Тұмау және басқа ЖРВИ (перевод)

1.

RU: Тұмау және ЖРВИ клиникасы, диагностикасы мен емі.
RU: .
RU: Түркістан - 2025

2.

RU: Ауа-тамшылы жолмен жұғатын вирустық
инфекциялар-этиологиясы бойынша ерекшеленетін (300-ден
астам вирус белгілі) ауа- тамшылы берілу механизмі бар жедел
инфекциялық аурулар тобы, клиникалық түрде әртүрлі ауырлық
дәрежедегі интоксикация және қоздырғыштың
тропикасына байланысты жоғарғы және төменгі тыныс
жолдарының шырышты қабығының зақымдалуымен
сипатталады.

3.

RU:
Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымының мәліметі бойынша, жыл сайын
әлемде тұмау өршуі кезінде халықтың (3-5 млн. адам) 15%-ға жуығы ауырып,
олардың 250-500 мыңында өлім жағдайы тіркеледі.
ЖРВИ тобында асқынуымен ауырлығы бойынша тұмау ерекше орын алады.
Жүрек-қан тамыр және тыныс алу жүйесінің патологиясы бар науқастарда
эпидемия кезінде, өлім-жітім жағдайы 50-100 есе жоғары тіркеледі.

4.

RU: Жіті респираторлық вирустық инфекция – ауа-тамшылы жолмен берілетін, әр түрлі
вирустардан туындайтын, интоксикациямен, тыныс алу жолдарының әр түрлі бөліктерінің
зақымдануымен және жоғары жұққыштықпен сипатталатын аурулардың тобы.

5.

RU: Жедел респираторлы ауру (ЖРА) термині бактериялар мен микоплазмамен(М.
pneumonia) шақыратын ауруларды қамтиды.

6.

RU: ЖРВИ КЛАССИФИКАЦИЯСЫ
RU: Этиологиясы бойынша:
RU: АУЫРЛЫҒЫ БОЙЫНША
миксовирустар
тұмау вирустары А, В, С
RU: жеңіл
парагрипп вирустары
орташа ауыр
респираторлық-синцитиальды вирустар
ауыр формалар
аденовирус
пикорнавирус
риновирус
коронавирус
реовирус
RU: АҒЫМЫ

7.

RU: Жыл сайын (ДДҰ) жұқпалы аурулармен 40 млн. адам ауырады, оның ішінде 90% тұмау және
ЖРВИ құрайды.

8.

RU: Тұмау – интоксикациямен және трахеиттің басымдылығымен жоғарғы тыныс алу
жолдарының шырышты қабығының зақымдалуымен сипатталатын жіті вирустық
инфекция.

9.

RU: Этиологиясы
Қоздырғышы – ортомиксовирустар
Вирустың құрамында РНК–сы бар
Вирустар А, В және С болып бөлінеді
Вирустардың құрамында S – антиген және V- антиген бар.
V – антигеннің құрамында гемагглютинин (Н) және нейраминидаза (N)
бар.
Вирустар жоғары температурада тез өледі.

10.

RU: ЭПИДЕМИОЛОГИСЫ
RU: Инфекция көзі – науқас адам.
Берілу механизмі – ауа тамшылы.
А- типті тұмау әр 2-3 жыл сайын қайталанады.
А- типті тұмау 1-1,5 ай аралығында 20-50% халықты қамтиды.
В–типті тұмау 2-3 айға созылады, 25 % халықты қамтиды.

11.

Тұмау және жедел респираторлы вирустық инфекциялар,
таралуы бойынша барлық жұқпалы аурулардың 90%-н құрайды. Тұмау–
A, B және C типті тұмау вирустары (Orthomyxoviridae тұқымдасы,
Influenzavirus тұқымдасы) тудыратын өте жұқпалы респираторлы, вирустық
инфекция.
Әртүрлі географиялық жағдайда, халықтың барлық жас топтарына әсер
етеді, эпидемия, пандемия туындатуға бейім.
Ауру қысқа инкубациялық кезең, жылдам циклдік ағыммен,
интоксикацияның айқын болуы, жоғарғы тыныс жолдары шырышты қабат
эпителийінің басым зақымдануы, катаральды синдромдармен сипатталады.
Ауыр тұмау, тыныс алу жеткіліксіздігінің белгілерімен, төменгі тыныс
жолдары зақымдалуымен, өкпе ісінуі, қан тамырлар коллапсы, церебральды
ісіну,
геморрагиялық синдром және қайталама бактериялық асқынулардың қосылуымен
бірге жүреді

12.

RU: КЛИНИКАСЫ
RU: Инкубациялық кезең – 12-48 сағат.
RU: ИНТОКСИКАЦИЯ СИНДРОМЫ

13.

14.

15.

RU: ТҰМАУДЫҢ ЖІКТЕЛУІ
RU: Түрлері бойынша типті және атипті.
Ауырлығы бойынша жеңіл, орташа,ауыр және өте ауыр.
Асқынулары бойынша асқынған және асқынбаған.

16.

RU: —
Акатаральды түрінде интоксикация синдромының белгілері басым болып, катаральды синдром
болмайды. —
Афебрильды түрінде температурадан басқа белгілердің барлығы болады, бірақ әлсіз түрде. —
«Найзағай» тәріздес түрлерінде ауыр ағымды және летальды аяқталу болады. —
Геморрагиялық түрі петехиалды бөртпелері мен әртүрлі қан кетулермен өтеді,ауыр ағымды.

17.

Асқынуы бойынша
І. Тұмау вирусының әсерінен туындаған патогенетикалық жағдайлар
• Өкпенің вирустық инфекциясы, төменгі тыныс алу жолдарындағы кең таралған
қабыну процесін тудырады.
• Клиникалық түрде тыныс алу жеткіліксіздігі және жедел респираторлық дистресс
синдромы дамуымен көрінеді
Жедел респираторлы дистресс синдромы гипоксемия, интерстициональді және
альвеоларлы ісінумен сипатталатын, өкпенің жедел зақымдануы нәтижесінде болатын
тыныс алу жеткіліксіздігі.
Клиникалық түрде токсикалық геморрагиялық өкпе ісінуінің дамуымен, жедел
үдемелі тыныс жетіспеушілігімен көрінеді.

18.

Жедел қан айналымы жеткіліксіздігі
• инфекция-токсикалық шок
• перифериялық қан айналымының реттелуінің бұзылуы
• вирустық және бактериялық токсиндердің әсері
• өмірлік маңызды органдардағы микроциркуляцияның бұзылуынан
туындайды.
Клиникалық түрде
• қан қысымының төмендеуі
• Тахикардия
• Гипотермия
• Гипоксия
• гемостаздың бұзылуы
• церебральды ісіну
• көптеген мүшелердің жеткіліксіздігі арқылы көрінеді.

19.

• RU: Аурудың ауырлық дәрежелерінің критерийлері (интоксикция
симптомдарының айқындылығына байланысты бағаланады):
• жеңіл дәрежесі - дене температурасының 38°С-тан аспауы; бас ауруы;
пульс 90 соққы/мин-ден кем; АҚҚ 115–120 мм сын.бағ-да.; тыныс алу
жиілігі 1 минутта 24-тен кем.
• орташа дәрежесі - дене температурасы 38,1–40°С аралығында; айқын
бас ауруы; гиперестезия; пульс 90–120 соққы/мин;АҚҚ 110 мм
сын.бағ.-дан кем; тыныс алу жиілігі 1 минутта 24-тен жоғары.
• ауыр дәрежесі - өте тез басталуы, температураның жоғары (40°-тан
жоғары) болуы, интоксикация симптомдарының (күшті бас ауруы,
дененің әр жерінде ауырсыну,ұйқысыздық, делирий, анорексия, жүрек
айну, құсу) айқындылығы; пульс 120 соққы/мин-ден жоғары, күшсіз,
жиі .ААҚ 90 мм сын.бағ.-дан кем; жүректің дыбыстары әлсіз; тыныс алу
жиілігі 1 минутта 28-ден жоғары.
• өте ауыр дәрежесі - тез дамитын жедел интоксикация белгілерімен,
ОРДС және ДВС-синдромының даму мүмкіндігімен.

20.

ІІ.Тұмаудың екіншілік асқынулары
Екіншілік пневмония (бактерия немесе саңырауқұлақ
флорасының қосылуына байланысты).
Септикалық шок
ЛОР мүшелерінің асқынулары (синусит, отит, фронтальды
синусит, тубоотит, лакунарлы және фолликулярлық тонзиллит)
Екіншілік созылмалы аурулардың декомпенсациясы (бронх
демікпесі, ӨСОА, созылмалы жүрек жеткіліксіздігі, бауыр және бүйрек
аурулары)

21.

Тұмау және ЖРВИ бойынша диагностикалық критерийлер
(Шағымдары, анамнезі, эпид.анамнезі, клиникалық көріністер)
Пандемиялық штаммен шақырылған тұмау
o Инкубациялық кезең 7-күнге дейін
o Ауру жөтелмен басталады
o Ерте (бірінші аптада) вирустық пневмония дамып төменгі тыныс алу жолдарының зақымдануымен
көрінеді;
o ЖРДС даму қаупі жоғары;
o Тыныс жетіспеушілігінің ерте дамуы (жөтелмен цианоздың жоғарылауы, тыныс алу жиілігі> 30
мин-1с, sao2<90%; pao2<60 мм с.б.);
o Өкпедегі деструктивті және некроздық процестер
o Диарея;
o Үдемелі лейкопения, тромбоцитопения, лимфопения
o Созылмалы вирусемия (вирус аурудың 39-шы немесе одан да көп күнінде анықталады)
o Бактериялық флора қосылуы (гиалинді мембраналар пайда болуы)
o Жүкті әйелдер мен артық салмағы бар адамдарда тұмау ауыр өтеді (ИМТ > 30 кг/м2)

22.

RU: Парагрипп –
біртіндеп басталады ,
дене қызуы жоғарылайды ,
әлсіздік,
дөрекі құрғақ жөтел ,
мұрнынан су ағады, мұрны бітеді ,
катаралды белгілер айқын емес
анқасына қарағанда жұмсақ таңдай кілегей
кабаттары қызарып ісінеді.
RU: Аденовирусты инфекциялар - Жедел басталады.
Симптомдар бір мезгілде пайда болмайды біртіндеп көрінеді.
Алғашқы белгілері
дене қызуы жоғарылайды
катаральды белгілер дамиды
интоксикация парагриппке қарағанда айқынырақ
бадамша безі зақымдалған
ылғалды жөтел
дауысы қарлыққан
науқас түрі бұзылған; беті ісінген, көзі кызарған, конъюнктивит.
Алдымен бір көзі зақымдалады , ал 2-ші күннен бастап 2-ші көзі
зақымдалады.

23.

RU: Ауру жедел басталады, аздап катаральды белгілер
болады. 2-3 күннен бастап тыныс жетіспеушілік белгілері
дамиды, цианоз, экспираторлы ентігу, 4-5 күні пневмония
дамиды, жалпы интоксикация белгілері анық емес: әлсіз.
Обструктивті синдром – кенеттен даму өкпенің екі жақты
зақымдалуы, рентгенде-ошақты инфильтративті
көлеңкелердің болуы тән.Сонымен қатар ауру тез жазылады.

24.

RU: Риновирусты инфекция- мұрыннан өте көп бөліністер
бөлінеді, түшкіреді, субфебрильді дене қызуы болады.
Мұрыннан дем алу қиындайды, мұрынның айналасындағы
тері қызарған. Жалпы интоксикация белгілері айқын
болмайды. Асқынулары синуситтер,отиттер,
гайморит дамиды.

25.

RU: ЖРВИ-дің қоздырғыштары тек тыныс алу жүйесіне ғана жағымсыз әсер етіп қоймай, сонымен қатар, қанға
түсіп, ағзаның жалпы улануын шақырады. ЖРВИ-мен көбінде жас балалар жиі ауырады,осы ауруға сезімталдық 6
айдан 3 жас аралығында жоғары болады, өсе келе антидене қалыптасып ауыру қауіпі төмендейді. Сонымен
қатар 1 жас пен 5 жас аралығындағы балаларда жиі ауырады, себебі аналық және қалыптасқан иммунитеттін
жоғалуына байланысты.

26.

RU: Диагностикасы.
ЖРВИ және тұмауда гемограммада-лейкопения,салыстырмалы лимфоцитоз,кейде СОЭ
жоғарылайды

27.

RU: Спецификалық лабораторлық
диагностика:
Оң нәтижелі ИФА/ПЦР.
ПЦР COVID 19 ға
RU: Спецификалық емес лабораторлық диагностика:
Жүктілерден ТОРИ Жүкті әйелдерде (ісіну, құсу,) тромбоцит
төмендеп, т.б.асқынулар
Болса қосымша талдаулар:
БХАК, СРБ, коагулограмма
алынады
ЖҚА
ЖЗА
капрология

28.

Инструментальды тексеру:
рентгенография:(жүктілерде көрсеткіштерге қараймыз ) пневмониия белгілері, өкпе ісінуі.
Басқа мамандарға көрсеткіштер:
Пульмонолог– пневмонияға күдіктенгенде;
Гематолог–гематологиялық өзгерістер, геморрагиялық синдромда;
Кардиолог–миокардит, жедел жүрек жеткіліксіздігі синдромы;
Акушера-гинеколог–Тұмаумен ЖРВИ (кез келген мерзімдегі жүктілік)

29.

RU:RU:
Емі:
Дәрі-дәрмексіз емдеу
Режим. Төсектік, палаталық
No13 диета (жұқпалы аурулар үшін), ақуыздарға, майларға және көмірсуларға бай
теңдестірілген диета;
-шектеулі физикалық белсенділікпен режим;
-тыныш психологиялық орта;
-көп сұйықтық ішу;
-эпидемияға қарсы шараларды және жеке бас гигиенасын сақтау.

30.

RU: Дәрі-дәрмекпен емдеу
RU: Этитропты терапия (амбулаторлы және стационарлы)
Симптоматикалық терапия

31.

RU: Дезинтоксикация терапиясы:
процестің орташа ауырлық дәрежесінде пациенттерге шай, жеміс-көкөніс шырындары, жеміс сусындары ауыз су
түрінде тәулігіне дене салмағына 40 мл / кг мөлшерінде көп сусын тағайындалады;
Тыныс алуды қамтамасыз ету:
Оттегі маска немесе мұрын катетері арқылы минутына 5-7 л, қажет болған жағдайда
минутына 10 литрге дейін ұлғаяды.
Ингаляцияны тағайындау алдында SpO2 анықталады, содан кейін 10-15 минуттан
кейін өлшеу қайталанады.
Оң емдік әсер SpO2-нің 2 пайызға немесе одан да көп жоғарылауында көрінеді PaO2
60 мм-ден жоғары, SpO2 92%-дан жоғары

32.

Стационарда
Этиотропты ем
Осельтамивир–(нейраминидаза тежегіштері тобынан таңдаулы препарат)
75 мг (1 кап) х 2 рет № 5
(тұмаудың ауыр/асқынған түрлерінде дозаны күніне) 2 рет 150 мг береміз)
Тікелей вирусқа қарсы әсері бар, препарат
Занамивир 5 мг ингаляция түрінде (анамнезінде бронхообстуриктивті синдром болмағанда)
Симптоматикалық ем
• НПВС. Анальгетик-антипиретиктер
• Анилидті препараттар (бауыр зақымдалуы болмаса) Парацетамол,
таб 500 мг; peros, тәу 2.0г көп емес.
Науқастардың қосалқы аурулары қосылғанда
!!!!! антибиотикотерапия тағайындалады
!!! Жүкті әйелдерде бактерияға қарсы препараттарды қолдану ,

33.

• Алдын алу шаралары:
маусымдық тұмауға қарсы вакцинация.
Қазақстан Республикасының қолданыстағы санитарлық нормаларына
сәйкес эпидемияға қарсы шаралар

34. Хатамалар тізімі.

RU: Хатамалар тізімі.
• RU: Ересектермен жүктілірге арналған. ҚР ДСМ –нің 19.04.2019
№63хаттамасы.
• ҚР ДСМ –нің 12.12.2013 №23 балаларға арасындағы ЖРВИ және
Тұмау инфекциялары бойынша.

35.

• RU:
• НАЗАРЛАРЫҢЫЗҒА РАХМЕТ!