Wstrząs scorbolamid.pl

1.

Wstrząs
scorbolamid.pl
Opracowanie: Mariusz Chomoncik

2. ZAGADNIENIA

• Pojęcia
• Patofizjologia
- wstrząs hipowolemiczny
- wstrząs kardiogenny i mechaniczny
- wstrząs neurogenny
- wstrząs anafilaktyczny
• Objawy
• Ułożenie

3.

POJĘCIA
• Wstrząs: stan, w którym dochodzi do zmniejszenia
skutecznego dostarczania tlenu do komórek
• Niedostateczne dostarczanie tlenu do komórek wywołuje
zaburzenia czynności poszczególnych narządów
organizmu
• Wstrząs jest stanem bezpośredniego zagrożenia życia
(patrz: Ratownictwo Medyczne w KSRG. Rozdział IV)

4. PATOFIZJOLOGIA

Przepływ włośniczkowy (kapilarny) krwi, jako końcowy etap
funkcjonowania układu sercowo – naczyniowego, może
zostać upośledzony w wyniku:
• zmniejszenia objętości krwi krążącej
• upośledzenia czynności mięśnia sercowego
• zmniejszenia oporu łożyska naczyniowego
żyłka
naczynie
włosowate
tętniczka
(patrz: Ratownictwo Medyczne w KSRG. Rozdział IV)

5. PATOFIZJOLOGIA – wstrząs hipowolemiczny

Czynnik wywołujący wstrząs, np.:
- krwotok,
- duża utrata płynów ustrojowych
↓ ciśnienia tętniczego krwi
↓ dostarczania O2 do komórek
Niedotlenienie tkanek
Mózg
Śródmózgowie
↑ częstość oddechów
Rdzeń kręgowy
Układ współczulny
Rdzeń nadnerczy
Obkurczenie naczyń krwionośnych obwodowych
Adrenalina, Noradrenalina
↓ przepływu krwi przez skórę, jelita
Tachykardia
Zaburzenia
świadomości
↑ częstość
tętna
↑ ciśnienia tętniczego krwi
Pocenie się
Skóra
blada
Centralizacja krążenia
Nawrót kapilarny
> 2s.
Słabo wyczuwalne
tętno na obwodzie
(patrz: Ratownictwo Medyczne w KSRG. Rozdział IV)

6. PATOFIZJOLOGIA – wstrząs kardiogenny – wstrząs mechaniczny

Czynnik wywołujący wstrząs.:
- uszkodzenie mięśnia sercowego,
- ↓ żylnego powrotu krwi do serca
↓ rzutu serca
↓ ciśnienia tętniczego krwi
Niedotlenienie tkanek
↓ dostarczania O2 do komórek
Mózg
Śródmózgowie
↑ częstość oddechów
Duszność
Sinica
Rdzeń kręgowy
Układ współczulny
Rdzeń nadnerczy
Obkurczenie naczyń krwionośnych obwodowych
Adrenalina, Noradrenalina
↓ przepływu krwi przez skórę, jelita
Tachykardia
Zaburzenia
świadomości
↑ częstość
tętna
↑ ciśnienia tętniczego krwi
Pocenie się
Skóra
blada
Centralizacja krążenia
Nawrót kapilarny
> 2s.
Słabo wyczuwalne
tętno na obwodzie
(patrz: Ratownictwo Medyczne w KSRG. Rozdział IV)

7. PATOFIZJOLOGIA – wstrząs neurogenny

Czynnik wywołujący wstrząs.:
- uszkodzenie rdzenia kręgowego
rozszerzenie naczyń krwionośnych
↓ ciśnienia tętniczego krwi
Niedotlenienie tkanek
↓ dostarczania O2 do komórek
Mózg
Śródmózgowie
↑ częstości oddechów
Rdzeń kręgowy
Skóra ciepła, sucha,
różowa
Brak wydzielania Adrenalina, Noradrenalina
Zaburzenia
świadomości
Częstość tętna
prawidłowa lub
zwolniona
Nawrót kapilarny
może być prawidłowy
(patrz: Ratownictwo Medyczne w KSRG. Rozdział IV)

8. PATOFIZJOLOGIA – wstrząs anafilaktyczny

Czynnik wywołujący wstrząs.:
- reakcja uczuleniowa
rozszerzenie i wzrost
przepuszczalności ścian naczyń
krwionośnych
Skurcz oskrzeli
↓ ciśnienia tętniczego krwi
↓ dostarczania O2 do komórek
Niedotlenienie tkanek
Mózg
Śródmózgowie
↑ częstości oddechów
duszność
Rdzeń kręgowy
Układ współczulny
Rdzeń nadnerczy
Adrenalina, Noradrenalina
Tachykardia
Zaburzenia
świadomości
↑ częstość
tętna
Nawrót kapilarny > 2s.
Słabo wyczuwalne
tętno na obwodzie
Skóra ciepła, świąd
z zaczerwienieniem,
pokrzywka, obrzęk
(patrz: Ratownictwo Medyczne w KSRG. Rozdział IV)

9. OBJAWY (1)

Rodzaj wstrząsu
Parametr
Hipowolemiczny
(np. krwotoczny)
Względnie
hipowolemiczny
Kardiogenny
Mechaniczny
Anafilaktyczny
(np. neurogenny)
Zaburzenia świadomości różnego stopnia
Stan
świadomości
Częstość
oddechu
Przyspieszona
Przyspieszona
Może być tylko
przeponowa
Przyspieszona
Przyspieszona
Częstość
tętna
Przyspieszona
Prawidłowa
lub wolna
Przyspieszona
Przyspieszona
Nawrót
kapilarny
Wydłużony
Prawidłowy
Wydłużony
Wydłużony
Chłodna,
wilgotna, blada,
spocona
Ciepła, sucha,
różowa
Chłodna,
wilgotna, blada,
spocona,
możliwa sinica
Uogólniona
pokrzywka,
świąd, obrzęki,
zaczerwienienie
Skóra
(patrz: Ratownictwo Medyczne w KSRG. Rozdział IV)

10. OBJAWY (2)

Rodzaj wstrząsu
Parametr
Hipowolemiczny
(np. krwotoczny)
Względnie
hipowolemiczny
Kardiogenny
Mechaniczny
Anafilaktyczny
(np. neurogenny)
Żyły szyjne
Zapadnięte
Zapadnięte
Przepełnione
Zapadnięte
Tchawica
W linii
środkowej ciała
W linii
środkowej ciała
Może być
przesunięta
W linii
środkowej ciała
Klatka
piersiowa
Mogą być
widoczne
obrażenia
Może być prawidłowa
Widoczne
obrażenia
Brzuch
Mogą być
widoczne
obrażenia
Może być prawidłowy
Może być
prawidłowy
Miednica
Mogą być
widoczne
obrażenia
Może być prawidłowy
Może być
prawidłowy
Kończyny
Mogą być
widoczne
obrażenia
Występują
zaburzenia czucia
i ruchomości
Mogą być
prawidłowe
Widoczne
zmiany
na skórze
(patrz: Ratownictwo Medyczne w KSRG. Rozdział IV)

11. UŁOŻENIE: pozycja leżąca na płasko

• Wstrząs hipowolemiczny
• Wstrząs neurogenny
• Wstrząs anafilaktyczny
(patrz: Ratownictwo Medyczne w KSRG. Rozdział IV)

12. UŁOŻENIE: pozycja półsiedząca

W przypadku występowania duszności
• Wstrząs kardiogenny
• Wstrząs mechaniczny
(patrz: Ratownictwo Medyczne w KSRG. Rozdział IV)

13. PODSUMOWANIE

• Wstrząs jest stanem bezpośredniego zagrożenia życia
• Ocena i postępowanie muszą być prowadzone szybko
• Najczęściej spotykanym rodzajem wstrząsu w warunkach
pozaszpitalnych jest wstrząs hipowolemiczny w następstwie
krwotoku
• Ratownik musi dobrze znać objawy wstrząsu

14. WSTRZĄS

• PYTANIA?

15. LITERATURA

• Zasady organizacji ratownictwa medycznego w ksrg., www.straz.gov.pl.
• Wytyczne Europejskie Rady Resuscytacji., www.prc.krakow.pl.
• Jaskuła J. Opieka przedszpitalna nad pacjentem po urazie. Omówienie
aktualizacji zaleceń Prehospital Trauma Life Support 2019.
• https://www.mp.pl/ratownictwo/wytyczne/210465,opieka-przedszpitalnanad-pacjentem-po-urazie-omowienie-aktualizacji-zalecen-phtls-2019.
[dostęp:23.11.2020 r.].
• Campbell J.E., Alson R.L.: International Trauma Life Support.
Wydawnictwo Medycyna Praktyczna, Kraków 2017.
• Chomoncik M., Nitecki J.: Złote minuty w obrażeniach ciała. Wydawnictwo
Lekarskie PZWL, Warszawa 2017.
• Chomoncik M., Nitecki J., Poparda W.: KPP w KSRG. Wydawnictwo
Lekarskie PZWL, Warszawa 2018.
• Kopta A., Mierzejewski J., Kołodziej G.: Kwalifikowana pierwsza pomoc.
Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2016.
• Szczeklik A.: Interna Szczeklika 2016/17. Mały podręcznik. Wydawnictwo
Medycyna Praktyczna. Kraków 2017.

16. WSTRZĄS

• DZIĘKUJĘ