Bola shaxsiga yo‘naltirilgan ta’limda differensial yondashuv

1.

1-modul: Bola shaxsiga yo‘naltirilgan ta’lim
2a-mashg‘ulot: Bola shaxsiga yo‘naltirilgan
ta’limda differensial yondashuv

2.

Bola shaxsiga yo‘naltirilgan ta’limda
differensial yondashuv

3.

Salomlashuv va kirish

4.

Mashg‘ulot maqsadlari:
Differensial yondashuvning mazmunini
tushunadilar
1
2
3
Differensial yondashuvning afzalliklari
haqida bilib oladilar
Dars jarayonida differensial yondashuvning
amaliy strategiyalarini tavsiflab beradilar

5.

Kun tartibi
Differensial yondashuv tushunchasi;
2) Differensial yondashuvning asosiy
elementlari;
3) Differensial yondashuv amaliyotda;
4) Dars rejasini tuzish;
5) Mashg‘ulot yakuni va amaliyot
1)

6.

Differensial ta’lim tushunchasi

7.

Differensial yondashuvda
o‘qituvchilar barcha o‘quvchilarning turli ehtiyojlarini
qondirish uchun faol o‘qitishni rejalashtiradilar va
moslashtiradilar.
Kerol Enn Tomlinson

8.

Keling, birgalikda differensial yondashuv mavzusini koʻrib
chiqamiz.
• Differensiatsiya dars yaratish degani emas, balki darsni
barcha oʻquvchilar muvaffaqiyatga erishishi uchun
moslashtirishdir.
• Turfa xil oʻquvchilarga turlicha yondashuv kerak va “barcha
uchun mos keladigan” oʻqitish usullari ularning turli
ehtiyojlarni qamrab olmaydi.

9.

Differensial yondashuvning afzalliklari
Jalb qilish darajasi ortishi:
motivatsiya va faollikni oshiradi
O‘quvchilarning ehtiyojlarini qondiradi va
inklyuziyani targ‘ib qiladi:
Nogironligi bo‘lgan, iqtidorli - barcha o‘quvchilarni qo‘llabquvvatlaydi
Ta’lim samaradorligini oshiradi:
Differensial ta’limda o‘quvchilar yuqori yutuqlarga
erishadi
O‘quvchilarning bilim olishiga yordam beradi:
fikrlashni rivojlantiradigan muhitni yaratadi

10.

Keling, differensial yondashuvning ayrim afzalliklarini koʻrib
chiqamiz.
Taqdimotdagi ma’lumotlarga ko‘ra Kerol Enn Tomlinson
differensial taʼlim sohasida oʻtkazgan tadqiqotlari natijasida,
oʻquvchilar oʻqitish jarayoni ularga moslashtirilganini his qilsalar,
gʻayrati oshib, yuqori natijalarga erishishga qodir boʻlishi
isbotlangan.

11.

Differensial yondashuvning asosiy
tamoyillari
O‘quvchilarning turli
ehtiyojlarini qondirish uchun
ko‘rsatmalar
Kontent, jarayon, mahsulot
va ta’lim muhitini
o‘zgartirish
Tayyorlik, qiziqishlar va
o‘quvchi profillariga e’tibor
qaratish

12.

Differensial yondashuv faol oʻrganish strategiyalaridan biri
sanaladi va uning toʻrtta asosiy elementlari mavjud. Ular
quyidagicha: mazmunni differensiatsiya qilayotganda
“nima?” oʻqitilishini oʻzgartirasiz, jarayonni differensiatsiya
qilayotganda u “qanday?” oʻqitilishni oʻzgartirasiz,
mahsulotni differensiatsiya qilayotganda bilim “qanday?”
namoyon etilishini oʻzgartirasiz va oʻquv muhitini
differensiatsiya qilayotganda oʻrganish kontekstini
oʻzgartirasiz.
Tadqiqotlarga koʻra, differensial taʼlim yondashuvi - oʻquvchi
koʻproq ma’lumotlarni imkon qadar puxta oʻrganishi uchun u
nimani qanday oʻrganishi kerakligini va oʻrganganlarini
ifodalashning turli yondashuvlarni rejalashtiradigan taʼlim
amaliyotidir.

13.

Differensial yondashuvning asosiy elementlari
Mazmun – o‘quvchilar nimani o‘rganishi
Jarayon – o‘quvchilar materialdan qanday
foydalanishi
Mahsulot – o‘quvchilar o‘z o‘rganganlarini
qanday namoyish etishi
O‘quv muhiti - jismoniy va emotsional muhit

14.

Mazmun bo‘yicha differensiatsiya
Turli ta’lim darajalariga mos resurslarni tanlash
Vizual yoki multimedia resurslarini taqdim etish
Mavzular, matnlar yoki loyihalar bo‘yicha tanlash
imkoniyatini taqdim qilish
Tayyorlik darajasiga qarab differensiallashtirilgan
topshiriqlardan foydalanish

15.

Jarayon bo‘yicha differensiatsiya
1
2
3
4
Darsda o‘quv
bekatlaridan
foydalanish
Qo‘shimcha
qo‘llabquvvatlashni
taqdim etish
Bilim
darajalariga
mos
guruhlarni
birlashtirish
Hamkorlikda
va mustaqil
ishlash
variantlarini
birlashtirish

16.

Mahsulot bo‘yicha differensiatsiya
O‘rganganlarini taqdim etish bo‘yicha o‘quvchiga tanlov
imkoniyatini taqdim etish (masalan, loyihalar, taqdimotlar,
insholar)
Turli tayyorlik darajalari uchun mahsulotlarning murakkabligini
moslashtirish
Yangi ijodiy formatda (podkastlar, videolar, modellar) faoliyat
yuritishni qo‘llab-quvvatlash
Tengdoshlar tomonidan yoki o‘zini-o‘zi baholashni rag‘batlantirish

17.

O‘quv muhiti bo‘yicha differensiatsiya
MOSLASHUVCHAN
O‘RINDIQLAR VA
JOYLASHUV
TARTIBINI TAQDIM
ETISH
XAVFSIZ, QO‘LLABQUVVATLOVCHI,
MUSTAQIL VA
HAMKORLIKDA
ISHLASH UCHUN
QULAY MUHIT
YARATISH
TOPSHIRIQNI
BIRINCHI
BAJARADIGAN
O‘QUVCHILARNI
JALB QILISHGA
QO‘SHIMCHA
VAZIFALAR BILAN
TA’MINLASH

18.

Differensiatsiyaga doir misol
“Tabiiy fanlar” darsida quyosh tizimi mavzusi
1.Mazmun: Sayyoralar haqidagi sodda matn (boshlang‘ich daraja),
o‘quvchilar sayyoralar haqida chuqur o‘rganadilar (o‘rta daraja) ...
2.Jarayon: Quyosh tizimining vizual modelini yarating yoki quyosh
tizimi haqidagi audio tinglang va grafik organayzerni yarating...
3.Mahsulot: Yozma hisobot tayyorlang, plakat yarating, slayd-shou
tayyorlang...
4.Ta’lim muhiti: Mustaqil ish bekatlari, hamkorlik bekati, onlayn
resurslarga kirish uchun texnologiya bekati.

19.

Differensiatsiya amaliyotda
Kichik guruhlarda faoliyat
Mavzu tanlab dars rejalashtirish:
– Kontent;
– Jarayon;
– Mahsulot;
– Ta’lim muhiti

20.

Differensial yondashuvida muammolar
• Ma’muriyat tomonidan qo‘llab-quvatlash mavjud emasligi:
maktab rahbarlari o‘quvchilarning turli ehtiyojlarini qondirish
uchun zarur bo‘lgan resurslar yoki vaqt ajratmasligi.
• O‘quv dasturidan chetga chiqishdan qo‘rqish: o‘qituvchilar
darslar mazmunini o‘zgartirish baholash natijalarining pasayishiga
olib kelishi mumkinligini anglashlari.
• Intizom bilan bog‘liq muammolar: bitta sinfda bir nechta
faoliyatni yoki o‘qitish yondashuvlarini amalga oshirish kuchli sinf
boshqaruvi strategiyalarini talab qiladi.
• Vaqtni rejalashtirish: bir darsning o‘zida turli yondashuvlarni
amalga oshirish darsda vaqt yetarli bo‘lmasligiga olib keladi.

21.

Kichik qadamdan boshlang!
Ochiq savol berish - ochiq savollarni berish, o‘quvchilarning qobiliyat
darajasidan qat’iy nazar, barcha o‘quvchilarga javob berish imkonini
beradi.
Tanlash imkoniyatini berish - o‘quvchilarga vazifalarni bajarishlari
uchun tanlash imkoniyatini beradi.
Qiziqishlar bo‘yicha guruhlar tashkil etish - o‘quvchilarni o‘rganish
uslublari, qiziqishlari va tayyorgarlik darajasi bo‘yicha guruhlarda
birlashtirish.
Qo‘shimcha vazifalar berish – topshiriqni birinchi bajargan o‘quvchilarga
mustaqil faoliyat uchun topshiriqlar berish.

22.

Fikr va mulohazalar
Mashg‘ulot haqida mulohaza yuriting: sinfingizda
differensial yondashuvni qanday amalga
oshirasiz?
Fikringizni yozma bayon eting.
Differensial yondashuvda qanday qiyinchiliklarga
duch kelishingiz va bu muammolarni qanday
bartaraf etish mumkin? Fikringizni yozma bayon
eting.