№9 зертханалық жұмыс

1.

№9 зертханалық жұмыс
Спирттің суда ерігіштігі, біратомды және
көпатомды спирттерге сапалық реакция
жүргізу

2.

Спирттер
Спирттер - молекулаларында көмірсутек
радикалымен байланысқан (ОН) гидроксил
тобы бар заттар. Жалпы формуласы:
CnH2n+1OH

3.

Title
Add your text
СПИРТТЕР
CH3-CH2-CH2-OH
C6H5-OH
Қаныққан
Ароматты
CH2=CH-CH2-OH
Қанықпаған

4.

Спирттердің жіктелуі
Гидроксил тобымен байланысқан көмірсутек
радикалына байланысты
гидроксил тобының саңына байланысты
гидроксил тобымен байланысқан көміртек
атомының табиғатына байланысты

5.

Title
СПИРТТЕР
Add your text
CH3
C2H5
OH
OH
Біратомды
(Этил спирті)
CH2 OH
I
I
CH2 OH
Екіатомды
(Этиленгликол)
CH2 OH
I
CH OH
I
CH2 OH
Үшатомды
(Глицерин)

6.

Title
СПИРТТЕР
Add your text
CH3-CH2-CH2
I
OH
Біріншілік
(пропанол - 1)
CH3-CH-CH3
I
OH
Екіншілік
(пропанол - 2)
CH3
I
CH3-C-СH3
I
OH
Үшіншілік
(2метилпропанол-2)

7.

Спирттердің гомологтық қатары
Метил спирті
CH3-OH - метанол
Этил спирті
C2H5-OH - этанол
Пропил спирті
СН3-СН2-СН2-ОН - пропанол
Бутил спирті
СН3-СН2-СН2-СН2-ОН - бутанол
Спирттердің жалпы формуласы CnH2n+1OH
Жүйелік номенклатура бойынша спирттерге «ол» деген
жүрнақ қосылады

8.

Спирттердің химиялық қасиеттері
Спирттердін химиялық
қасиеттерін анықтайтың
гидроксил тобы және ол
байланысқан
радикалдардың
құрылысы.
Спирттерге қышқылды–
негіздік қасиет тәң

9.

ОН тобы бойынша сутек атомының
орынбасу реакциясы
С2Н5ОН + Na → C2H5ONa + H2
C2H5ONa + H2O → C2H5OH + NaOH
Спирттер
әлсіз
қышқылдар
тәрізді
сілтілік
металдармен әрекеттеседі. Спирттің мұндай металл
туындыларын алкоголяттар деп атайды.

10.

Зертханалық жұмыс
Реактивтер мен құрал-жабдықтар:
этанол, бутанол-1, су, натрий
гидроксидінің 10%-дық ерітіндісі, мыс
(II) сульфатының 3%-дық ерітінділері,
фуксин ерітіндісі, сынауықтар,
сынауыққа арналған тұрғы, кәрлен
табақша, сіріңке, шыра т.б.

11.

Қауіпсіздік техникасы
Қыздырғыш құралдармен,
қышқылдармен және сілтілермен
жұмыс істеу ережесін сақтау.

12.

1- тәжірибе: Спиртердің судағы ерігіштігі
Жұмыс барысы: сынауықтарға 5мл-ден этанол және
бутанол-1 құйыңдар. Спирттердің үстіне фуксин
тамызылған 20 мл су қосыңдар. Спирттердің тығыздығы
судың тығыздығынан аз болғандықтан олар жоғары
қабатты құрайды. Сынауықтарды шайқаңдар. Этанол
жақсы ериді, бутанол-1 аз ериді.
Тапсырма: спирттердің судағы ерігішітігіне көңіл
аударып, тиісті қорытынды жасаңдар.

13.

2- тәжірибе: Жануы
Жұмыс барысы: екі кәрлен табақшаның біреуіне
шамамен 2 мл этанол. Екіншісіне 2 мл бутанол-1 құйып,
оларға тұтанған шыраны жақындатыңдар. Этанол
көгілдір, әлсіз жарқырайтын жалынмен, ал бутанол-1
жарық жалынмен жанады.
Тапсырма: тәжірибеде байқаған құбылыстарды
түсіндіріп, тиісті қорытындылар жасаңдар.

14.

3- тәжірибе: Көпатомды спирттерге
сапалық реакция
Жұмыс барысы: сынауыққа 5 мл глицерин ерітіндісін
құйып, оған 5-6 тамшы мыс (II)сульфатын тамызып,
үстінен тұнба түзілгенше натрий гидроксидің қосыңдар.
Тапсырма: тәжірибеде байқаған құбылыстарды
түсіндіріп, тиісті қорытындылар жасаңдар.

15.

Сұрақтарға жауап беріңіз!
Cпирттер дегеніміз не?
Спирттердің химиялық қасиеттері
Спирттер өкілдеріне мысал келтір
Этил спирті, этиленгликоль,
глицериннің салыстырмалы
молекулалық массасын есепте
5. Бутанол, пентанолдың
изомериясын жазыңдар.
1.
2.
3.
4.

16.

НАЗАРЛАРЫҢЫЗҒА
РАХМЕТ!!!