Зерттеу жұмысы. Инсульттан кейінгі пациенттерді сауықтырудағы мейіргер рөлі

1.

Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрлігі
Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі
«Қызылорда медициналық жоғары колледжі»
Зерттеу жұмысы
Тақырыбы: «Инсульттан кейінгі пациенттерді
сауықтырудағы мейіргер рөлі»
Орындаған: Махмут Қылышбек

2.

Өзектілігі
Бұл мақалада Рубцовск қаласының №2 денсаулық сақтау
мемлекеттік бюджеттік мекемесінің инсульт бөлімшесінің
бастапқы қантамырлар бөлімшесінің жедел цереброваскулярлық
ақауы бар науқастарға көмек көрсетудегі ерте оңалту сатысындағы
медбикенің рөлі көрсетілген. Мейірбике персоналының меңгеруі
қажет функционалдық міндеттері, кәсіби дағдылары мен
инсультпен ауыратын науқастарды күту ерекшеліктері көрсетілген.
Көп салалы ұжымның тең құқылы мүшесі ретіндегі медбикенің
бірегей рөлі де айқындалған.

3.

Мақсаты
Бұл зерттеудің мақсаты инсультпен ауыратын науқастарды
оңалтудағы мейірбике қызметкерлерінің жұмысын оңтайландыру
болып табылады. Жұмыстың ғылыми жаңалығы Рубцовск
қаласының №2 Қоғамдық денсаулық сақтау мемлекеттік
бюджеттік денсаулық сақтау мекемесі деңгейінде ОММК
бөлімінде алғаш рет оңалту кезіндегі мейірбикелік күтімді
ұйымдастыруға бағалау жүргізілді. Пациенттердің өмір сапасы
мен функционалдық белсенділігін сақтауға ықпал ете алатын
мейірбикелік басқару және инсультпен ауыратын науқастарды
оңалтудың анағұрлым жетілдірілген стратегиялары анықталды.

4.

Теориялық бөлім
Мидың тамырлары қан айналымының
тұрақтылығын қамтамасыз ететін қан ағынын
тамаша реттейтін ерекше, мінсіз құрылымға ие.
Олар физикалық белсенділік кезінде
коронарлық тамырларға қан ағымының
шамамен 10 есе артуымен, ақыл-ой
белсенділігінің жоғарылауымен мидағы
айналымдағы қанның мөлшері бұрынғы
деңгейде қалатындай етіп жасалған. Яғни, қан
ағымының қайта бөлінуі жүреді. Төмен
жүктемесі бар ми бөліктерінен қанның бір
бөлігі ми белсенділігі жоғарылаған аймақтарға
қайта бағытталады.

5.

Бір-бірінен айтарлықтай ерекшеленетін инсульттің екі негізгі түрі бар: миішілік
қан құйылу – геморрагиялық инсульт және церебральды инфаркт –
ишемиялық инсульт.
1.
Мидағы қан кетулер тамыр қабырғасының жарылуы нәтижесінде пайда
болады, жиі қан қысымының жоғарылауымен. Қанның шығуы қоршаған ми
тінін қысады, бұл әртүрлі фокальды белгілердің дамуына әкеледі. Қан
кетуге тән: қатты бас ауруы, құсу. Церебральды қан кетумен ауыратын
науқастардың көпшілігі бірнеше минуттан бірнеше күнге дейін сананың
жоғалуын сезінеді.
2.
Ми инфарктісі әдетте ми тамырларының бірінің саңылауының жабылуы
(бітелуі) және мидың белгілі бір аймағына қалыпты қанмен қамтамасыз
етілуінің тоқтатылуы нәтижесінде дамиды. Мидың тіршілігіне қажетті
оттегі мен басқа заттардың жеткізілуін тоқтатқаннан кейін жүйке
жасушалары және жүйке тінінің басқа элементтері өледі. Кейіннен өлген ми
затының орнында церебральды сұйықтықпен толтырылған постинфаркті
киста (қуыс) пайда болады.

6.

Инсульт барлық жастағы адамдарда кездеседі, бірақ көбінесе 50 жастан асқан
адамдарда кездеседі. Бірақ соңғы жылдары инсульт жасарып, еңбекке жарамды
жастағы адамдар көбірек зардап шегеді, бұл оңалту мәселесін өзекті етеді.
Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымының мәліметтері бойынша дамыған
елдерде жыл сайын әрбір 100 000 халыққа 150-300 инсульт болады. Ресейде бұл
көрсеткіштер: 250-320 – қала тұрғындары арасында, 170 – ауыл тұрғындары
арасында. Инсульттан болатын өлім-жітім айтарлықтай жоғары: 100 инсульт
пациентінің 35-40-ы өледі. Дұрыс ұйымдастырылған емдеу және оңалту кезінде
тірі қалған пациенттердің көпшілігі бұзылған функциялардың айтарлықтай
қалпына келуін, өзін-өзі күту және тәуелсіз серуендеу мүмкіндігін қайтарады.

7.

Жыл сайын әлемде 6 миллионға жуық адам, ал Ресейде
450 мыңнан астам адам инсульттан зардап шегеді.Алтай
өлкесінде жыл сайын 5000 адам инсультпен ауырады,
адамдардың 10-12% өліммен аяқталады. Рубцовск және
Рубцовск облысында жыл сайын церебральды
инсультпен ауыратын 1000-ға жуық науқас ауруханаға
жатқызылады. 25-65 жас аралығындағы еңбекке
қабілетті адамдарда инсульт жиілігі қала тұрғындары
үшін 2,5-3, ауыл тұрғындары үшін 1000-ға шаққанда 1,9
құрайды.

8.

Ресейде инсульттан болатын өлім жалпы өлім-жітім
құрылымында екінші (21,4%) (15,27), инсульт
салдарынан мүгедектік (жылына 10 000 халыққа 3,2)
мүгедектік тудыратын патологиялар арасында бірінші
орында (40-50%). Қазіргі уақытта Ресей Федерациясында
инсульттің салдары бар 1 миллионға жуық мүгедектер
бар, ал инсульт алған адамдардың тек 20% -дан
аспайтыны жұмысқа оралады. Бұл ретте мүгедектік
алған бір науқастан мемлекет шығыны жылына 1 247 000
рубльді құрайды.

9.

Цереброваскулярлық бұзылыстың белгілері:
1. Тұрақты бас ауруы.
2. Күннің соңында көздің ауыруы, көзді жылжытқанда
күшейетін;
3. Айына үш реттен артық бас айналуы.
4. Жүрек айну, құсу.
5. Құлақта шу, тоқырау сезімі.
6. Қолдың, аяқтың және дененің басқа бөліктерінің ұюы.
7. Құрысулар, естен тану.
8. Тез шаршағыштық, бейқамдық, ұйқының бұзылуы, есте
сақтау қабілетінің бұзылуы.

10.

Цереброваскулярлық бұзылыстың дамуына әсер
ететін негізгі факторлар:
1.Артериялық гипертензия (қан қысымын бақылауды жоғалту).
2. Жүрек және қан тамырларының зақымдануы (жүректің ишемиялық ауруы, әртүрлі
жүрек ырғағының бұзылуы, тамырлардың атеросклеротикалық зақымдануы).
екіншілік факторлар:
1.Алкогольді асыра пайдалану, темекі шегу кезінде никотиндік интоксикация.
2. Дене салмағының шамадан тыс болуы.
3. Отырықшы өмір салты (физикалық әрекетсіздік).
4. Жыныс, жас ерекшеліктері, тұқым қуалаушылық факторы.
5. Тромбоциттердің жабысқақтығы жоғарылаған қан сұйықтығының өзгеруі;
гематокриттің өзгеруі; плазмадағы фибриноген деңгейінің жоғарылауы.
6. Зат алмасу аурулары, қант диабеті.
7. Жедел немесе созылмалы инфекциялар.

11.

Оңалту шаралары кезіндегі мейіргер
рөлі
Оңалтудағы негізгі рөл медбикеге жүктеледі, өйткені ол тәулік
бойы бақылауды қамтамасыз етеді, дәрігердің рецепттерін
орындайды, яғни ол пациентпен күнделікті қарым-қатынас
процесіне және оның сәттілігіне барынша қатысады. оңалту
көбінесе оның жұмысының сапасына байланысты.
Медбикенің міндеттеріне мыналар жатады: өмірлік маңызды
функцияларды бақылау, физиологиялық қажеттіліктерді
қанағаттандыру, қауіпсіздік қажеттіліктерін қанағаттандыру,
асқынулардың алдын алу, әлеуметтік қажеттіліктерді
қанағаттандыру.

12.

Инсультпен ауыратын науқастарды емдеуге арналған неврологиялық
бөлімшенің медбикелері күрделі оңалту жүйесінің барлық білімі мен
дағдыларымен қаруланған. Ерте оңалту шаралары позицияны емдеуден
(позициялаудан), яғни патологиялық моторлы реакциялардың дамуын,
бұлшықет топтарының спастикалықлығын, буын дисфункциясын және басқа
да жағымсыз салдардың алдын алу үшін науқасты төсекке, отыруға дұрыс
жатқызудан басталады.

13.

Мейірбикелік процестің түрлері мен кезеңдері.Рубцовск қаласындағы №2
аурухананың ОНМК бөлімшесінде мейірбикелік күтім процесінде жүзеге
асырылатын іс-шаралардың барлық тізімін үш топқа бөлуге болады:
1.
Дәрігердің нұсқауын алғаннан кейін орындалатын тәуелді
әрекеттер.
2.
Ережеде көзделген және жоғары тұрған мамандардың
мақұлдауын талап етпейтін дербес рәсімдер.
3.
Өзара тәуелді манипуляциялар – дәрігер тағайындайды және
медбике жүргізеді, бірақ кейбір әрекеттерден кейін басқа
персонал орындайды.

14.

Асқынулардың алдын алу
Жоспарлау кезеңінің маңызды сәті қосымша проблемалардың
туындауын болдырмауға бағытталған іс-әрекеттер тізімін жасау
болып табылады. Ең алдымен медбике дәрігердің нұсқауларын
нақты орындауы керек. Бұл науқасты ауыр жағдайдан жылдам
шығаруға және оның екінші инсульттің дамуын болдырмауға
мүмкіндік береді. Алғашқы күндері науқас қатаң төсек
демалысында. Науқастың жағдайы ауыр болса, дәрігер ұзақ төсек
демалысын тағайындай алады.

15.

Практикалық бөлім
Жұмыстың практикалық маңыздылығы мынада: инсультпен ауыратын науқастарды
оңалту бөлімшесінің базасында алғаш рет инсультпен ауыратын науқастардың
негізгі функционалдық және психологиялық проблемалары, олардың мейірбикелік
күтімнің жаңа технологияларын қолданудағы динамикасы зерттелді және
пациенттердің медициналық (мейірбикелік) көмекке қанағаттануы бағаланды.
«Рубцовск қаласының №2 қоғамдық денсаулық сақтау мемлекеттік бюджеттік
денсаулық сақтау мекемесінің базасында АЦМВ бөлімшесінде жедел
цереброваскулярлық бұзылыспен ауыратын науқастарды емдеу және
реабилитациялаудағы медбикенің рөлі» қорытынды біліктілік жұмысына шолу.

16.

Зерттеу түрі: Сапалық зерттеу
Зерттеу дизайны: феноменальды; рандомизирленген мақсатты, популяцияға
негізделген.
Зерттеу объектісі: Рубцовск қаласының №2 қоғамдық денсаулық сақтау
мемлекеттік бюджеттік денсаулық сақтау мекемесі
Зерттелуші: кардиология бөлімінде жұмыс жасайтын медицина қызметкерлері
(мейіргерлер)
Зерттелуші саны: 22 адам
Зерттеу құралы: Сауалнама интернет желісінен алынған мақалаға сүйене
отырып жасалынды: «Алтай мемлекеттік медициналық университеті»
Ресей Федерациясының Денсаулық сақтау министрлігі
Зерттеу мақсаты: Инсульттан кейінге пациенттерге оңалту шараларын жүргізуде
мейіргер рөлінің маңыздылығын сауалнама арқылы анықтау

17.

Зерттеу жұмысының міндеттері:
Тақырыпқа байланысты әдебиеттерді шолу;
Инсульттан кейінгі пациенттерге оңалту шараларын жүргізуде
мейіргер рөлін сауалнама арқылы анықтау
Нәтижесін талдау және қорытынды жасау;
Пациенттердің денсаулығы мен еңбекке қабілеттілігін қалпына
келтіруге бағытталған шаралар жүйесіндегі кардиология бөліміндегі
мейірбикенің жұмысын бағалау;
Зерттеу әдісі
Зерттеудегі медицина қызметкерлеріне арналған сауалнама 17 сұрақтан
тұрады.
Медицина қызметкерлеріне арналған қарапайым анонимді сауалнама
инсульттан кейінгі пациенттерге оңалту шараларын жүргізуде мейіргер
рөлін бағалау үшін қолданылады

18.

1.Зерттеуге қатысқандардың жас ерекшеліктері
1- сұрақ бойынша 19-25 жастағы 12 адам,ол 54,3% құрады,16-36 жас – 36,1%, ал 37-55 жастағы 2 респондент
– 9% құрайды
2.Сіздің жұмыс тәжірибеңіз?
2- сұрақ бойынша 19 адам-1-8 жыл 86,4%, 2 адам-9,1%, ал 1 адам-4,5% жауап берді.
3.Сіздің бөлімде жұмыс істеуіңізді қиындататын жағдайлар?
3 - сұрақ бойынша- 4 респондент психоэмоционалды стресс деп жауап берген -ол 18,2% құрады, қиын жұмыс
жағдайлары деп 2 респондент жауап берген-ол 9,1% құрады,ешқандай қиындықтар туындамайды деп 16
респондент жауап берген ол-72,7% құрады.
4.Мейіргер қандай маңызды қасиетке ие болуы керек деп ойлайсыз?
4 – сұрақ бойынша -3респондент кәсіпқойлық деп жауап берген-ол 13,6% құрады, 14 респондент жанашырлық
деп жауап берген –ол 63,6% құрады, 5 респондент қайырымдылық деп жауап берген-ол 22,7% құрады.
5.Сіз күнделікті емшара жүргізу барысында пациентке қанша уақыт бөлесіз?
5 – сұрақ бойынша респонденттердің 3-еуі 30 минуттан аз деп біледі-ол дегеніміз 13,6% құрады, 30 минуттан
көп, бірақ 1 сағаттан аз деп 10 респондент жауап берген бұл-45,5% құрады, 1 сағаттан көп, бірақ 3 сағаттан аз
деп 3 респондент жауап берген ол-13,6% құрады, 3 сағаттан көп, бірақ 5 сағаттан аз деп 5 респондент жауап
берген бұл-22,7% құрады, 5 сағаттан көп деп респонденттердің 1-еуі жауап берген-ол 4,5% құрады.

19.

6.Сіз пациент пен мейіргер күніне қанша рет өзара әрекеттесу керек деп ойлайсыз?
6 – сұрақ бойынша респонденттердің 12-сі 10 және одан аз деп біледі-ол 54,5% құрады,
респонденттердің 8-і 10-20 рет деп біледі ол-36,4 % құрады, респонденттердің 1-еуі 20-30 рет деп
біледі бұл-4,5% құрады, респонденттердің 1-еуі 30 дан көп деп жауап берген бұл-4,5% құрады.
7.Пациенттерді оңалтудың тиімділігіндегі мейірбикенің рөлін қалай бағалайсыз?
7 – сұрақ бойынша 7-респондент маңызды деп жауап берген-ол 31,8% құрады, 14-респондент өте
маңызды деп жауап берген ол- 63,6 % құрады, 1-респондент мүлде маңызды емес деп жауап
берген ол- 4,5% құрады.
8.Инсульттан кейінгі пациенттерді реабилитациялауда мейіргерлік араласу қажет деп
ойлайсыз ба?
8 – сұрақ бойынша респонденттердің 21-і Ия деп жауап берген ол- 95,5% құрайды, Жоқ деп жауап
бергендер-1-еу ол- 4,5% құрайды.
9.Сіз пациенттермен қандай оңалту шараларын жүргізесіз?
9 – сұрақ бойынша 13-респондент жаттығу терапиясы,тренажерларға жаттығу деп жауап берген
ол-59,1% құрады, 5-респондент физикалық жаттығулар мен гимнастикаға көмектесемін деп жауап
берген ол- 22,7% құрады, 4-респондент ауызша ұсыныстар беремін деп жауап берген ол-18,2%
құрады.
10.Сіз пациенттердің қозғалуына немесе дене қалпын ауыстыруға қатысасыз ба?
10 – сұрақ бойыншаМен жүруге қиналатын пациенттерге көмектесемін деп 7-респондент жауап
берген ол-31,8% құрады, қатысудың қажеті жоқ деп 0-респондент ол- 0% құрайды.

20.

11.Сіз пациенттерге инсульттың алдын алу бойынша қандай ұсыныстар бересіз?
11 – сұрақ бойынша Санбюллетендер мен парақшалар деп 3-респондент жауап берген ол- 13,6%
құрайды, Жадынамалар мен буклеттер түрінде таралатын материалдар деп 14- респондент жауап
берген ол- 63,6% құрайды, Мен ауызша ұсыныстар беремін деп 5-респондент жауап берген ол22,7% құрайды.
12.Сіз өзіңіздің жұмысыңызға қанағаттанасыз ба?
12- сұрақ бойынша респонденттердің 19-ы қанағаттанамын деп біледі ол- 86,4% құрады,
респонденттердің 3-еуі толық қанағаттанбаймын деп біледі ол- 13,6% құрады, қанағаттанбаймын деп
0-респондент ол- 0% құрады.
13.Реабилитациялық шаралар жүргізуде пациенттерде жақсару байқалады ма?
13- сұрақ бойынша Ия деп 22-респондент жауап берген ол-100% құрады, Жоқ деп 0-респондент ол0% құрады.
14.Инсульттан кейінгі пациенттерге қандай реабилитациялық шараларды жүргізу тиімді?
14 – сұрақ бойынша респонденттердің 1-еуі сумен емдеу деп жауап берген ол- 4,5% құрайды,
респонденттердің 10-ы емдік жаттығулар деп жауап берген ол- 45,5% құрайды, респонденттердің 2еуі ақпараттық физиотерапия деп жауап берген ол- 9,1% құрайды, респонденттердің 1-еуі
ортопедиялық іс-шаралар деп жауап берген ол- 4,5% құрайды, респонденттердің 8-і кәсіби терапия,
интеллектуалды және психикалық дамуға бағытталған педагогикалық тәсіл деп жауап берген ол36,4% құрайды.

21.

15.Инскльттан емделуші пациенттерге реабилитация жүргізуге қандай жағдайлар
қарсы көрсеткіш болуы мүмкін?
15 – сұрақ бойынша 1-респондент температураның болуы деп біледі ол-4,5%, 6респондент ауырсыну синдромы кезінде деп біледі ол- 27,3%, 2-респондент бұлшықет
тырысуы деп біледі ол- 9,1%, 8- респондент жоғары қан қысымы деп біледі ол- 36,4%, 2респондент жалпы әлсіздік деп біледі ол- 9,1%, 3- респондент қарсы көрсеткіштері жоқ
деп біледі ол- 13,6%.
16.Инсульт диагнозымен емделуші пациенттерге реабилитация жүргізуде
мейіргердің жұмысының ерекшелігі неде деп ойлайсыз?
16 – сұрақ бойынша респонденттердің 10-ы Пациенттермен және олардың отбасымен
жұмыс деп жауап берген ол- 45,5% құрады, респонденттердің 10-ы Пациенттермен мен
олардың отбасына психологиялық қолдау көрсету деп жауап берген ол- 45,5% құрады,
респонденттердің 1-еуі Отбасын оқыту деп жауап берген ол- 4,5% құрады,
респонденттердің 1-еуі Емделіп шыққан пациенттердің қайталап келуі деп жауап берген
ол- 4,5% құрады.
17.Миокард инфарктісі бар пациенттерге реабилитациялық шара жүргізуде қандай
заманауи жаңа әдістерді меңгергіңіз келеді?
17 – сұрақ бойынша Аппаратты медицина деп 13-респондент жауап берген ол- 59,1%,
ЕДШ заманауи әдістері деп 8-респондент жауап берген ол- 36,4%, Массаждың жаңа
тәсілдері деп 1-респондент жауап берген ол-4,5%.

22.

Зерттеу қорытындысы
Зерттеу кезінде сауалнамаға жалпы 22 респондент қатысты.
Оңалту шараларын жүргізу кезіндегі мейіргерлердің білім деңгейі - 67% құрады.
Пациенттерді оңалтудың тиімділігіндегі мейірбикенің рөлін өте маңызды деп бағалайтындар
саны – 63,6 % құрады.
Ұсыныс
Миокард инфаркты кезіндегі пациенттерді реабилитациялауда мейіргер пациентпен көбірек
жұмыс жасалуы және пациентке көп уақыт бөлінуі маңызды.
Пациентті қозғалту немесе дене қалпын ауыстыру кезінде мейіргерлер өздерінің де
денсаулықтарын ойлауы қажет.
Пациенттерге реабилитациялық шараларды жүргізуде заманауи әдістері кеңінен қолданса.