34ee6694-b858-47cb-b6b1-1961f488784a

1.

İşletme Bilimine Giriş
Ders - I
Zafer ADIGÜZEL

2.

İşletme Yönetimine Giriş
Yarıyıl sonunda sizlerin,
İş dünyasının ne kadar hızlı bir biçimde değiştiği ve
yaşam boyu öğrenmenin önemini anlamanız,
İş etiği yaklaşımları çerçevesinde küresel sorunların ulusal
ve uluslar arası işletmeleri ve müşterileri nasıl etkilediğini
öğrenmeniz,
Pazarlama, üretim, vb. işletme fonksiyonları ile ilgili temel
bilgileri elde etmeniz,
Bir yönetici ya da girişimcinin ruhunu kazanabilmek için
yalnızca teorik değil pratik bilgilerin de gerekli olduğunun
farkına varmanız,
Beklenmektedir.
© Zafer ADIGÜZEL

3.

Genel Kurallar
Derste başarılı olabilmek için sizlerin,
Geç kalmaksızın derslerin (en az %70’ine) devam
etmeniz,
Derslerde görüşlerinizi sınıfla paylaşmanız,
Derste gürültü yapmamanız ve arkadaşlarınızı rahatsız
etmemeniz, Sessizliği Sağlamanız, Cep Telefonunuzla
değil sadece dersle ilgilenmeniz,
Öğretim üye ve
yararlanmanız,
Derslerinizi Tekrar Etmeniz, Beklenmektedir.
yardımcılarından
© Zafer ADIGÜZEL
olabildiğince
çok

4.

İletişim
İletişim ZAFER ADIGÜZEL
E-posta: zaferadiguzel@subu.edu.tr
Ofis No B-311
© Zafer ADIGÜZEL

5. İşletme Dersinde Başarılı Olmak İçin:

Her
Hafta Düzenli Olarak Konuları
Tekrar Etmek
Derse
Gelmeden Önce Konuyu
Okumak
Okuduğunuz Konuda Anlamadığınız
Yerlerin Altını Çizmek ve Hocaya
Sormak
Her Hafta Ders de Düzenli Olarak
Hocanın
Açıklamalarını,
Verdiği
Örnekleri Not Tutmak

6. İşletme Biliminin Tarihi Gelişimi

Hukuk Bilimi
İktisat
İşletme

7.

?
İşletme
birey-toplum-devlet
ilişkilerinde ortak
iyilik ve ortak
menfaati gözetir.
Hukuk
Bilimi
Mevcut kaynakların
sınırlı, insan
ihtiyaçlarının ise
sınırsız olması,
iktisat biliminin
ortaya çıkma
nedenidir.
İşletme
Biliminin
Tarihi
Gelişimi
İktisat

8.

- Hukuk, birey-toplum-devlet ilişkilerinde ortak iyilik ve ortak
menfaati gözetir.
İktisat: üretim, dağıtım, tüketim, ticaret, değişim ve bölüşüm
ile ilgili etkinliklerin bütünü ile bu etkinlikleri inceleyen bir
bilim dalıdır.
Mevcut kaynakların sınırlı, insan ihtiyaçlarının ise sınırsız
olması, iktisat biliminin ortaya çıkma nedenidir. İktisat bilimi
kaynakların kıt olması nedeniyle insanların yaptıkları tercihler
ve bu tercihler nedeniyle aralarındaki ilişkiyi inceleyen bir
bilimdir.
İşletme; kar amaçlı kurumların kuruluşu, finansmanı, üretim
araçlarının
sağlanması,
üretilen
mal
ve
hizmetlerin
pazarlanması,
örgütlenmesi,
yönetilmesi
ve finansal olaylarının izlenmesini inceleyen bir sosyal bilimdir.

9. Genel Tanımlar

İhtiyaç
gereklilik, yokluk.
Ekonomik bir kavram olarak ihtiyaç;
“giderilmek isteği ile birlikteki yokluk
duygusu” olarak tanımlanabilir.

10. İhtiyaçtan Ekonomik Faaliyete

Tatmin Araçlarına
Sahip Olma Arzusu
İhtiyaç
Çabayı Uyaran
Ekonomik Faaliyet
İhtiyacı Giderecek
Aracı Elde Etme Çabası

11. İhtiyaçtan Ekonomik Faaliyete

İnsanlar ve
toplumlar
gelişir.
Yeni ihtiyaçlar
yeni tatmin
araçları
gerektirir.
Mevcut
ihtiyaçları
arttırır.
İhtiyaçlar ve
istekler
çoğalır,
karmaşıklaşır
ve çeşitlenir.
Yeni mal ve
hizmetler
üretilir.

12. İhtiyacın Ortaya Çıkışı

Üretilen
mal ve
hizmetlerin
ortaya
çıkaracağı
fayda
Kişisel ve
sosyal
taklit ve
gösteriş

13. İhtiyaç Sürekli Tatmini

Psikolojik
ve
fizyolojik
köklere
dayanan
ihtiyaçlar
karşılandıkça
önce
artan bir haz verir.
Karşılanmaya
devam
ettikçe bir noktadan
sonra duyulan haz
azalarak
sonunda
elem’e
ve
acıya
dönüşmektedir.

14.

İhtiyaçların
Sınıflandırılması
Birincil İhtiyaçlar
Örnek: Yeme , İçme
, Giyinme, Barınma
vb..
İkincil
İhtiyaçlar
Örnek: Sevme ,
Sevilme , Arkadaşlık
Kurma, Fedakarlık ,
Beğenilme , Üstün
İnsan Olma vb..

15. MASLOW’UN İHTİYAÇLAR HİYERARŞİSİ: Abraham Harold Maslow (d. 1 Nisan 1908 – ö. 8 Haziran 1970), Brandeis University psikoloji

profesörü,
humanistic
psychology'nin ortaya çıkmasında katkıları
bulunan ve Maslow's hierarchy of needs'in
yazarı.
1.
Fizyolojik İhtiyaçlar
Yemek, su, uyku, dengeli
giyinme, barınma, v.b.
2.
beslenme,
ısı,
Güvenlik İhtiyacı
Tehlikeye, tehdide ve yokluğa karşı korunma
ihtiyacı.
3.
Ait Olma ve Sevgi İhtiyacı
Ait olma, sevme, sevilme (Örn: İşletme içinde
oluşan enformel gruplar)

16. Maslow’un İhtiyaçlar Hiyerarşisi

4.
Saygı Görme İhtiyacı
İnsanlar başkalarının kendisine değer vermesini,
saygı göstermesini ister.
5.
Kendini Gerçekleştirme İhtiyacı
Bundan önceki her türlü ihtiyaçlarının tatmin
olma mutluluğunu görmüş olan kişiler için ortaya
çıkar.
Kişinin kendi kendine yeterli olması, devamlı
olarak kendisini geliştirmesi, yaratıcı olma.
Örnek: Rahmi Koç

17. Maslow’un İhtiyaçlar Hiyerarşisi

Kendini
Gerçekleştirme
Saygı Görme
Ait Olma ve Sevgi
(Ait olma, sevme, sevilme)
Güvenlik
(Tehlikeye, tehdide ve yokluğa karşı
korunma ihtiyacı.)
Fizyolojik
(Yemek, su, uyku, dengeli beslenme, ısı, giyinme,
barınma, v.b.)

18. İşletme

İşletme terimi üç farklı anlamda kullanılır:
1. Bir aracı çalıştırma, ona “iş gördürme”.
2. Çeşitli
işlerin, faaliyetlerin yapıldığı yer,
“iş – yeri”.
3. Maddi
ve beşeri unsurlardan oluşan bir
“üretim birimi”.

19.

“iş
gördürme”
İşletme
terimi üç
farklı
anlamda
kullanılır:
“üretim
birimi”
“iş – yeri”

20. İşletme

Belirli bir amacı gerçekleştirmek
için kurulan, üretim faktörlerini
uyumlu bir şekilde bir araya
getirerek toplumun ihtiyaçlarını
karşılayacak mal ve hizmetleri
üreten ekonomik bir birimdir.

21.

Çalışma ve İnceleme Alanımız
Etik ve
Sosyal
Sorumluluk
Ödemeler Dengesi
Faaliyetleri
Uluslararası
Birleşme ve
Satın almalar
Yönetim Faaliyetleri
Franchising
EKONOMİ
İnsan Kaynakları Faaliyetleri
Uluslararası
Teşvikler
Muhasebe ve Finans Faaliyetleri
Üretim Faaliyetleri
Pazarlama Faaliyetleri
Uluslar arası
Engeller
İhracat
İşletme
İthalat
Gümrükler ve
Serbest Bölgeler
İş Dünyasında
Yeni
Yaklaşımlar
Takas
Uluslararası
Kuruluşlar
ULUSLARASI ÇEVRE
Hukuk
İşletme
Türleri

22. İşletme

Bir
ekonomik
sistemin
ihtiyaçlarını karşılamak için
mal ve hizmet sağlayan, tüm
kâr
amaçlı
faaliyet
ve
teşebbüslerdir.

23. İşletme

İnsan ihtiyaçlarını karşılamak
için kurulan, işleyen ve
işletilen iktisadi birimdir.

24.

İşletme:
İnsan
ihtiyaçlarını
karşılamak
için kurulan, işleyen ve
işletilen iktisadi birimdir.
İşletme: Belirli bir amacı
gerçekleştirmek
için
kurulan, üretim faktörlerini
uyumlu bir şekilde bir araya
getirerek
toplumun
ihtiyaçlarını
karşılayacak
mal ve hizmetleri üreten
ekonomik bir birimdir.
İşletme:
Bir
ekonomik
sistemin
ihtiyaçlarını
karşılamak
için
mal
ve
hizmet sağlayan, tüm kâr
amaçlı
faaliyet
ve
teşebbüslerdir.

25. İşletme Ticaret

İşletme
T = Tedbir
E = Emek
R = Risk
Ticaret
T = Tecrübe
İ = İtibar
TİCARET
C = Cesaret
A = Ahlak

26. İşletmelerin Amaçları

Genel Amaçlar
1.
2.
Kâr sağlama amacı
Sosyal sorumluluk (Topluma hizmet)
İşletmelerin Sorumlulukları
Devlete karşı
Topluma karşı
Ortaklarına karşı
Çalışanlarına karşı
Çevreye karşı
Toplumda yer alan kurumlara karşı
Rakiplerine karşı
Uluslararası sorumluluklar
3.
Varlığını sürdürme ve büyüme amacı

27. İşletmelerin Amaçları

Özel Amaçlar
Daha kaliteli ve /veya ucuz mal ve
hizmet sunma
2. Çalışanlara
iyi ücret verme ve
çalışma şartlarını iyileştirme
3. Yönetici
yetiştirme ve çalışanları
eğitme
4. Sürekli istihdam yaratma
1.

28. İşletmecilikle İlgili Bazı Temel Kavramlar

Kâr
Müşteri tatmini sağlayan, mal ve hizmetlerin yaratılması ve
paylaşılması için, insan, teknoloji ve bilgiyi bir araya getiren
ve belli bir risk alan işletmecilerin kazancıdır.
(Toplam Gelir – Toplam Gider ve Amortismanlar)
= KÂR
Toplam Gelirler
-(Toplam Giderler)
-(Amortismanlar)
Vergi Öncesi Kâr
-(Vergiler)
Vergi Sonrası Net Kâr

29. İşletmecilikle İlgili Bazı Temel Kavramlar

Toplam
Gelir (Satış Gelirleri,
Hasılatı, Ciro) = Fiyat X Satış Miktarı
Satış
KÂR = Hasılat – Maliyet
Maliyet
= Direkt işçilik + Hammadde
maliyeti + Genel Üretim Maliyeti

30. Kâr Amacı Gütmeyen Örgütler

İlk öncelikli amacı kar elde etmek olmayan,
topluma hizmet etmek gibi daha farklı
amaçları gerçekleştirmek için faaliyet yapan
kuruluşlar.
Örn: Kızılay, Üniversiteler, vakıf işletmeleri,
dernekler v.s.

31. İşletme Türleri

Kâr Amacı
Gütmeyen
Kâr Amaçlı
A.Ş. – LTD.Ş.
Kâr Elde
Etmek
Vakıflar
Sosyal Kârlılık

32. Sosyal Kârlılık

Sosyal kârlılıkta doğrudan doğruya bir
gelir elde etmek mümkün değildir.
Uzun dönemde toplum gelişmesine
dolaylı katkı sağlamak söz konusudur.

33. İşletmecilikle İlgili Bazı Temel Kavramlar

İş: Bireyi toplumsal, kültürel ve
ekonomik çevreye bağlayan bir araç.
Toplumsal prestij,
Mevki,
Başarı sağlama,
Amaçlara ulaşma,
Kendilerini başkalarına kabul ettirme
Kendi kişiliğine saygı gibi psikolojik ve toplumsal
gereksinmelerin doyum aracı.

34. İşletmecilikle İlgili Bazı Temel Kavramlar

Meslek: Bir kimsenin hayatını kazanmak
amacıyla başvurduğu faaliyetlerin tümünü
içeren daha geniş bir kavram.
Görev: Herhangi bir işletmede yerine
getirilen özel rol / işlevler. Daha dar
kapsamlıdır.

35. İşletmecilikle İlgili Bazı Temel Kavramlar

Mal/Ürün: İnsanların ihtiyaçlarını doğrudan veya
dolaylı olarak karşılamaya yarayan her şey.
Hizmet:
İnsanların
ihtiyaçlarını
karşılamaya
yarayan ancak, gözle görülüp elle tutulamayan
şeyler.

36. İşletmecilikle İlgili Bazı Temel Kavramlar

Fayda: Mal ve hizmetlerin insanların ihtiyaçlarını
giderme niteliği.
İşletmeler mal ve hizmet üreterek topluma fayda sağlarlar.
Tüketim:
Faydalı mal ve hizmetlerin insan
ihtiyaçlarının
kullanılması.
karşılanması
amacıyla

37. Ekonomik Bir Birim Olarak İşletme

Etkililik = En az harcama ile en
fazla üretim

38. Kâr ve Kârlılık

Belirli bir sürede elde edilen kârın, o
süre içerisinde kullanılan sermayeye
oranı kârlılık düzeyini gösterir.

39. Kâr ve Kârlılık

İşletmeye koyduğunuz sermaye ne
kadar kâr getirdi?
İşletmeler için kârlılığın yüksek olması
bir başarı göstergesidir.
Ciro Kârlılığı = Kâr / Satışlar
Özsermaye Kârlılığı = Kâr / Özsermaye

40. Kârlılık Ölçütü Ne İşe Yarar?

İşletmenin faaliyetinin başarısını devamlı
olarak ölçmeye imkan sağlar,
Sermayenin
gelecekteki kullanımından
beklenen gelir düzerinden tahminler
yapmaya imkan sağlar,
Farklı
sanayi kollarındaki işletmelerin
durumlarını karşılaştırmaya yardımcı
olur.

41. Kâr Artırma Faaliyetleri

1.
Hasılatı Artırma Faaliyetleri
2.
Maliyeti Düşürme
3.
Üretim Faktörlerini Düzenli Bir Şekilde
Sıralamak

42. Kâr Artırma Faaliyetleri :

Hasılatı Artırma Faaliyetleri
Üretim kapasitesini artırma
Kaliteyi yükseltme
Reklam (İmaj yaratma)
Düşük fiyat

43. Kâr Artırma Faaliyetleri

Maliyeti Düşürme Faaliyetleri
Direkt işçilik masraflarını düşürme
Verimliliğin artırılması
Primli ödeme sistemi
Yapılan işle orantılı ödeme
Motivasyon etkisi
Hammadde masrafını düşük tutma
Genel üretim masrafını düşürme

44. Kâr Artırma Faaliyetleri :

Üretim Faktörlerini Düzenli Bir
Şekilde Sıralama Faaliyetleri
Pazar araştırması yapma
Tedarik
Üretim
Satış

45. Verimlilik

Üretilen
mal veya hizmet miktarı ile
bunların üretilmesi için gerekli insan
ve diğer kaynak girdileri arasındaki
ilişki.
İşletmenin
sahip
olduğu
bütün
kaynakları en etkin şekilde kullanarak
en iyi sonucu elde etmek.

46. Verimliliği Arttırma Yöntemleri

Yeterlilik yeteneğini yükseltmek,
Standardizasyona gitmek,
Yüksek teknoloji,
Kalifiye işgücü,
Otomatik
makineler kullanmak suretiyle
seri üretim yapmak gerekir.
Aynı çıktıyı daha az girdi kullanarak elde
etmek
Aynı miktar girdiyi daha etkin kullanarak

47. Verimlilik Hesaplamasında Çeşitli Kriterler

48. Verimliliği Ölçmenin Nedenleri

1.
2.
3.
4.
5.
6.
Üretimi yakından izlemek
Üretim hedeflerinden ortaya çıkacak
sapmalara anında müdahale etmek
Hammadde ve malzeme israfını
önlemek
Zamandan tasarruf etmek
Makine ve teçhizatın randımanını
artırmak
Maliyetleri düşürmek

49. Verimliliği Arttırmanın Makro Açıdan Faydaları

1.
Bir ülkede iş saatlerinin azaltılması,
2.
Öğrenim sürelerinin artırılması,
3.
Emeklilere daha sağlıklı bir geçinme
imkanının sağlanması,
4.
Ülkenin ekonomik ve sosyal gücünün
yükseltilmesi için gerekli şartların
hazırlanması açısından önem taşır.

50. Verimlilik – Kârlılık İlişkisi

1.
Verimli bir işletme Kârsız
bir işletme olabilir mi?
2.
Verimsiz çalışan bir işletme
Kârlı olabilir mi?

51. Etkinlik

52. Etkinlik

Faaliyetler
sonucunda
hedeflere
ne
ölçüde ulaşıldığının, araştırma çabalarına
etkinlik denir.
Başka
bir
işletmenin
tanımla
amaca
etkinlik;
ulaşabilme
yeteneği olarak da ifade edilebilir.

53. Etkinlik

Bir örgüt hedefe ulaşmakta ne kadar
başarılı olmuşsa o kadar etkin demektir.
İşletme ilk kuruluş aşamasında ve üretim
sürecini planlarken etkinlik ilkesine göre
hareket eder.
İşletmede etkin bir çalışma yapacak
şartların yokluğu verimliliği de olumsuz
yönde etkiler.
Etkinlik derecesi bir işletmenin rasyonellik
düzeyini gösteren unsurlardan biridir.

54. Etkililik

En az harcama ile en fazla sonuç elde
etme

55. EKONOMİK SİSTEMLER:

Kapitalizm: Özel teşebbüs sistemi
Komünizm:
Üretim faktörleri topluma
Sosyalizm
: Üretim faktörleri devlete
ait
ait
Karma
Ekonomi: Ekonomide hem
devletin, hem özel sektörün olduğu
sistemler.

56. Özel Teşebbüs (Girişim) Sistemi (Kapitalizm)

İşletmelerin başarı ya da
başarısızlıklarının
kendi
eylemlerine
bağlı
olarak
değiştiği rekabete dayalı bir
ekonomik sistem.

57. Rekabet

İşletmelerin daha çok sayıda
müşteri kazanabilmek için bir
mücadele içinde olmaları.

58. Rekabet Türleri

Tam Rekabet
Piyasada bir çok firmanın bulunması. Tek bir işletmenin
kendi başına piyasa fiyatını belirleyemediği ortam.
Örnek: Tekstil sektörü
Monopolistik (Tekelci) Rekabet
Bazı firmaların bazı ürünleri açısından rakiplerinden
farklı olmaları.
Bu durum işletmelere fiyatları
değiştirme gücü verir.
Örnek: Büyük perakende mağazalar

59. Rekabet Türleri

Oligopol
Piyasada az sayıda satıcı işletme vardır. Pazara giriş zordur.
Az sayıdaki satıcılar piyasa fiyatını kontrol ederler.
Örnek: Turkcell – Vodafone - Türk Telekom
Monopol
Piyasada tek bir işletme vardır, başka rakip yoktur. Bu firma
piyasada fiyatı oluşturur.
Örn: Tekel – Türk Telekom (Ev Telefonu)

60.

Tam Rekabet
Monopol
Tekelci Rekabet
Oligopol

61. İŞLETMECİLİĞE İLİŞKİN TEMEL KAVRAMLAR

Ekonomik Sistemler
Bir toplumun üretim, değişim, tüketim ve bölüşüm gibi
ekonomik sorunlarını bir düzen içerisinde çözmek için
oluşturulan sosyal örgütlenme biçimleri, ekonomik
sistemleri oluşturmaktadır.
ekonomik sistemler üçe ayrılır. Kapitalist Sistem,
Sosyalist Sistem ve Karma Ekonomik Sistem. Bir
ülkenin sahip olduğu politik sistem, ekonomik sistemin
de belirleyicisidir. Bu nedenle iki sistem birbirinden
ayrı tutulamaz.

62. Kapitalist Sistem

- Kapitalist sistem, kârlılık, rekabet ve akılcılık
olgularını dikkate alır.
- Sistemin temelinde, kendi çıkarları doğrultusunda
akılcı kararlar alan bireyler bulunur.
- İşletmeler için kârlılık, bu sistemde en önemli
olgudur, bu nedenle bireyler aşırı tüketime
yönlendirilir.
- Sistemde rekabetin varlığı, fiyatlar yoluyla
sistemin tüketiciler lehine işleyeceğini ifade eder.

63. Kapitalist sistemin temel özellikleri:

• Devlet müdahalesi sınırlıdır. Devlet,
temel hak ve özgürlükler ve rekabeti
korumaya yönelik düzenlemeleri yapar.
• Özel mülkiyet geçerlidir. Mülk sahibi,
toplum çıkarlarına aykırı olmamak koşulu
ile mülkiyete konu olan maddi varlıkları,
dilediği gibi kullanıp denetleme hakkına
sahiptir.

64.

Piyasada rekabet kuralları geçerlidir.
Piyasada bir ürününün çok sayıda alıcısı
ve satıcısı bulunur ve piyasaya girme
konusunda serbesttirler.

Girişim ve seçim özgürlüğü bulunur.
Birey ve işletmeler, piyasa mekanizması
aracılığı ile diledikleri gibi üretim ya da
tüketimde bulunabilir.

Kişisel çıkarlar ön plandadır. Her
ekonomik
birim,
kendi
çıkarları
doğrultusunda karar alır.

65. Kapitalizm

Özel Girişim Sisteminin Dört Unsuru
Özel mülkiyet
Kâr elde etme
Serbest seçim:
(Vatandaşların serbest olarak istihdam, satın
alma
ve
yatırım
konularında
seçim
yapabilmeleri.
İş
değiştirme,
Ücret
görüşmeleri, Ortak İşgücü sendikaları)
Açık Rekabet

66. Sosyalist Sistem

19. yüzyılda Alman düşünür Karl Marx, sosyalist
düşüncenin temellerini atmıştır.
Kapitalist sisteme bir tepki olarak ortaya çıkmıştır.
Kapitalist sistemin temellerini oluşturan bireycilik ve
özel mülkiyet bu sistemde yer verilmez.

67. Sosyalist Sistem

Kollektif
mülkiyet
planlamaya yer verilir.
ve
merkezî
temel
amacı,
ihtiyaçlarının karşılanmasıdır.
toplumun
Üretimin
Ürünlerin
fiyatı ekonomik planlama ve
maliyete göre belirlenir.

68. Karma Ekonomik Sistem

Piyasa ekonomisine dayalı kapitalizmin ve merkezi
planlamaya dayalı sosyalizmin toplumsal refah
sağlama konusunda başarılı olamaması, karma
ekonomik sistem düşüncesini hayata geçirmiştir.
Karma ekonomik sistem, özel mülkiyet yanında
kamu mülkiyeti ve devlet girişimciliğine yer verir ve
toplumcu bir düşünceye dayanır.

69. Karma Ekonomik Sistem

Karma
ekonomik sistemde, sosyal
devlet anlayışı geçerli olup birey ya da
toplumun ön plana çıkması ya da
birbirine tercih edilmesi söz konusu
olmaz.

70. Arz ve Talep Kavramı

Talep, bir ekonomide tüketici davranışlarını
açıklarken; Arz, üretici davranışlarını açıklar.
Talep, belirli bir zaman diliminde piyasada,
tüketicilerin değişik fiyat düzeylerinde satın almak
istedikleri ekonomik ürün ve hizmet miktarı olarak
tanımlanabilir.

71. Arz ve Talep Kavramı

Belirli bir zaman
diliminde,
üreticilerin piyasada
değişik fiyat
düzeylerinde satmak
istedikleri ürün
miktarına ise arz adı
verilir.

72. Tüketim ve Tüketici Kavramı

Üretilen ürün ve hizmetlerin, istek ve ihtiyaçları
karşılama amacıyla kullanmasına tüketim denir.
Tüketim eylemini gerçekleştiren birey ya da örgütler
ise tüketici adını alır.
Tüketiciler satın alma ve kullanma amacına göre, son
tüketici ve endüstriyel tüketici olmak üzere ikiye
ayrılır.

73. Tüketim ve Tüketici Kavramı

Son
tüketici; kendisinin ya da aile
bireylerinin
ihtiyaçlarını
karşılamak
üzere satın almada bulunan kişi ya da
kişilerdir.
Endüstriyel
tüketici;
ekonomik
faaliyetlerinin devamlılığını sağlamak
üzere satın almada bulunan işletme ya
da örgütlerdir.

74. Ürün ve Hizmet Kavramı

İnsan ihtiyaçlarını karşılama özelliği
taşıyan araçlara, ürün ya da hizmet adı
verilir.
Bu araçlardan dokunulabilir olanlar
(somut) ürün, dokunulamaz olanlar
(soyut) ise hizmet olarak adlandırılır.

75. Ürün ve Hizmet Kavramı

Örneğin,
bir endüstri işletmesi tarafından
üretilen
buzdolabı
ürün
olarak
nitelendirilirken, bu ürününün tüketicilere
ulaştırılmak üzere taşınması ile ilgili
faaliyetler hizmet olarak nitelendirilir.

76. Ürünler çeşitli açılardan sınıflandırılabilir.

• Elde etmek için çaba harcanıp
harcanmamasına göre; ekonomik ürün
ve ekonomik olmayan ürün.
• Tüketicilerin satın alma amacına göre;
tüketim ürünü ve endüstriyel ürün.
• Kullanım sürelerine göre: dayanıklı
ürün ve dayanıksız ürün.

77. Ekonomik Ürün ve Ekonomik Olmayan Ürün

Ekonomik Ürün: İnsan ihtiyaçlarını karşılama
özelliğine sahip, doğada herkes için yeterli miktarda
ve hazır bulunmayan ürünler ekonomik ürünlerdir.
Bu ürünlerin elde edilebilmesi için emek ve çaba
harcanmalıdır.
Ekonomik Olmayan Ürün: İnsan ihtiyaçlarını
giderme özelliğine sahip, doğada herkesin ihtiyaçlarını
karşılayabilecek düzeyde bol miktarda bulunan
ürünler ekonomik olmayan ürünlerdir.

78. Tüketim Ürünü ve Endüstriyel Ürün

Tüketim ürünü, bireylerin kişisel ihtiyaçlarını
karşılamak üzere satın aldıkları ve tekrar üretim
amacıyla kullanılmayan ürünlerdir.
Bu ürünler tüketicilerin ihtiyaçlarını doğrudan
karşılar. Gıda ürünleri, ev eşyaları, giysiler vb. gibi.

79. Tüketim Ürünü ve Endüstriyel Ürün

Endüstriyel ürün, bireylerin ihtiyaçlarını karşılamak
üzere sunulacak olan ürün ve hizmetlerin üretiminde
kullanılan ürünlerdir.
Bu ürünler, üretim ürünü ya da sermaye ürünü olarak
da adlandırılırlar. Ham maddeler, makine ve araç
gereçler vb. gibi.

80. Dayanıklı ve Dayanıksız Ürün

Dayanıklı ürün, tüketiciler tarafından
elde edildikten sonra, uzun süre fayda
yaratan ürünler dayanıklı ürünlerdir.
Buzdolabı, televizyon, mobilya dayanıklı
ürünlere örnek olarak gösterilebilir.
Dayanıksız ürün, kısa süre ya da bir
kez kullanım sonucunda faydasını yitiren
ürünler, dayanıksız ürünlerdir. Gıda
ürünleri, benzin gibi ürünler dayanıksız
ürünler olarak nitelendirilir.

81. Üretim ve Üretim Faktörleri

Üretim
İşletme biliminde her türlü fayda yaratmaya,
diğer bir deyişle iktisadi mallar ve hizmetler
meydana getirmeye üretim denir.
Üretim faaliyeti için bir araya getirilmesi
gereken bazı temel unsurlara da
“üretim
faktörleri” denir.

82. Üretim ve Üretim Faktörleri

Üretim
İşletme:
Faktörleri
Açısından
Üretim faktörlerinin uyumlu bir
şekilde bir araya gelmesiyle oluşan
bir birim olarak tanımlanabilir.
“Uyum”;
Üretilecek mal veya hizmetin niteliğine göre gerekli
miktarda, gerekli nitelikte, (gerekli olduğu zaman)
üretim faktörünün bir araya getirilmesi.

83. Üretim Faktörleri

1.
2.
3.
4.
Doğal Kaynaklar
Emek (İnsan Kaynakları)
Sermaye
Girişimci

84. Doğal Kaynaklar

Doğal
yaşamda bulunan ve
üretim için girdi olabilen her
türlü kaynak.
Toprak,
Tarımsal alanlar,
Ormanlar,
Akarsu,
Göl ve Denizler,
Yeraltı Zenginlikleri (Madenler,
Petrol ve Yeraltı Suları)
Doğal Gazlar,

85. Doğal Kaynaklar

Doğal Kaynaklar sınırlı olarak bulunduğu
için kıt kaynaklar arasında yer alır.
Türkiye : Kendi kendini besleyebilen az sayıdaki
ülkelerden bir tanesi.
Arap Ülkeleri : Bugünkü durumlarını zengin yer
altı kaynaklarına borçlu.
Afganistan: Yer altında yatan ancak işlemeyen
madenler. Toprak üzerinde bir şey yok.
Avrupa
Ülkeleri:Kendisinde olmayan doğal
kaynaklara (sömürgecilik ile) bir şekilde sahip
olması ve işlemesi.

86. Emek (İnsan Kaynakları)

Üretimin en önemli unsuru.
Emek kim?
Büyük
bir
firmanın
tepe
yönetimini
oluşturan
yöneticilerden, kendi başına iş
yapan oto tamircisine kadar
herkes.

87. Sermaye

İşletmelerin faaliyetlerini sürdürebilmeleri
için gerekli olan finansal kaynaklar.
Para, Hisse senetleri , Tahvil vb.
+
Makineler,
Araçlar,
Binalar,
Malzemeler vs.

88. Sermaye

Sermaye salt para anlamına gelmez.
Sermaye, insanlar tarafından üretilmiş üretim
araçlarının tümü.
İnsan yapısı olan ve üretimde insan emeğinin
verimliliğini arttıran her türlü alet, makine,
tesis, bina ve malzeme.
Sermayenin doğal kaynaklardan farkı, insanlar
tarafından üretilmiş olması.

89. Girişimci

Girişimci (müteşebbis) ilk üç
üretim unsurunu bir araya
getiren ve sisteme katan kişi
(ya da kuruluştur).
TOPLUMUN
GEREKSİNİMLERİNE
CEVAP
VERMEK VE KÂR ELDE ETMEK AMACIYLA
RİSK ALAN VE SIFIRDAN BİR İŞ KURAN İŞ
İNSANIDIR.

90. Başarılı Girişimcilerin Özellikleri

İçsel Kontrol
2. Enerjisinin Çok Olması
3. Başarma İhtiyacı
4. Belirsizliğe Katlanma
5. Zamana Karşı Duyarlı Olma
6. Kendine Güven
7. Kendi Kendinin Patronu Olma
8. Yaratıcılık
9. Optimizm
10. Vizyon Sahibi Olma
1.

91. Girişimci vs. Yönetici

Girişimci;
Üretim
faktörlerini,
başkalarının
ihtiyaçlarını
karşılamak için tedarik eden ve uygun şekilde
birleştiren kimsedir.
Kâr amacı güder ve risk alır.
Profesyonel Yönetici;
Kâr ve riski başkalarına ait olmak üzere, üretim
faktörlerini tedarik ederek, mal veya hizmet üretimi
için yöneten kişidir.
İyi bir yönetici olmak, iyi bir girişimci olmayı
gerektirmez.

92. Girişimci Türleri

Klasik Girişimci : Yukarıda anlatılan
girişimci tipi.
İşletme İçi Girişimci : Girişimci ruhu
olan, büyük bir işletme içinde yeni
ürünler,
fikirler,
ticari
girişimler
geliştirebilen kişi.
Değişim Ajanı : Modern pazarlarda
işletmelerinin rekabetçiliğini korumak ve
mevcut faaliyetleri tekrar diriltmek
(atağa geçirmek) için çalışan yöneticiler.

93. Üretim Faktörlerinin Kazançları

Doğal Kaynaklar
Emek
Sermaye
Girişimci
:
:
:
:
Kira
Ücret
Faiz
Kâr

94. Teknoloji

Ürün ve hizmet üretiminde gerekli olan
üretim
bilgisi,
teknoloji
olarak
adlandırılır.
Üretimde teknik bilgi ve teknolojinin
gelişmesi, üretimi artırıcı ve maliyetleri
azaltıcı bir etki yaratmaktadır.

95. Teknoloji

Ancak,
teknolojinin sürekli değişen bir
unsur olduğu unutulmamalıdır.
İşletmelerin
varlıklarını
teknolojiye
olanaklıdır.
yoğun rekabet dünyasında
sürdürebilmeleri, değişen
uyum
sağlamaları
ile

96.

Bir üretim faktörü olarak teknolojiyi,
üretim ve ürün teknolojisi olarak iki
açıdan ele alabiliriz.
Üretim teknolojisinin kapsamına;
bilgisayar, makine, donanım, araç
ve gereç gibi unsurlar girer.
Ürün teknolojisi ise patent, know-how
ve marka gibi unsurları kapsar.

97. Girişimci ve Yönetici

Girişimci, “üretim faktörlerini en son
teknik, yöntem ve bilgilerle bir araya
getiren, ürün ve hizmet üreten veya
üretilen ürün ve hizmetleri kâr amacıyla
piyasaya sunan, satış sonrasında da
ortaya çıkacak kâr ya da zararı
üstlenerek riski karşılayan ve ticari
gelişmeyi hedefleyen yatırımcı” olarak
tanımlanabilir.

98. Girişimci ve Yönetici

Girişimci;
• Üretim faktörlerini bir araya getirir.
• Ürün ya da hizmet üretir ya
pazarlar.
• Kar amacı güder.
• Riskleri üstlenir.
da

99.

KOSGEB
(Küçük ve Orta Ölçekli
İşletmeleri Geliştirme ve Destekleme
İdaresi
Başkanlığı)
girişimciyi,
“pazardaki bir boşluğu veya ihtiyacı
belirleyerek iş fikrine dönüştüren, ayrıca
risk üstlenen ve işini kurabilmek için
gerekli kaynakları bir araya getirebilen
kişi” olarak tanımlamaktadır.

100.

OECD
(Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma
Örgütü)
ise
girişimciliği,
“ekonomik
fırsatların belirlenerek değerlendirilmesine
dayanan refah yaratma süreci” olarak
tanımlamaktadır.

101.

Girişimcilik,
ekonomik
fırsatların
belirlenmesi ile başlayan ve girdi ve
kaynakların
sağlanarak
işletmenin
hayata geçirilmesi ile devam eden
dinamik bir süreçtir.
Bu
süreç aşağıda sıralanan
unsuru içermektedir.
Kurumsal
üç
ayrı
altyapı: Eğitimli, deneyimli
ve
birikim
sahibi,
sorun
çözme
yeteneğine sahip iş gücü.

102.

Bürokrasi
ve
mevzuat:
İşletme
kurmadaki
güçlükler,
kuruluş
yeri
sorunları, İşletme sürecinde karşılaşılan
sorunlar, istihdam ve İş gücü sorunları.
Destek
programları:
Eğitim,
danışmanlık, başlangıç sermayesi, diğer
finansal
destekler,
kredi
garantisi,
teknoloji destekleri, yer temini ve bilgi
kaynaklarına erişim.

103. Günümüz Girişimcisinin İşlevleri Şu Şekilde Sıralanabilir:

• Üretim faktörlerini üretime yönlendirme.
• Ürün ve hizmet çeşitliliği sağlama.
• İstihdam yaratma ve istihdamı artırma.

Toplumsal refahın artmasına katkı
sağlama.
• Teknoloji ve bilimin gelişimine katkı
sağlama.
• Yeni pazarlar ve yeni iş modelleri
yaratma.
• Sermaye birikimi sağlama.

104. Günümüz Girişimcisi;

Yenilikçi olma,
Risk alma,
Yönetim becerileri geliştirme,
Araştırma,
Değişime direnci ortadan kaldırma,
Ekonomik kalkınmaya destek olma
gibi işlevlere sahip olmalıdır.

105. Başarılı Bir Girişimcinin Sahip Olması Gereken Özellikler

Kişisel Özellikler:
Kendine Güvenen,
Kararlı ve Azimli,
Güçlü Sezgi Sahibi ve İleri Görüşlü,
Çok Yönlü,
Riskleri Göze Alabilen,
Belirsizlik Altında Karar Alabilen,
Atılımcı,
İş Bitirici,
Planlı,
Uyumlu ve Lider,
Olarak Sıralanabilir.

106.

DAVRANIŞSAL ÖZELLİKLERİ:
İnsan İlişkileri Yeteneğine Sahip,
İyi Gözlemci,
Hayal Gücü Yüksek,
Kaynaklara Ulaşabilecek İlişkiler Ağına Sahip,
İkna Gücüne Sahip,
Bağımsız,
Çok Yönlü Ve Hızlı Düşünebilen,
Esnek,
Yaratıcı Ve Analitik Düşünme Yeteneğine Sahip,
Yeniliklere Açık,
İletişim Bilgi Ve Yeteneği Kuvvetli,
Çalışkan,
Sorumluluk Sahibi
Ve Teknik İşletmecilik Bilgisine Sahip.

107. Yönetici

Kâr Ve Risk Başkalarına Ait Olmak Üzere,
İşletme
Kaynaklarını
İşletme
Amaçlarına
Yönlendiren, Kişi Olarak Tanımlanabilir.
Yönetici İşletme Amaçlarını Gerçekleştirirken;
Planlama,
Örgütleme,
Yöneltme,
Koordinasyon
Denetim
İşlevlerini Yerine Getirir.

108. Yöneticilerin Amacı

Daha
Düşük Maliyetlerle Daha Fazla
Üretim Gerçekleştirerek İşletmenin
Daha Fazla Kâr Elde Etmesini
Sağlamaktır.

109.

Bir
işletmenin başarı ya da başarısızlığı,
doğrudan yönetici ile ilgilidir.
Bu
nedenle yöneticilerin bilimsel bilginin
yanısıra teknik ve beşeri özelliklere de
sahip olması önemlidir.
Liderlik
ve yöneticilik kavramları çoğu
zaman birbiri ile karıştırılan iki kavramdır.
Ancak
liderlik, başarılı yöneticilerin sahip
olduğu bir özelliktir.

110.

TEŞEKKÜRLER.