Негізгі эпидемиологиялық көрсеткіштер

1.

МО ДСБ ШЖҚ МКК «Облыстық фтизиопульмонология
орталығы»
2024 жылғы Маңғыстау облысындағы
туберкулезге қарсы іс -шаралар
қорытындысы
Директор А.Қ.Бисен

2.

Түпқараған ауданы
халық саны -40887
ТОАА- 26875,
Жоламан ЖШС-6517
Мұнайлы ауданы халық
аны- 172701,
М0АА-104931,
Мұхамбет ЖШС-33266,
Медина ЖШС-15038,
Толимед ЖШС-7110
Ақтау қ. халық саны
-293555
№1 АҚЕ-56210,
№2 АҚЕ-64654,
ЯСИН ЖШС-68218,
Нейрон ЖШС-26147,
Сеним ЖШС-24294,
СофиМедгрупп30801, ЧА-КУР
ЖШС-13777,
Еркемед ЖШС25089, Реамед ЖШС6705, Медикер
ЖШС-4908
Маңғыстау
ауданы
халық саны34850
МОАА-28066
халық саны-- 72842
БКОАА-55497,
Аманқос клиник
ЖШС-10352, Ауа
клиник ЖШС-2824
Жетыбай
ауылы
ЖАА-12647
Жаңаөзен қ. халық саны 154044
№1 ЖҚЕ-36531,
№2 ЖҚЕ-39362,
№3ЖҚЕ-43539,
Өзенмедикус ЖШС-13335,
Нейрон Өзен-15042,
Құрық ауылы
Қарақия ауданы
халық саны -36484
ҚОАА-15506
Жер көлемі: 165,5 мың
ш.ш.
Халық саны :805 363
Балалар: 288 033
Жасөспірімдер :41 580

3.

Туберкулезбен сырқаттанушылық, туберкулезден өлім-жітім,
туберкулезден төсек-орын қорын оңтайландыру
500
450
445
445
445
425
415
430
405
400
405
350
340
340
315
300
285
285
285
285
264,8
250
216,2
200
200
157,9 152,7
150
150
150
118,4
100
98,1
100 100
84,9
81,2
76,9
71,2
81,9
64,2
55,8
50
29,1
0
27,4
26,8
53,4
52,3
46
35,8
43,1
42,5
0,7
1,5
28,6
10,6
10,8
5,1
6,8
6,1
4,7
2,8
2,7
2,6
2,2
2
1,1
31,8
0,8
0,8
2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024
сырқаттанушылық
өлім-жітім
төсек орын-қоры

4.

Негізгі эпидемиологиялық көрсеткіштер
Туберкулезбен аурушаңдық көрсеткіші
ҚР б/ша 3,7%-ға төмендеген, облыс б/ша 13,2 өскен
2023ж
Туберкулездің таралу көрсеткіші (НС+Р)
ҚР б/ша 5,1%-ға төмендеген, облыс 10%-ға өскен
2023ж
2024ж
2024ж
48,3
36,0
47
34,7
33,4
44,6
31,8
ҚР
Маңғыстау
Балалар арасындағы туберкулезден аурушаңдық
көрсеткіші
ҚР б/ша 1,2%-ға, облыс б/ша 120,3%-ға өскен
2023ж
2024ж
ҚР
Маңғыстау
Туберкулезден өлім-жітім көрсеткіші
ҚР б/ша 16,7%,-ға төмендеген, облыс б/ша өзгерсіз
2023ж
17,4
43,8
2024ж
1,2
1
0,8
8,5
8,4
ҚР
0,8
7,9
Маңғыстау
ҚР
Маңғыстау

5.

Аудандар мен қалалар бөліндісіндегі туберкулезбен аурушаңдық( 100 мың адамға)
2023
2024
76,9
31,5
27,5
30,4
32,1
36
28,3 11,4
31,8
25,3
Жаңаөзен қ. Түпқараған Маңғыстау
ауданы
ауданы
Ақтау қ.
Облыс
50,8
44
32,8
50,9
35,4
34,3
Қарақия
ауданы
Мұнайлы
ауданы
Бейнеу
ауданы
ҚР бойынша 3,7 пайызға төмендеді, облыс бойынша 13,2 пайызға көбейді
0 – 17 жас аралығындағы балалардың аудандар мен қалалар бөліндісіндегі туберкулезбен
аурушаңдығы (100мың адамға)
2023
2024
107,7
2,9 9,1
6,3 15,3
10,6
Жаңаөзен қ.
Актау қ.
Маңғыстау Түпқараған
ауданы
ауданы
0
6,1
6,7 7,3
7,9 17,4
11,7 18,1
9,6 10,3
15,3 19,4
ҚР
Облыс
Қарақия
ауданы
Мұнайлы
ауданы
Бейнеу
ауданы
ҚР бойынша -1,2 пайызға, облыс бойынша 120,3 пайызға өсті

6.

2024 жылғы балалар арасынд (0-17жас) сырқаттанушылық
2024
4
2 1
12
2
3
Балалар арасында сырқаттанушылық көрсеткіші 120,3%ға, 24 жағдайдан 56 жағдайға дейін өсті.
• Бейнеу ауданында 20,3%, 5 жағдайдан 6 жағдайға дейін;
• Қарақия ауданында 54,7%, 2 жағдайдан 3 жағдайға дейін;
• Ақтау қаласында 142,9%, 5 жағдайдан 16 жағдайға дейін;
• Жаңаөзен қаласында өсім 3 есе, 2 жағдайдан 6 жағдайға
дейін;
• Түпқараған ауданында 1 жағдайдан 18 жағдайға дейін 17,6
есеге өсті.
2024 жылдың 12 айының қорытындысы бойынша балалар
арасында 56 жағдай тіркелді: (оның ішінде балалар (0-14
жас) – 23, жасөспірімдер – 33, профилактикалық тексеру
кезінде анықталғандар – 46 (82,1%).
4
28
БТК
инфильтративті
ошақтық
шашыранды
КҚЛТ ТБ
Плеврит
көз туберкулезі
туа біткен ТБ
Науқастармен байланыста болған балалар – 21 (37,5%),
жасөспірімдер – 7, балалар – 14:
- байланыста болғандар ДС ТМБ (+) - 11 (жасөспірім -5,
балалар -6);
- байланыста ДС ТМБ (-) бар болғаны 1 бала;
- байланыста ДТ ТМБ (+) - 6 (жасөспірімдер -2, балалар -4);
- байланыста ДТ ТМБ (-) небәрі 3 бала.

7.

Облыс аудандары мен қалалары бөліндісіндегі туберкулездің таралуы (100 мың адамға)
2023
2024
86,8
73,0 71,4
57,2
47 44,6
44,1 44,6
52
57,5
45,6
43,8
48,2
46,9
34 36,6
31,2
17,1
Жаңаөзен қ.
ҚР
Қарақия ауданы
Түпқараған
ауданы
Маңғыстау
ауданы
Ақтау қ.
Облыс
Мунайлинский Бейнеу ауданы
район
ҚР бойынша 5,1 пайызға төмендеді, облыс бойынша 10,0 пайызға өсті
Облыс аудандары мен қалалары бөліндісіндегі ТБ-ден өлім-жітім ( 100 мың адамға)
2023
2024
1,8
1,4
1,1
0,8
0,7
0,0
0,0
Маңғыстау
ауданы
0
0,0
Түпқараған
ауданы
1,2
1,0
1,0
0,8
0,6
0,0
0
Жаңаөзен қ. Бейнеу ауданы
0,0
Облыс
Ақтау қ.
Мұнайлы
ауданы
ҚР
0
Қарақия
ауданы
ҚР бойынша 16,7-ға төмендеді, облыс бойынша өзгеріссіз

8.

Аймақ бойынша емдеу тиімділігі (%)
ТҚП БТД, 2022-2023жж. науқастар тобы ДС ТМБ
2022
93,2%
2023
94,8%
ДДСҰ
стандарты
85% кем
емес
Емдеу стандарттары облыстың
барлық қалалары мен
аудандарында орындалды.
Емдеуді сәтті аяқтағандар - 241
жағдайдан 200 науқас.
Қайтыс болғандардың үлес
салмағы - 3,3%;
Назардан тыс қалғандар-1,9% (4
жағдай);
ТҚП ЕТД емі ауыстырылғандар 9,9% (24 жағдай).
ТҚП ЕТД, 2020-2021жж., науқастар тобы ДТ ТМБ
2020
83,9%
2021
83,7%
ДДСҰ
стандарты
75% кем
емес
Жалпы аймақ бойынша:
Барлық жағдайлар: 184
Емдеуді сәтті аяқтағандар: 154 (шамамен 83,7% сәтті
емдеу)
Өлім жағдайлары: 8,2% (15 жағдай)
Бақылаудан шығып кеткендер: 4,3% (8 жағдай)
Басқа елге кеткендер: 2,2% (4 жағдай)
Емі нәтижесіз болғандар: 1,9% (3 жағдай)
Каракия ауданында: Емдеу стандарты
орындалмағандар: 62,5% (10 жағдайдан 6 жағдай).
Себептер:өлім деңгейінің жоғары болуы: 25% (8
жағдайдан 2 жағдай). Басқа елге кеткендер: 12,5% (1
жағдай)
Тупқараған ауданында: Емдеу стандарты
орындалмағандар: 50% (6 жағдайдан 3 жағдай)
Себептер: Өлім деңгейінің жоғары болуы: 33,4% (6
жағдайдан 2 жағдай)Басқа елге кеткендер: 16,6% (1
жағдай)

9.

Туберкулезді анықтау
Флюорографиялық тексеріс
Джен- Эксперт әдісімен БМСК-да тексерілді
2023ж. қаралды – 215613 адам, анықталды – 121 ( 0,6)
2024ж. қаралды – 229011 адам, анықталды – 108 ( 0,5)
2024ж. – 4396 талдау, 100% қамтылды, оң
нәтижелі – 984 (22,4%)
Күдікті топтағылар арасында:
Туберкулиндік диагностика жоспарының
орындалуы (%)
2023 ж. – 78529 (90,0%) анықталды – 10;
2024 ж. – 59159 (92,2%) анықталғаны – 19
2023ж. – 17543, анықталды – 11 (0,6)
2024ж. – 21726, анықталды – 31 (1,4)
Күдікті топтағы төменгі тиімділік
АТР-мен қамту, %
Ақтау қаласы 0,7;
Жаңаөзен қаласы - 0,2;
Бейнеу ауданы - 0,9;
Маңғыстау ауданы – 0;
Қарақия ауданы – 0,9;
Мұнайлы ауданы – 2,1;
Түпқараған ауданы – 5,3
2023ж. жоспар –11073, қамтылды - 10557 (95,3%)
2024ж. жоспар -7839, қамтылды - 14024 (178,9%)
Асқыну жағдайларының үлес салмағы, %
2,1
1,3
1,3
0
2023ж. 12 айы
0
0,4 0,7
0
2024ж.12 айы
2023жылы Жаңаөзен қаласында
асқынған туберкулезден 1 жағдай
тіркелді.
2024жылы 2 жағдай тіркелді (Ақтау
қаласы мен Мұнайлы ауданыңда).
Талдаулар жүргізілді: басты себебі:
БМСК мамандарының туберкулез
ауруына деген қырағылықтың төмен
болуы

10.

2024 жылғы Маңғыстау облысының зертханалық қызмет
бойынша ескертулер
1.Зертханалық модуль бөліміндегі КМАЖ (КМИС) жұмысының
кемшіліктері:
Учаскелік дәрігер КМАЖ-ге материалды зерттеу үшін тапсырыс
жіберуі керек, бірақ бұл жұмыс жүргізілмейді.
Әр мекемеде бұл міндет әр түрлі қызметкерге бөлініп берілген:
Материалды жинау кабинетінің медбикесіне ;
Курьерге;
туберкулезге қарсы кабинет медбикесіне ;
ЖТД (ВОП) медбикесіне ;
Нәтижесінде:
Облыс бойынша сынамалардың 20% - ы КМАЖ-ға түспейді;
Сынамалардың 30% - ы түстен кейін, кеш енгізіледі;
50% - ы тапсырыстарда бар, бірақ , олардың 10% - ы басқа кодпен
енгізіледі

11.

2024 жылғы Маңғыстау облысының зертханалық қызмет
бойынша ескертулер
2. Облыстың үш зертханасында туберкулезге молекулярықгенетикалық әдіспен зерттеулер жүргізіледі, әрбір нәтиже ТНҰТне енгізіледі. ТНҰТ (НРТБ) есептері мен қағаз жүзіндегі есеп
деректерінің нақтылығы тексеріледі.
2024 жылдың қорытындысы бойынша:
•Ақтауда -100% сәйкестік;
•Бейнеуде -100% сәйкестік;
•Жаңаөзенде 90%-ға сәйкес келеді және жыл сайын 90% дейін.
Нәтижесінде -облыс жұмысының сапа көрсеткіштері төмендеген.

12.

2024 жылғы Маңғыстау облысының зертханалық қызмет
бойынша ескертулер
3.
№214 бұйрық бойынша ТБ-ге күдіктілер (МГМ)
молекулярлық-генетикалық әдіспен GeneXpert
анализаторында тексеріледі.
Науқастың материалдарымен диагнозын нақтап талдаған кезде
30%-дан астамының негізделмегені анықталады:
*Диспансерлік есептегі пациенттердің жылдық медтексерілімі;
*Операцияға жолдама берген кезде;
*Жүрек/ өкпе жеткіліксіздігі;
*Фтизиатрда есепте тұрған тұлғалар және т.б.

13.

2024 жылғы Маңғыстау облысының зертханалық қызмет
бойынша ескертулер
4. ДДСҰ (ВОЗ) ұсынымы мен Жаһандық қор есебі бойынша
молекулярлық-генетикалық әдіспен бір науқасты анықтау үшін 7
адам тексерілу қажет.
Маңғыстау облысы б/ша шығыс көрсеткіштері:
2020ж. – 6 картридж
2021ж. – 11 картридж
2022ж. – 13 картридж
2023ж. – 13 картридж
2024ж. – 14,5 картридж
2024 жылы жұмсалды:
*Актау қаласы -11 дана;
*Бейнеу АОА – 16 дана;
*Жаңаөзен қаласы – 17 дана.

14.

2024 жылғы Маңғыстау облысының зертханалық қызмет
бойынша ескертулер
5. Диагностикалық әдіс ретінде микроскопиялық зерттеу әдісі
қолданылудан қалды, бірақ КМАЖ микроскопия кодын МГӘ
коды орнына немесе екеуін бірге жібереді.
МГӘ-ке тапсырыс берілмеген жағдайда алгоритмге қайшы келіп,
нәтиже бере алмауына байланысты зертхана тапсырысты
орындай алмайды. Лаборатория не может выполнить заказ, так как это
противоречит алгоритму и не может выдать результат, так как МГМ не заявлен.
Қорытынды:
МСАК ұйымдарында ТБ диагностикасы б/ша жауапты тұлға
жоқ;
КМАЖ-дағы ЖТД учаскелерінде нәтижелі жұмыс жоқ;
№3 ЖҚЕ тарапынан НРБТ-ға ақпаратты сапасыз енгізеді;
МГӘ зерттеуге науқастарды іріктеу негізсіз;
Зерттеудің молекулярлық-генетикалық әдісін қолданумақсатсыз;
Зерттеу көлемі ұлғаюда, ал анықтау пайызы төмендеген;
КМАЖ (КМИС) қателеседі.

15.

2023-2024жж. амбулаториялық емделіп жатқан науқастардың үлес салмағы
ББЕ қамту – 38,2%.
Стандарт 55%
2023 – 97,7%
2024 – 93,3%
Амбулаториялық
ем:
ББЕ – 38,2%
МСАК – 58,73%
Үйде - 3,1%
МСАК арасында:
Ақтау қ.
Жаңаөзен қ.
Бейнеу а.
Қаракия а.
Маңғыстау а.
Мұнайлы а.
Түпқараған а.
– 25,8%
– 16,3%
– 2,0%
– 0%
– 0%
– 98,4%
– 79,0%
"ТБ науқастарына әлеуметтік қолдау көрсетуге бөлінген қаржылық қаражаттың үлесі (%)".
Стандарт: 3,0% кем емес
2023 – 1,6%
2024 – 1,5%
Облыс бойынша
қаржыландыру көлемі
(жергілікті бюджет):
2023 ж. – 28406943 тг;
2023 ж. – 25923985 тг.

16.

Туберкулез бойынша эпидемиологиялық ахуал
2015-2024жж. ҚР және облыс бойынша туберкулезбен аурушаңдық(100 мың адамға)
64,2
59,2
58,5
55,8
52,7
2015
52,2
2016
2017
53,4
52,3
48,2
45,6
2018
2019
ҚР
46
43,1
42,5
35,7
36
2020
2021
Облыс
31,8
36
36,5
34,7
33,4
2022
2023
2024
Төмендеу қарқыны ҚР бойынша - 42,9 пайыз, облыс бойынша - 43,9пайыз
Облыс бойынша 2015-2024жж. науқастар саны (абс.)
836
2015
753
2016
700
2017
688
2018
659
2019
Облыс
515
2020
488
467
2021
2022
362
351
2023
2024
Контингент санының азаюы облыс бойынша- 58 пайыз

17.

Туберкулездік төсек-орын қорын оңтайландыру
10 жыл аралығындағы жалпы төсек-орын қоры 68,2 –ға азайды
400
315
285
285
285
285
300
200
150
200
100
150
100
100
0
2015
2016
2017
2018
2020
2021
2020 жыл
2015 жылы
Бейнеу
ауданында
туберкулезге
қарсы
ауруханасы
жабылды
2019
2016 жылы
Түпқараған
ауданында
Жаңаөзен
қаласындағы
туберкулезге
қарсы ауруханасы
төсек-орын қоры
40 төсек-орынға
ықшамдалды
2022
2023
2021 жыл
Жаңаөзен
қаласындағы
туберкулезге
қарсы
ауруханасы
жабылды
2024
2024 жыл
МОФО
Төсек-орын
қоры 25 төсекорынға
уақытша
ықшамдалды
Оразаков атындағы ТБ ауратын науқастарға арналған санаторий, 30 төсек-орын

18.

Ведомствоаралық өзара іс-қимыл
Әлеуметтік
қамсыздандыру
мекемелері
Жергілікті атқарушы
және өкілді мекемелері
Қоғамдық
денсаулық сақтау
басқармасы
Қылмыстық –
атқару жүйесінің
мекемелері
Көші-қон
мекемелері
Туберкулезге қарсы
шараларды жүзеге
асыру
Жергілікті
полиция
қызметі
ҚР азаматтары
Білім беру
мекемелері
Мемлекеттік
ветеринариялық қызметі
Үкіметтік емес
ұйымдар
Денсаулық сақтау
мекемелері
Жұмыс берушілер
Межсекторлық өзара әрекеттестік міндеті денсаулық сақтау, еңбек және әлеуметтік қорғау саласындағы
мемлекеттік саясатты кезең-кезеңімен интеграциялау болып табылады, соның ішінде жалпы мақсаттар,
міндеттер және нәтижелердің көрсеткіштері негізінде.

19.

Денсаулық сақтау органдарының рөлі
Денсаулық сақтау
басқармасы
Халықты тіркеу
ТБ қарсы
және ТБ қарсы
профилактикалы
тексеруді
қ вакцинация
жоспарлау
Диагностика,
емдеу
ТБ
ошақтарындағы
әрекеттер
Мемлекеттік
ұйымдармен
және ҮЕҰ өзара
әрекеттесу
Науқастармен
байланыста
болғандарды
оқшаулау және
оңалту
Қоғамдық денсаулық сақтау
органдарының рөлі
Қоғамдық денсаулық
сақтау басқармасы
Профилактикалық
іс-шаралар
жоспарын
үйлестіру
Денсаулық сақтау
ұйымдармен,
ветеринариялық
қызметтермен
жұмыс жүргізу
ТБ алдың алу
халықпен жұмыс
жүргізу
Туберкулез ауруына ықпал
ететін факторларға әсері:
жұмыс орындары, базарлар,
сауда үйлері, медициналық
тексерулер
Инфекция
ошақтарында
эпидемияға
қарсы шаралар

20.

2024 жылы желтоқсан айында тіркелген туберкулездің
асқынған жағдайлар
Н. Ж. 1989жылы туылған. Мұнайлы ауданы. Батыр ауылдық
аймақ тұрғыны. МОФО №3 емдеу бөліміне 23.12.2024ж МОА
дан аударылып жолданған. ОДКК қойылған диагнозы:
Жайылған туберкулез.Оң жақ өкпенің шоғырлы туберкулезі.
Бас миының және қабықшаларының туберкулезі, белсенді
кезеңінде. Несеп –жыныс туберкулезі. Жатыр туберкулезі.
Дәріге тұрақты туберкулезге күмәнді түрі. Жаңа жағдай.
М.Ұ. 27.09.2025ж. , ОДКК қойылған диагнозы: Жайылған
туберкулез. Екі жақты өкпенің шашыранды туберкулезі,
ыдырау сатысында. Жеделдеу түрі. МБТ(-). Іш қуысы
органдарының туберкулезі(шажырқай лимфа түйіндерінің
туберкулезі, бүйрек туберкулезі). Дәріге төзімді түрі. Жаңа
жағдай.

21.

Талдау барысында анықталған кемшіліктер:
- Мұнайлы ауданы МСАК ұйымында Науқас Н. Ж. алғашқы бедеулік диагнозының
себебі ретінде туберкулезге тексерілмеген.
- МСАК және босандыру мекемелері мамандарының әйелдің жыныс-несеп
туберкулезіне деген күмәннің болмауы. Дәрігерлік қарау жазбаларында әйелдің
жыныс мүшесінің жағдайы жатыр мойны, қынаптағы өзгерістер бейнеленбеген.
- Әйелде 21.05.2024 жылы болған түсік қауіптілігінің себебі анықталмаған.
- Тәуекел тобындағы екі қабат әйелдің 17.09.2024 жылғы өкпе мен бронх жүйесіндегі
катаральды өзгерістеріне толық тексеру жүргізілмеген, қабыну және қан аздық
көріністерін анықтауға болатын ЖҚТ нәтижелері толықтай көрсетілмеген.
- Босанғаннан кейінгі кезеңде өкпе және жатыр патологиясын өткізіп алу.
- Баланы босандырған кезекші акушер –гинеколог тарапынан бала жолдасын
толықтай тексеріп, бейнелеу жасалмаған.
- Перинатальды орталықта әйелдің жағдайы дұрыс бағаланбаған. Пульмонологтың:
өкпенің шоғырлы туберкулезі?,қайталанған түрі қортындысы ескерілмеген,
фтизиатрга жолданбаған.
- Баланың анасында туберкулезге күмән туғызған жағдайы ескерілмей БЦЖ екпесі
салынған.
- Облыстық көпбейінді аурухана қабылдау бөліміне 05.12.25жылы вирустық
менингитке күдікпен науқас Н.Ж. 2 рет жолданылған, бірақ стационарлық емге
қабылданбаған.

22.

Талдау барысында анықталған кемшіліктер:
М. Ұ. Манғыстау облыстық балалар
ауруханасында 23.10.-02.12.2024ж аралығында
Екі жақтық полисегменттік пневмония
нақтамасымен ем қабылдаған, 40 күн ішінде
рентгенологиялық оң нәжисе болмауына
қарамастан балада туберкулез ауруына күмән
тумаған, фтизиопедиатр кеңесі жасалмаған,
нәтижесінде баладағы туберкулез
инфекциясының таралуы мен туберкулездің
жалпыланған түрінің дамуына әкелген.

23.

ТБ уақытылы
анықталмағандар
1
Балалар
3
Жасөспірімдер
74
Ересектер
78
Барлығы
0
МБТ+ ыдырау
100
Ыдырау
200
Өкпе ТБ
МБТ+
300
Абс. Саны

24.

Медицина ұйымдарының арасындағы ыдырау сатысы мен бактерия
бөлетін науқастардаң саны (78) уақытылы анықталмағандар
16
14
12
10
1
8
1
6
1
4
1
2
0
4
7
6
3
1
2
1
1
3
Барлығы
6
1
1
15-17жас
2
4
0-14 жас
1
5
1 14 8
3
4