Qadimgi Xitoy cholg'ulari

1.

2.

Qadimgi Xitoy
cholg'ulari
Talaba : Raxmatova Mexribon
"Bastakorlik san'ati "

3.

Xitoyning qadimgi
musiqiy cholg‘ulari juda
xilma-xil bo‘lib, ular
asosan torli, puflama va
zarbli cholg‘ularga
bo‘linadi. Quyida eng
mashhur qadimgi Xitoy
cholg‘ularini sanab
o‘tamiz:

4.

1.Torli cholg'ular
Guqin – 7 torli, pizzikato usulida
chalinadigan qadimgi sitara.
Gu Zheng – 16-25 torli Xitoy g‘ijjakiga
o‘xshash cholg‘u
Pipa – 4 torli, dumaloq shaklli va tirnoq
bilan chalinadigan cholg‘u.
Erhu– 2 torli kamoncha, yumshoq va lirikal
ovoz chiqaradi.

5.

Guqin cholg'usi
Guqin asosan yakkaxon asbob sifatida ishlatiladi.
Bu kamdan-kam hollarda orkestrda ko'rinadi,
lekin ko'proq yolg'iz yoki uning musiqasini
tushunadigan va qadrlaydigan kichik bir guruh
odamlar bilan ijro etiladi. U xitoy adabiyoti sinfi
va xitoy rassomchiligi, sheʼriyati, daosizm va
konfutsiylik falsafalari bilan yaqindan aloqada.

6.

7.

8.

Guqin (古琴)
Guqin Xitoyning eng qadimgi torli
cholg‘ularidan biri bo‘lib, tarixi
taxminan 3000 yil oldinga borib
taqaladi.
U Konfutsiy davrida (mil. avv. 551–
479) donishmandlik va ruhiy
xotirjamlikni ifodalovchi cholg‘u
sifatida tanilgan.
Guqin imperatorlar, olimlar va
faylasuflar tomonidan ijro etilgan va
2003 yilda UNESCO tomonidan
insoniyatning nomoddiy madaniy
merosi sifatida e’tirof etilgan.

9.

Gu Zheng (古筝)
Gu Zheng mil. avv. 5-asrda paydo bo‘lgan va
dastlab 12 torli bo‘lgan. Keyinchalik 16, 21 va
25 torli variantlari rivojlandi.
Qin sulolasi (mil. avv. 221–206) va Tang
sulolasi (618–907) davrida juda mashhur
bo‘lgan.
U Xitoyning an’anaviy xalq musiqasida keng

10.

11.

Pipa (琵琶)
Pipaning dastlabki shakli Han sulolasi (mil. avv.
206 – mil. 220) davrida Markaziy Osiyodan
Xitoyga kirib kelgan.
Tang sulolasi davrida (618–907) saroy musiqasi
va xalq musiqasida keng qo‘llanilgan.
Pipa tezkor va murakkab uslubda chalib
bo‘ladigan cholg‘u hisoblanadi.

12.

13.

14.

Erhu (二胡)
Erhu qadimiy Tang sulolasi (7-asr)
davrida Xitoyga Markaziy Osiyo
orqali kirib kelgan.
Ming (1368–1644) va Qing (1644–
1912) sulolalari davrida klassik va
an’anaviy musiqada keng
qo‘llanilgan.
Uning ovozi inson ovoziga yaqin
bo‘lib, ko‘pincha hissiyotli va
dardli ohanglarni ijro etishda
ishlatilgan

15.

16.

2. Puflama cholg‘ular tarixi
Dizi (笛子)
Dizi mil. avv. 6000 yillarga borib
taqaladi va Xitoyda eng qadimgi
puflama cholg‘ulardan biri
hisoblanadi.
Han sulolasi (mil. avv. 206 – mil.
220) davrida uni harbiy
musiqada, teatrda va xalq
bayramlarida keng ishlatishgan.
Odatda, bambukdan yasalgan
bo‘lib, u turli xil musiqaviy
janrlarda ishlatilgan.

17.

18.

Xiao (箫)
Xiao dastlab Zhou sulolasi (mil. avv. 1046–
256) davrida paydo bo‘lgan.
Konfutsiy falsafasida xotirjamlik va ma’naviy
uyg‘unlik ramzi sifatida qaralgan.
Saroy musiqasi va taoistik an’anaviy
musiqada keng ishlatilgan.

19.

Sheng (笙)
Shengning tarixi mil. avv. 3000
yilga borib taqaladi.
Bu Xitoydagi eng qadimgi ko‘p
tovushli (polifonik) cholg‘ulardan
biri bo‘lib, turli balandlikdagi
naychalardan iborat.
Uning ta’siri keyinchalik
yevropalik organ cholg‘ulariga
ham ta’sir qilgan.

20.

21.

22.

E'tiboringiz
uchun raxmat!