Жеке бизнесті құрудің негізгі кезеңдері

1.

1.3 Жеке бизнесті құрудің
негізгі кезеңдері
- Жеке істі құрудың жалпы жағдайлары мен
кезеңдері. Жеке істі құру мақсаты мен идеясы.
Кәсіпкердің жеке қасиеттері
- Нарықты зерттеу және талдау
- Фирманы (кәсіпорынды) мемлекеттік тіркеу
- Стартапты құру. Стартап түрлері мен
айырықша ерекшеліктері.

2.

ҚР Азаматтық Кодексіне сәйкес (
жалпы бөлім, 10 -бап)
• Азаматтардың, оралмандардың және заңды
тұлғалардың мүлікті пайдалану, тауарларды өндіру,
сату, жұмыстарды орындау, қызметтерді көрсету
арқылы таза кіріс алуға бағытталған, жеке меншік
құқығына (жеке кәсіпкерлік) не шаруашылық
жүргізу немесе мемлекеттік кәсіпорынды жедел
басқару құқығына (мемлекеттік кәсіпкерлік)
негізделген дербес, бастамашылық қызметі
кәсіпкерлік болып табылады. Кәсіпкерлік қызмет
кәсіпкер атынан, оның тәуекел етуімен және
мүліктік жауапкершілігімен жүзеге асырылады.

3.

Ұйымдық-құқықтық нысандардың қандай бір
түріне негізделіп жеке бизнесті құру үшін қажетті
алғышарттар:
Алғашқы капиталды қалыптастыруға қажет, мүліктің болуы
Жарғылық капиталдың минималды мөлшерін қалыптастыру үшін
керек ақша-қаражаттың болуы
Болашақ ұйымның кеңсесін орналастыратын ғимараттың болуы не
ғимаратты жалға алу мүмкіндігінің болуы
Кәсіпкерлік қызмет нәтижесі іске асырылатын нарықты алдын ала
зерттеу
Жеке істі жүзеге асыруға мүмкіндік беретін, кәсіби мамандардан ұжым
құру

4.

Өз ісіңді құрудың кейбір
жағдайлары
• Кәсіпкер болашақ өзінің ісін құру туралы
ойланғаннан кейін бірқатар сұрақтарға жауап
беруі керек:
• 1. Оның кәсіпорны кім үшін жұмыс істеуі
мүмкін? оның тұтынушылары кімдер?.
Сондықтан кәсіпкерлік туралы шешім
қабылдағаннан кейін идеяны ойластыру
керек. Тауарды кім үшін өндіру керек? Кімге
жұмыс істеу керек? Кімге қызмет көрсету
керек? Тәрізді сұрақтарға жауап іздеу керек.

5.

• 2. Нақты қандай тауар өндіру керек?
Нақты қандай қызмет көрсетіп, жұмыс
орындау керек? Кәсіпкердің осы іс-әрекетті
жүзеге асыру үшін жағдайы бар ма? Осы
мәселені шешу керек. Сонымен қатар,
кәсіпкер заңды және лицензияланған
қызметпен айналысуға құқығы бар.

6.

• Өнімді қалай өндіру керек? Жұмысты қалай
орындау керек? Қызметті қалай көрсету
керек? деген мәселелерге назар аударылу
керек. Тауардың сапалық сипаттамасы
қандай болады, шығын мөлшері және
бәсекеге қабілеттілігі қандай деңгейде
болатындығын ойластыру қажет.

7.

Болашақ кәсіпкер өз ісін құруды жоспарлай
отырып, бірқатар нарықтық принциптерді
басшылыққа алу керек. Олар:
• 1. Қажеттілікті табу және оны қанағаттандыру.
Себебі кәсіпкерлік қызмет өзге тұлғалардың
қажеттіліктерін қанағаттандыруға бағытталған
қызмет.
• 2. Аз шығынмен (өзіндік құн) тауар өндіру
керек.
• 3. Кәсіпкер өндірілген тауарға баға қою
кезінде бәсекелестердің мінез-құлқын,
тұтынушылардың тұтынушылық сұранысын,
нарықтың қанығу деңгейін ескеру керек.

8.

Тұтынушылардың
қажеттілігін
қанағаттандыру керек
Бизнес-идея
Кәсіпкерді
моралдық
тұрғыдан
қанағаттандыр
у керек
Табысты болуы
қажет

9.

Ой-талқы. Ақыл-ойды ширату.
Бизнес үшін
анықтау.
Франчайзинг.
әлеуетті
нарықтың
мүмкіндіктерін
Бизнес-идеяны іздеу тәсілдері
Қажеттілікті өзгертудегі үрдістер.
Адамдардың өз мәселелері жайлы әңгімелерін тыңдап,
пайдалану.
«Экономикалық көріпкелдер» яғни футурологтар
қызметін пайдалану.

10.

Кәсіпкердің жеке қасиеттері
Кәсіпкер
• Адал болу
• Біліктілігі
• Талапкер
• Ынталы
• Көшбасшы
• Басқа тұлғалардың пікірін
құрметтеу
• Үнемі үйрену, оқу
• Тәуекелге дайын болу
• Қоршаған ортаның
қарсылығын жеңе білу
• Қойылған мақсатқа жетуде
табандылық таныту
• Жауапкершілікті сезіну
• Ерік-жігерлі болу
• Еңбекқор болу
• Қажетті әріптестерді тарта білу
• Коммерциялық және қаржылық
білімдері болу

11.

Жеке бизнес
артықшылықтары
кемшіліктері
Тәуелсіз жұмыс істеу
Үлкен тәуекел.
Икемді әрі тез шешімдерді қабылдау Кірістер көлемінің тұрақсыздығы.
мүмкіндігі
Жергілікті жағдайға икемді болу
Операциялық
болады
шығындары
Материалды табысқа
мүмкіндігі
Ұзақ мерзімді пайда
тез
Өз қаражатыңды салу қажеттілігі.
төмен Аптасына 6-7 күннен 10-15 сағаттан
жұмыс істеу қажеттілігі
жету
Бірнеше мамандықты алып жүру
Өзіндік немесе дербес нарық
артықшылығы
Кәсіпкерлік рухты сақтай білу

12.

• Болашақ кәсіпкер өз ісін құруды жоспарлай
отырып, бірқатар нарықтық принциптерді
басшылыққа алу керек. Олар:
• 1. Қажеттілікті табу және оны қанағаттандыру.
Себебі кәсіпкерлік қызмет өзге тұлғалардың
қажеттіліктерін қанағаттандыруға бағытталған
қызмет.
• 2. Аз шығынмен (өзіндік құн) тауар өндіру
керек.
• 3. Кәсіпкер өндірілген тауарға баға қою
кезінде бәсекелестердің мінез-құлқын,
тұтынушылардың тұтынушылық сұранысын,
нарықтың қанығу деңгейін ескеру керек.

13.

Шағын бизнес ісі бойынша АҚШ-ң
әкімшілігі
• Кәсіпкер бойынан табылуы керек 5 негізгі
қасиетті бөліп көрсеткен:
Ерік-жігер, жұмыс істеуге өзін мәжбірлеу дағдысы
Ойлау қабілеті
Адамдармен қарым-қатынас орната білу қабілеті
Коммуникабелділік
Техника мен технологияны білу

14.

• НАРЫҚ – бұл тауар айналымының саласы,
тауарды сату және сатып алумен
байланысты экономикалық қатынастар
жиынтығы

15.

Нарықты зерттеу және талдау
Тиімді басқару шешімдерін қабылдау, әрі қарай дамыту бағыттарын анықтау үшін
шаруашылық субъектісінің нарық конъюнктурасы туралы ақпарат алу
Зерттеу объектілері
Нарықтың даму үрдістері мен
Нарықтың құрылымы мен географиясы,
тенденцияларын, макроорта факторларының
оның сыйымдылығы, динамикасы,
өзгерісін талдау (демографиялық,
нарықтағы кедергілер, бәсекелестің
экономикалық, технологиялық, саяси,
жағдайы, қалыптасқан конъюнктура,
әлеуметтік-мәдени, табиғи)
мүмкіндіктері және тәуекелдер зерттеу
Нарықты зерттеу мен талдаудағы негізгі нәтижелер
Жаңа нарыққа
Нарық дамуын
шығудың
болжау;
Нарықты
мүмкіндіктері мен
Ұйымды нарықта
конъюнктуралық
сегменттеуді жүзеге
тиімді
жайғастыру
тенденцияларды
асыру
стратегияларды
бағалау
анықтау

16.

Кәсіпкерлікті мемлекеттік тіркеу тәртібі:
Дара кәсіпкерді мемлекеттік тіркеу:
Мемлекеттік кіріс органына не "Азаматтарға арналған үкімет" мемлекеттік корпорациясы
рұқсаттар мен хабарламалар саласындағы уәкілетті орган бекіткен нысан бойынша хабарлама
жібереді. Мемлекеттік кіріс органы дара кәсіпкерді мемлекеттік тіркеуді жүргізеді.
Жеке кәсіпкерді тіркеу үшін қажетті құжаттар тізімі:
өтініш;
жеке кәсіпкерді мемлекеттік тіркеу үшін бюджетке жиын сомасын тӛлеу туралы құжат;
жеке куәлігінің түпнұсқасы және кӛшірмесі;
өлшемі 3,5*4,5 см фотосурет;
жылжымайтын мүлікке немесе оны пайдалануға меншік құқығын растайтын құжат немесе үй
кітапшасы
егер өтініш беруші кәмелеттік жасқа толмаған болса, аталған құжаттарға ата-аналарының, асырап
алушылардың немесе қамқоршысының келісімі қоса тіркеледі, мұндай келісім болмаған жағдайда
кәмелетке толмаған адамды толықтай әрекетке қабілетті деп
Заңды тұлғаларды мемлекеттік тіркеуді және филиалдар мен өкілдіктерді есептік тіркеуді, ҚР
заңнамалық актілерінде көзделген жағдайларды қоспағанда, әділет органдары жүзеге асырады.
Заңды тұлғаны-шағын кәсіпкерлік субъектісін есептік тіркеу кез-келген халыққа қызмет көрсету
орталығына барып алуға болатын электрондық цифрлық қолтаңба арқылы жүзеге асырылады
(www.egov.kz-электрондық сұрау жолдарын толтыру-сұрау салуға электрондық цифрлық
қолтаңбамен қол қою).

17.

• Стартап немесе стартап-компания
(ағылшыншадан start-up — іске қосу, бастап
кету) — инновациялық жаңа идеяға
негізделіп бизнес құруды көздеген жаңа
компания

18.

Стартап түрлері
• Классикалық стартаптар
• (Көлік жөндеу орталықтары, наубайхана және т.б.)
• IT-технология саласындағы стартаптар
• (сайт құрастыру, қосымшалар әзірлеу)
• Желілік стартаптар
• (азық-түлік, тұрмыстық заттар, косметика өнімдері)
• Франшиза

19.

Студенттер стартаптарының 2004-2013
жылдар аралығындағы алғашқы 10-ғы
№
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
Стартап атауы
Facebook (2004) –ірі әлеуметтік желі
Reddit (2005ж)- Әлеуметтік-жаңалықтар сайты
Quiyk (2006 ж). - спорттық киімдер
Dropbox (2007ж)— файл хостинг компаниясы
6 dot (2008 ж)-зағип адамдарға арналған технология
First Round Records (2009 ж)-музыка саласы
Cheeseboy (2010 ж)-тамақ өнеркәсібі
Snapchat (2011ж)-әлеуметтік желі
Big Fish Presentations (2012ж)-презентациялар жасау
сервисі
Owlet Baby Monitors (2013ж)-сәбилерге арналған
құрылғы