Негіздер туралы түсініктерін кеңейту

1.

Облыстық мамандандырылған
«Тау самалы» оқу – сауықтыру
орталығы
Химия пәнінің мұғалімі
Досымбет Ақжарқын

2.

Негізде
р.
Негізде
рдің
жіктелу
і,
алынуы,
қасиет
тері
және
қолдан
ылуы

3.

Сабақ мақсаты : Негіздер туралы
түсініктерін кеңейту; Негіздердің алыну
жолдары мен қасиеттері, қолданылуы
туралы түсініктеме беру. Оқушылардың
білімін нығайту.
Сабақ түрі : Жаңа сабақ

4.

Сабақ жоспары :
1.Ұйымдастыру кезеңі
2. Жаңа сабақ
3. Кім жылдам ?
4.Кім білгір ?
5.Қорытындылау

5.

Р.Бойль химияға қышқылдар мен
негіздер жайлы түсінікті енгізген
болатын. Ол кездегі қышқылдар мен
негіздердің анықтамасы олардың
қасиетін тікелей көруге, байқауға оны
баяндай айтуға (түсі, түрі, бояуы, дәмі
және т.б.) негізделді. Сулы ерітіндідегі
электролиттік диссоцация
құбылысының.

6.

Негіздер дегеніміз – құрамына бір
немесе бірнеше гидроксотоптармен қатар
металл атомы кіретін күрелі заттар

7.

Бірнеші Негіздердің химиялық формулалары
Қышқыл қалдығы,валенттілігі мен
Аталуы
атаулары Тұз формуласы
Химиялық
Химиялық
CI- I валентті
хлорид
элементтің
элементтің
таңбасы
SO4- II валентті қосылыстағы
сульфат
валенттігі
SO3- II валентті
К
Fe
S- II валентті
CO3- II валентті
сульфит
I
II
SiO3- II валентті
Cu
карбонат
силикат
II
PO4-III валентті
Ca
сульфид
NO3- I валентті
фосфат
II
нитрат
Химиялық формуласы және
NaCI
атауы
Na2SO4
Na2SO3
KOH-калий
гидроксиді
Na2S
Fe(OH)Na2CO3
2-темір гидроксиді
Na2SiO3
Cu(OH)2-мыс гидроксиді
Na3PO4
Ca(OH)2-кальций
гидроксиді
NaNO3
Fe
III
Fe(OH)3-темір гидроксиді
Al
III
Al(OH)3-алюминий гидроксиді

8.

Негізде
рдің
алыну
ы
Белсенді металдарды тікелей
сумен әрекеттестіру арқылы
2Li+2HOH=2LiOH+H2↑
Sr+2HOH=Sr(OH)2+H2↑
Белсенді металл оксидтерін
сумен әрекеттестіру арқылы
К2O+Н2O=2КOН
Ерімейтін және екідайлы негіздерді
олардың ерімтал тұздарына сілті
ерітіндісімен әсер ету арқылы алуға
болады:
ZnSO4+2NaOH=Zn(OH)2↓+Na2SO4
Pb(NO3)2+2KOH=Pb(OH)2↓+2KNO3

9.

Негіздер
суда еритін
суда ерімейтін
Екі дайлы

10.

Негіздер

11.

Негіздер

12.

Физикал
ық
қасиеті
Негіздердің судағы ерітінділері қолға сабындалып
тұрады; матаны, теріні, қағазды күйдіреді, сондықтан
куйдіргіш сілтілер (КОН, NaOH) деп аталады.
Олармен жұмыс істегенде аса абай болу керек. Негіздерді
еріткенде әдетте кәрлен ыдыстар колданылады, онын, себебі
шыны ыдыстар сілтілермен әрекеттескенде тез бүлінеді.
Қышқылдар сияқты барлығына
ортақ анықтағыштары (индикатор) бар, себебі олардың
барлығына ортақ гидроксотоптары бар. Негіздерді
анықтауға фенолфталеин деп аталатын анықтауыш
қолданылады.

13.

Химиялық қасиеттері
Қышқылдық
оксид
Негіздер
+
тұз
+
су
Ерімей
тін тұз
+
Жаңа
тұз
қышқыл
+
Ерімтал тұз

14.

Негіздердің
қышқылда
рмен
әрекеттесуі
Негіз + қышқыл = тұз + су
Негіз + қышқыл = тұз + су
NaOH+HCl=NaCl+H2O
Ca(OH)2+2HCl=CaCl2+2H2O

15.

• Негіздердің маңызды химиялық
Негіздердің маңызды химиялық
қасиеттері
қасиеттері
олардың
олардың қышқылдармен,
қышқылдық қышқылдық
қышқылдармен,
және амфотерлік оксидтермен
немесе
және амфотерлікНегіздердің
гидроксидтермен тұз түзе
әрекеттесуі.
маңызды
химиялық қасиеттері
Сілтілік металдар гидроксидтері
қыздыруға
олардың
қышқылдармен,
төзімді. Суда жақсы еритін
негіздерді
қышқылдық
негіздік оксидтерін сумен
және тікелей
амфотерлік оксидтермен
әрекеттестіру арқылы
алады.
немесе
гидроксидтермен тұз түзе
Мысалы, CaO+H2O=Ca(OH)
әрекеттесуі.
2. Сілтілік
Суда аз еритін немесе ерімейтін
негіздерді
металдар
гидроксидтері қыздыруғ
сәйкес элементтің тұзына
ерімтал
а төзімді.
Суда жақсы еритін
гидроксидтермен әсер етуНегіздерді
арқылы жанама
негіздік оксидтерін
жолмен алады.
сумен тікелей әрекеттестіру
Мысалы, FeCl3+ +3NaOH арқылы
=Fe(OH)алады.
.
Мысалы,
3+ 3NaCl
CaO+HА2O*Ca(OH)2. Суда аз еритін
немесе ерімейтін Негіздерді
сәйкес элементтің тұзына ерімтал

16.

NaОН-сабын жасауда,мұнай өнімдерін тазартуда,тоқыма
өнеркәсібінде т.б жерлерде қолданылады.
КОН-сұйық сабын алуға,аккумуляторларда т.б жерлерде
қолданылады.
Са(ОН)2-кальций гидроксиді сөндірілген әк-ақ түсті ұнтақ,
маңызды құрылыс материалы.Өсімдіктер зиянкестерімен
күресуде,қант,сода т.б заттар
өндіруге қолданылады.

17.

“ Кім жылдам?“ ойыны
Негіздер
NaOH
Ca(OH)2
Fe(OH)3
KOH
Mg(OH)2
Al(OH)3
Халықаралық атаулар
жүйесі бойынша атаңдар

18.

NaOH
Халықаралық атаулар
жүйесі бойынша атаңдар
Натрий гидроксиді
Ca(OH)2
Кальций гидроксиді
Fe(OH)3
KOH
Темір ІІІ гидроксиді
Mg(OH)2
Магний гидроксиді
Al(OH)3
Алюминий гидроксиді
Негіздер
Калий гидроксиді

19.

Кім білгір ?
1)Na2O+H2O