1_Matematika_KRK(1)

1.

Matematika fani o‘qituvchilar uchun
kasbiy rivojlanish kuni treningi
1-modul : Singapur matematika o‘quv dasturi va
uning tahlili (1-qism)
© All rights reserved.

2.

Dastlabki treningning asosiy maqsadlari
• O‘quvchilarda PISA baholash dasturi matematikga oid
ko‘nikmalarini shakllantirish orqali ularning matematik
savodxonligini oshirish.
• Treningda olgan bilimlarini o‘z maktabidagi o‘qituvchilarga
o‘rgatish.
© All rights reserved

3.

4.

Matematika fani o‘qituvchilar uchun kasbiy rivojlanish kuni
treningi
Maqsadi:
• O‘qituvchilarning dastlabki treningdan olgan bilimlarini kengaytirish.
• Matematikani o‘qitish va o‘rganishning turli xil pedagogik yondashuvlari
bo‘yicha ishtirokchilarni treningda olgan bilim va ko’nikmalarini boyitish.
Vazifasi:
• Ishtirokchilarning Singapur matematika o‘quv dasturi asosida matematika
darslarini yanada samarali tashkil qilish maqsadida yangi mazmun, metodlar,
pedagogik texnologiyalar va baholash bo’yicha bilim va ko‘nikmalarni
rivojlantirish.
© All rights reserved

5.

Bizning yondashuvimiz
Amaliy faoliyat orqali o‘rganish
• Ishtirokchilardan trening davomida o‘rgangan va amaliy foydalanilgan barcha
materiallardan kelgusida maktabdagi dars hamda kasbiy rivojlanish kuni va soati
mashg’ulotlarida samarali foydalanishlari talab etiladi.
• Ishtirokchilar o‘quv mashg‘ulotlari davomida o‘quv va tarqatma materiallari va tegishli
o’quv ko’rgazmali jihozlar bilan ta’minlangan bo‘lishi zarur. Chunki, bu material va
jihozlarga doimiy ravishda mashg’ulotlar davomida murojaat qilishingiz mumkin
bo‘ladi. Bu dars va mashg‘ulotlar samaradorligini oshiradi.
• Mazkur yondashuvdan doim o‘quvchilar bilan faol mashg‘ulotlarni o‘tkazayotganda
foydalanishingiz lozim bo‘ladi.
© All rights reserved

6.

Trening dasturininig mavzulari:
1. Singapur matematika o‘quv dasturi va uning tahlili .
2. Muammolarni hal qilish (matematik masalalarni yechish) strategiyalari.
3. “Moddiy-Rasmli-Timsolli” (MRT) yondashuvi va darsda o‘quvchilarni boshqarishning
yangicha usullaridan foydalanish orqali matematik tushunchalarni tushunish.
4. Matematik ko‘nikmalarni rivojlantirish.
5. Matematik fikrlashni rivojlantirish uchun samarali o‘qitish hamda tajribaga (jarayonga) va
loyihalashga asoslangan darslarni tashkil qilish.
6. Matematikani o‘rganishda ta’lim texnologiyadan foydalanish.
7. O‘rganishni turli usullarda baholash.
8. Matematika darslarini munozaralar, yo’naltirilgan savollar asosida tashkil qilish.
© All rights reserved

7.

Treningni samarali o’tkazishga qo’yilgan talablar (rioya qilish qoidalari)
1. Ochiq va erkin fikrga ega bo‘ling! O’rganishga o’zgacha nazar bilan qarash. Harr doim yangi
ma’lumotlarni o‘rganish yoki avval bilganimizni mustahkamlash mumkin.
2. To‘liq ishtirok eting! Qancha ko‘p bilimga ega bo‘lsangiz, shuncha ko‘p tajribaga ega bo‘lasiz.
3. Diqqatingizni jamlang! Boshqa fikrlar va hayollarni bir chetga surib qo‘ying (butun e’tiboringizni yangi
bilimlarni o‘rganishga qarating). Qolaversa , bunga trening davomida ham jismoniy va ruhiy jihatdan tayyor
bo‘ling.
4. Savollar bering! Agar biror narsani tushunmasangiz, tortinmay so‘rang. Chuqur o‘rganish kaliti biz yoki
hamkasblarimiz bergan savollardir.
5. O‘rganganlaringizni amalda qo‘llang! Ushbu treningdagi yangi tamoyillar va o‘rganish natijalari sizga ham,
o‘quvchilaringizga ham katta foyda keltirishi mumkin! O‘rganganlaringiz uzoq muddatli xotirada saqlang.
6. Bilimlaringizni baham ko‘ring! O‘rganganlaringizni hamkasblaringiz bilan bo‘lishish uchun vaqt ajrating.
© All rights reserved.

8.

© 2024 Marshall Cavendish Education. All rights reserved.

9.

1-modul
1-qism

10.

Singapur
matematika
o‘quv dasturi
va uning tahlili
(1-qism)
© .All rights reserved.

11.

Singapur ta'lim tuzilmasi
Daraja
Boshlang‘ich sinflar
O‘rta sinflar
Yuqori sinflar
© All rights reserved
Singapurda
O‘zbekistonda
Boshlang‘ich 1
1- Sinf
Boshlang’ich
Boshlang‘ich 2
2- Sinf
Boshlang’ich
Boshlang‘ich 3
3- Sinf
Boshlang’ich
Boshlang‘ich 4
4- Sinf
Boshlang’ich
Boshlang‘ich 5
5- Sinf
Umumiy o’rta ta’lim
Boshlang‘ich 6
6- Sinf
Umumiy o’rta ta’lim
O‘rta 1
7- Sinf
Umumiy o’rta ta’lim
O‘rta 2
8- Sinf
Umumiy o’rta ta’lim
O‘rta 3
9- Sinf
Umumiy o’rta ta’lim
O‘rta 4/5
10- Sinf
Umumiy o’rta ta’lim
Yuqori 1
11- Sinf
Umumiy o’rta ta’lim
Yuqori 2/3
12- Sinf

12.

Amaliy
mashg‘ulot
vaqti

13.

1 mashg‘ulot: Keling, o‘ylaymiz va muhokama qilamiz!
1. Nima uchun matematikani o‘rganish muhim?
2. O‘zbekistonda matematika ta’limining maqsadi nima?
3. Matematika darslarida bu maqsadlarga qanday erishasiz?
Javoblaringizni Padletda taqdim eting :
https://padlet.com/iibdesign2022/matematikaning-ahamiyati-va-maqsadi-7yhvi49salop69kd
O‘ylash uchun - 5 daqiqa. Muhokama qilish uchun - 10 daqiqa
© All rights reserved

14.

Singapurda matematikani o‘rganishning ahamiyati
• Matematika ko‘plab fanlarni rivojlanishi va tushunishiga hissa qo‘shadi (Matematika barcha
fanlarning asosi va kalitidir).
• Bugungi innovatsiyalar va ertangi yechimlar uchun asos yaratadi.
• Real hayotdagi hodisalarni (masalan, aholi orasida yuqumli kasallikning avj olishini)
modellashtirish va tushunish uchun keng qo‘llaniladi.
• Hayot tarzini yanada yaxshilash va muhandislik sohalarini rivojlantirishda foydalaniladi
(masalan, animatsion filmlar, mobil o‘yinlar).
• Ishlab chiqarish samaradorligini oshirish, qarorlar qabul qilish va xavfsizlikni
mustahkamlashda qo’llaniladi (masalan, biznes reja tahlili, bozor tadqiqotlari va vizual
texnologiyalar).
© All rights reserved

15.

Singapurda matematika ta'limining umumiy maqsadlari
1. Barcha o‘quvchilarning kundalik hayotda matematik bilimlarini
qo‘llay olishiga imkon beradigan ko’nikmalariga erishishlarini
ta'minlash.
2. Iqtidorli o‘quvchilar uchun matematika bo‘yicha yanada chuqur
bilimga ega bo‘lishlari uchun va ular ta'limning keyingi bosqichida
matematika sohasidagi izlanishlar yoki tegishli maxsus kurslarni
davom ettirishlariga imkon yaratish.
© All rights reserved

16.

Singapur matematikasining besh asosi
Qunt bilan o‘rganish
Qiziqish
Bilimlarni qadrlash
O‘ziga Ishonch
Fanga munosabat
Qat'iyat
Hisoblashlarni bajara olish
Algebraik shakl almashtirishlar
Fazoviy tasavvur
Ma'lumotlarni tahlil qilish
O‘lchash
Matematik uskunalardan foydalanish
Baholash
O'z fikrlash (o’rganish) jarayonini tahlil qilish
O’z organish jarayonini tartibga solish
Mathematik
muammolarni hal
qilish
Tushunchalar
Sonli tushunchalar
Algebraik munosabatlar
Geometrik tushunchalar
Statistik tahlil
Ehtimollik nazariyasi
Analitik fikrlash
© All rights reserved.
Mulohaza yuritish, muloqot va munosabatlar
Modellashtirish va tadbiq etish
Fikrlash qobiliyatlari va evristika
2020-express_na-maths_syllabuses, Page 9
(www.moe.gov.sg)

17.

Singapur matematikasining besh asosi
Qunt bilan o‘rganish
Qiziqish
Bilimlarni qadrlash
O‘ziga Ishonch
Fanga munosabat
Qat'iyat
Hisoblashlarni bajara olish
Algebraik shakl almashtirishlar
Fazoviy tasavvur
Ma'lumotlarni tahlil qilish
O‘lchash
Matematik uskunalardan foydalanish
Baholash
O'z fikrlash (o’rganish) jarayonini tahlil qilish
O’z organish jarayonini tartibga solish
Mathematik
muammolarni hal
qilish
Tushunchalar
Sonli tushunchalar
Algebraik munosabatlar
Geometrik tushunchalar
Statistik tahlil
Ehtimollik nazariyasi
Analitik fikrlash
© All rights reserved.
Mulohaza yuritish, muloqot va munosabatlar
Modellashtirish va tadbiq etish
Fikrlash qobiliyatlari va evristika
2020-express_na-maths_syllabuses, Page 9
(www.moe.gov.sg)

18.

1-asos
Tushunchalar

19.

Tushunchalar
• Matematik tushunchalar, matematikani o‘rganish va o‘qitishning sifatli olib
borilishining asosidir.
• Biz matematik tushunchalar orqali matematik ko‘nikmalarni, tahlillarni,
mulohazalarni va jarayonlarni yaratamiz.
• Matematik tushunchalar, ularning xossalari va o’zaro munosabatlari hamda
tegishli algoritmlarini tushunish muammolarni hal qilish (masalalarni
yechish) uchun zarurdir.
© All rights reserved

20.

Singapur matematika oʻquv dasturida yoritiladigan asosiy mazmun
sohalari
1. Son tushunchsi (Arifmetika)
2. Algebraik munosabatlar (Algebra)
3. Geometrik tushunchalar (Geometriya)
4. Statistik tahlil (Matematik statisika)
5. Ehtimolliklar (Ehtimolliklar nazariyasi)
6. Analitik fikrlash (Matematik analiz)
© All rights reserved

21.

1. Son tushunchasi (Arifmetika)
• Son tushunchasi, sonli qiymatlar, sonlar ustida amallar bajarish va ularning
xususiyatlarini o’rganishga qaratilgan.
• U sonlar va amallar, sonli ketma- ketliklar, o‘rtacha qiymat va sonlarning
xossalari kabi mavzularni o‘z ichiga oladi.
• Bu sonlarni tushunish, ulardan kundalik turmushda foydalana olish, amallar
yordanida hisob-kitoblarni bajarish, hisoblash va sonlarning xossalarini
anglash uchun zarurdir.
© All rights reserved

22.

2. Algebraik munosabatlar (Algebra)
• Algebra o’zgaruvchilar orasida bog‘liqliklarni o‘rganish va matematik
munosabatlarni umumlashtirish uchun matematik timsol va belgilardan
foydalanishni o‘z ichiga oladi.
• U tenglamalar, algebraik ifodalar, funksiyalar va tengsizliklarni o‘z ichiga
oladi.
• U muammoni hal qilish va real vaziyatlarni modellashtirish, shu jumladan
noma'lumlarni topish uchun juda muhimdir.
© All rights reserved

23.

3. Geometrik tushunchalar (Geometriya)
• Geometrik tushunchalar yassi va fazoviy shakllarning xossalari hamda ular
orasidagi munosabatlarini o‘rganishni o‘z ichiga oladi.
• U maydon yuzi, hajm, simmetriya, burchaklar va shakllarni ko‘chirish kabi
mavzularni o‘z ichiga oladi.
• Geometrik fikrlash o‘quvchilarga fazoviy munosabatlar bilan bog‘liq
muammolarni tasavvur qilish, tasvirlash va masalalarni yechishda yordam
beradi.
© All rights reserved

24.

4. Statistik tahlil (Matematik statistika)
• Statistik tahlil ma'lumotlarni yig‘ish, tahlil qilish, sharhlash va ma’lumotlarni
taqdim etishni o‘z ichiga oladi.
• U o’quvchilarga o‘rtacha qiymatni tushunish, mediana, moda kabi
ko’rsatkichlar bilan ishlashni o‘rgatadi.
• Statistikani tushunish, to‘plangan ma'lumotlar asosi qarorlar qabul qilish
uchun muhimdir.
© All rights reserved

25.

5. Ehtimollik (Ehtimolliklar nazariyasi)
• Bu soha tasodif va noaniqlik tushunchasi bilan bog‘liq.
• U noaniq vaziyatlarda tasodifiylikni baholash va qaror qabul qilish uchun
zarur bo‘lgan turli vaziyatlarda ehtimolliklarni tushunish va hisoblashni o‘z
ichiga oladi.
© All rights reserved

26.

6. Analitik fikrlash (Matematik analiz)
• Matematik tahlil murakkab masalalarni kichik qismlarga ajratish orqali
o‘rganishni anglatadi.
• U differensial va integral hisob, mantiqiy fikrlash, tanqidiy fikrlash va
muammolarni hal qilishda tizimli usullarni qo‘llashni o‘z ichiga oladi.
© All rights reserved

27.

Tanaffus

28.

Eslab
olaylik!

29.

Tub son ta’rifi
• Tub son, deganda faqat 1 va o‘ziga bo‘linadigan, 2 dan katta natural son
tushiniladi
• Yuqoridagi ta'rif uchun zarur bo’lgan dastlabki tushunchalar:
• Natural son
• Bo‘luvchi, bo‘linuvchi va bo‘linma
•1
• Bu tub son ta’rifini kiritish uchun o‘quvchiga berilgan yuqoridagi
tushunchalarning ma'nolari oldindan mustahkam tushuntirilgan bo‘lishi
kerak.
© All rights reserved

30.

Sonlar . (Ta'rif 2)
• Tub son 1 ga va faqatgina o‘ziga bo‘linadigan natural son sifatida
belgilanishi mumkin.
• Yuqoridagi ta'rif uchun asosiy tushunchalar:
• Natural son
• Ikkita bo‘linuvchiga ega bo‘lgan sonlar (boshqa bo‘luvchilariga ega
bo‘lgan sonlar mustasno)
•1
• Berilgan tushunchani tushunish uchun ushbu tushunchalarning ma'nolarini
tushunish kerak.
© All rights reserved

31.

Amaliy m
mashg‘ulot
vaqti

32.

2-mashg‘ulot. Keling, o‘ylaymiz va muhokama qilamiz!
1. Darslikda tub songa qanday ta’tif berilgan?
2. Darsliklarda keltirilgan tub sonlar ta'rifini tushunish uchun
talabalar qanday asosiy tushunchalarni bilishlari kerak?
O‘ylash uchun - 5 daqiqa. Muhokama qilish uchun - 10 daqiqa
© All rights reserved

33.

3-mashg‘ulot: Keling, o‘ylaymiz va muhokama qilamiz!
1. Darsda o‘quvchilarga kvadrat uchhad (masalan,