
0
J J
0
A A
ІІ – топтың қаны:J J
(гомо) J
B B
ІІІ–топтың қаны:J J
ІV–топтың қаны: J
A 0
J - гетере
B 0
(гомо) J J - гетере
A
J
B

10.

Есептер шығару
1-есеп: Қаны гетерезиготалы
ІІ – топтағы жігіт, қаны
гетерезиготалы ІІІ – топ қызға
үйленген. Ұрпақтарының қан
тобының генетиптері қандай
болмақ?

11.

2-есеп: Қара көзділік гені
доминантты, көк көзділік
гені рецессивті. Әкесі де
шешесі де гетерезиготалы
қаракөз жұбайлардан көк
көз баланың дүниеге келуі
мүмкін бе?
А – қаракөз доминатты гені
а - көк көз рецессивті гені

12.

Жауабы:
Р♂Аа
Қара көз
Г:
х
А а
Аа
Қара көз
А
F1 : АА Аа
Гомо
Қара көз
Р♀
гетеро
Қара көз
аА
гетеро
Қара көз
а
аа
Рецессивті
Көк көз

13.

3-есеп: H сау адам
(гемофилиямен ауырмайтын
адам) , һ гемофилия гені.
Есептің шарты бойынша анасы
сау бірақ гемофилия генін
тасымалдаушы, әкесі сау.
Ұрпақтарында гемофилияның
гені кімге беріледі?

14.

Жауабы:
Н
Н һ
Р♂ Х У х Р♀Х Х
Г: Х У
Х Х
Н
F1:X X
H
H
Сау
қыз
X X
H
Н
h
гемофилияны
тасымалдаушы
қыз
һ
X Y XY
H
сау
ұл
h
гемофилиямен
ауру
бала
Гемофилия генін тасушы қызбала, өздері
ауырмайды, ұлдарына беріп, ұлдары ауру
болып келеді.

15.

Сәйкестікті табу.
1.Ішкі және сыртқы белгілер жиынтығы
Генотип
2.Генетика терминін ұсынған:
Вейсман
3.Ұрық плазмасы туралы болжам ұсынған:
Мендель
4.Хромосома теориясын қалыптаспай тұрып-ақ
мейоздық бөлінудің механизмі мен гендердің
әрекеті туралы болжам жасаған:
Бэтсон
5.Ата-аналардан алынатын гендердің
толық жиынтығы:
Фенотип
6.Қарама-қарсы белгілерді анықтайтын
гендердің атауы:
2
7.Тригибридті будандастыруда қанша түрлі
фенатип түзіледі:
4
8.Дрозофилия шыбыны хромосомаларының
гаплоидты жиынтығы:
Аллелді
9.Моногибридті будандастыруда қанша генотип түзіледі:
8

16.

6.эмбриондық даму
7. гомозигота
2. овогенез
3. онтогенез
Терминалогия
4. фенотип
1.партеногенез
5. гемофилия
8.гетерезигота

17.

Пысықтау
1.Гибридологиялық зерттеу әдісі.
2.Моногибридті будандастыру
3.Мендельдің 1-ші заңы
4.Мендельдің 2-ші заңы

18.

Үйге тапсырма:
1. § 39 оқып келу
2. Әрбір оқушы өзінің қан тобы және
ата – анасының қан
тобымен есептер шығару