IV Ustozlar Milliy Forumi

1.

IV USTOZLAR MILLIY FORUMI
O‘quv maqsadlari, yangi oʻquv
metodik majmualar sharhi va
ulardan foydalanish bo‘yicha
tavsiyalar
Fasilitator: Xaydarov B.K.
_________________
_____

2.

Salom! Xush kelibsiz!
Kayfiyatlar qalay?
Keling tanishib olaylik!
1.
2.
3.
4.
Juftliklarga bo‘lining
Har bir juftlik 3 daqiqa ichida o‘zlaridagi 3 ta umumiylikni aniqlashadi.
So‘ng har bir juftlik boshqalarga bu umumiylikni aytib beradi.
Eng yaxshi taqdimot rag‘batlantiriladi.

3.

Keling, kelishib olaylik!
Kun tartibi va vaqtga rioya qilamiz.
Bir-birimizning fikrlarimizni hurmat qilamiz.
Mashg‘ulotlar davomida faol bo‘lamiz.
Xushchaqchaq va pozitiv bo‘lamiz.
Mobil telefon ovozini o‘chirib qo‘yamiz.

4.

Diagnostik so‘rov
Quyidagi 5 ta savolga xolis javob bering.
Javoblaringiz mazkur mashg‘ulot mavzu yo‘nalishini to‘g‘ri tanlashga asos bo‘ladi.
1. O‘z faningiz bo‘yicha yangi o‘quv yilida kutilayotgan yangiliklardan
xabaringiz bormi?
A. Ha, albatta
B. Qisman
C. Xabarim yo‘q

5.

Diagnostik so‘rov
2. Yangi o‘quv yilida fan o‘quv dasturiga kiritlayotgan o‘zgarishlar haqida
bilasizmi?
A. Ha, bilaman
B. Qisman
C. Bilmayman

6.

Diagnostik so‘rov
3. 2025-2026- o‘quv yilida faningiz bo‘yicha qaysi sinf darsliklari yangilanadi?
(javoblardan bir nechtasini tanlashingiz mumkin)
A. Maktabgacha ta’lim
B. Boshlang‘ich ta’lim (1-4-sinflar)
C. 5-sinf
D. 6-sinf
E. 7-sinf
F. 8-sinf
G. 9-sinf
H. 10-sinf
I. 11-sinf

7.

Diagnostik so‘rov
4. Yangi o‘quv yilida fanni o‘qitish metodikasiga kiritilayotgan o‘zgarishlar bilan
tanishmisiz?
A. Ha, bilaman
B. Qisman
C. Bilmayman

8.

Diagnostik so‘rov
5. Yangi o‘quv yilida fan oldida turgan eng dolzarb muammolar qaysilar?
(javoblardan bir nechtasini tanlashingiz mumkin)
A. Fan dasturidagi mavzular va soatlar taqsimotidagi nomutanosibliklar
B. O‘tish davridagi yangi va eski fan dasturidagi nomutanosibliklar
C. Darsliklar mazmunining eskirganligi, nazariy va amaliy dasrlar nisbati
D. Fan mazmun sohalaridagi keskin o‘zgarishlar
E. Yangi mazmunni o‘qitish metodikasining yetarli darajada yetkazilmaganligi
F. O‘qituvchilarning o‘zgarishlarga tayyor emasligi
G. Darsliklarning o‘z vaqtida yetkazib berilmayotganligi
H. Metodik kun, KRK va KRS mashg‘ulotlari samarasining yetarli bo‘lmayotganligi

9.

Maqsadlar
Ushbu mashg‘ulotda davomida siz:
Yangi darslik, mashq daftari va oʻqituvchilar
uchun metodik qo‘llanmalar sharhi bilan
tanishasiz
Yangi oʻquv metodik majmualarni ta’lim
jarayoniga joriy etish va ulardan foydalanish
bo‘yicha tegishli tavsiyalarni olasiz
Yangi o‘quv yilida fan oldida turgan eng
dolzarb muammolarning yechimlari bo‘yicha
maslahatlar olasiz

10.

Fanning o‘quv maqsadlari deganda nimani
tushunasiz?
Darslarni rejalashtirishda o‘quv maqsadlarini
bilish yoki uni aniqlab olish qanchalik
muhim?

11.

O‘quv maqsadlari — bu o‘quv dasturining
markaziy elementi bo‘lib, o‘quvchilarda
qanday bilim, ko‘nikma, kompetensiya va
qadriyatlar shakllanishi kerakligini belgilaydi.
Matematika faniga oid o‘quv maqsadlari — bu
o‘quvchilar matematika fanini o‘rganish
jarayonida egallashi kerak bo‘lgan matematik
tushunchalar, ko‘nikmalar, fikrlash jarayonlari
va qadriyatlar bo‘yicha keng qamrovli ta’limiy
kutilmalarni ifodalaydi.
Manba: UNESCO-IBE, What Makes a Quality Curriculum?, 2017.

12.

O‘QUV MAQSADLARINING KODLANISHI

13.

Fanni o‘rganish
sohasi
Sonlar va amallar
Algebraik
munosabatlar
Fanni o‘rganish
sohasi
Fanni o‘rganish kichik sohasi
Kodi
Natural sonlar va ular ustida to‘rt
amal
S1
Burchaklar
G1
S2
Uchburchaklar
G2
Haqiqiy, ratsional va kasr sonlar
S3
Ko‘pburchaklar
G3
Chamalash va yaxlitlash
Aylana va doira
G4
Nisbat va proporsiya
S4
O‘lchov birliklari
G5
Foizlar
S5
Me’yor va tezlik
S6
Geometrik shakllarning tengligi va
o‘xshashligi
G6
Sonli ketma-ketliklar
A1
Pifagor teoremasi va trigonometriya
G7
Algebraik ifodalar va formulalar
A2
Geometrik yasashlar, almashtirishlar va
simmetriya
G8
Tenglama va tengsizliklar
A3
Perimetr va yuzni hisoblash
G9
Funksiya va grafiklar
A4
Hajm va sirt yuzini hisoblash
G10
Geometriya va
o‘lchashlar
Fanni o‘rganish kichik sohasi
Ma’lumotlarni qayta ishlash va tahlil qilish
Statistika va
ehtimollik
Kodi
E1
Diagrammalar
E2
Ehtimollar nazariyasi
E3

14.

Matematik fikrlash
kompetensiyalari
Konkretlashtirish
Umumlashtirish
Taxmin qilish
Asoslash
Ifodalash (tavsiflash)
Guruhlash (tasniflash)
Baholash
Yaratish
(takomillashtirish)
O‘quv maqsadi tavsifi
Kodi
Muayyan matematik mezonlarga javob berishini yoki javob
bermasligini aniqlash uchun bir misol tanlash va tekshirish.
Bir xil matematik mezonlarga javob beradigan ko‘plab
misollarni aniqlash orqali yashirin qonuniyatni aniqlash.
Matematik savollar yoki g‘oyalarni ilgari surish
MFK
MFU
MFT
Matematik g‘oya yoki yechimni asoslash yoki unga qarshi dalil
keltirish orqali isbot taqdim etish.
Biror obyektning matematik xossalarini aniqlash va ifodalash.
MFA
Obyektlarni ularning matematik xossalariga ko‘ra guruhlarga
ajratish.
Matematik g‘oyalar, tasvirlar yoki yechimlarni solishtirib
baholash, ularning afzalliklari va kamchiliklarini aniqlash.
Matematik g‘oyalar yoki tasvirlarni yanada samarali
yondashuv yoki yechimga erishish uchun takomillashtirish.
MFG
MFI
MFB
MFY

15.

Metakognitiv
kompetensiyalar
Muammoni yechish
O‘quv maqsadi tavsifi
Kodi
Hamkorlikda ishlash
Muammoni aniqlash, tahlil qilish, reja tuzish, turli yechimlarni o‘ylab
ko‘rish va eng maqbulini tanlab, uni amalda sinab ko‘rish hamda
takomillashtirish
Fikrini asoslash yoki o‘zgalar fikriga munosabat bildirish uchun mantiqan
asosli va tushunarli dalillarni keltirish
Fikrlarga shubha bilan qarash, sinchiklab o‘rganish va asosli qarorlar
qabul qilish
Tasavvur, fantaziya va yangilik orqali yangi g‘oyalar va o‘zgacha
yechimlar yaratish
Jamoada ishlay olish, o‘zaro fikr almashish va faol tinglash
Tadqiqotchilik ko‘nikmalari
Kuzatish, savollar qo‘yish, tajriba qilish, fikrlash va xulosa chiqarish
TK
Matematik modellashtirish
o‘quv va hayotiy muammolarni matematik bilim va mantiqiy fikrlashdan
foydalanib, matematika tilida ifodalash hamda modelini qurish
Og‘zaki, yozma va noverbal usullar orqali o‘z fikrini ifoda etish va
boshqalarni tushunish
Zamonaviy raqamli texnologiyalarni bilish, ulardan to‘g‘ri va xavfsiz
MM
Fikr (mulohaza) yuritish
Tanqidiy fikrlash
Ijodiy fikrlash (kreativlik)
Muloqot ko‘nikmalari
Raqamli savodxonlik
MY
FY
TF
IF
HI
MK
RS

16.

Fanning o‘quv maqsadlariga misollar
M6.S5.01.
Berilgan miqdorning qismi va foizini topish
M7.A2.04.
Algebraik ifodalarning qiymatini topish va formulalardan foydalanish
M8.G7.05.
Toʻgʻri burchakli uchburchaklarda nomaʼlum tomonlar va burchaklarni topish
uchun trigonometrik nisbatlardan foydalanish
M8.E1.03.
Sonli oraliqlarga guruhlangan sonli ma’lumotlarning o‘rtacha qiymatini topish
M7.S3.01.
Natural sonlarni eng yaqin oʻnlik, yuzlik va mingliklargacha yaxlitlash
M6.G10.02.
Kuboidning berilgan hajmi va asosining yuziga ko‘ra balandligini topish
M9.A3.10.
Hayotiy masalalarni yechishda chiziqli tengsizliklar sistemasidan
foydalanish
Bir bosqichli masalalarni doiraviy diagrammalardagi ma’lumotlardan foydalanib
yechish
M6.E2.02.

17.

Fan o‘quv maqsadlarining rivojlanib borishi (Progression)
5-SINF
M5.S4.07. Ikki miqdorning
nisbatiga doir ikki bosqichda
yechiladigan matnli
masalalarni yechish
M5.S4.05. Berilgan bir miqdor
va nisbatga ko‘ra ikkinchi
miqdorni topish
M5.G9.02. Uchburchakning
yuzini topish
M5.G9.03. Uchburchakning
balandligi va asosi uning
yuziga qanday ta’sir qilishini
aniqlash va bog‘lash
6-SINF
M6.S4.04. Nisbatlar va
kasrlarga doir matnli
masalalarni yechish
7-SINF
8-SINF
9-SINF
M7.S4.02. Nisbat bilan bog‘liq M8.S4.05. Teskari
masalalarni yechish
proporsionallikka doir hayotiy
muammolarni hal qilish
M6.S4.02. Berilgan nisbat va
bir miqdorga ko‘ra ikkinchi
miqdorni topish
M8.S4.04. Teskari
proporsionallik tushunchalarini
anglash
M7.A1.01. Sonli ketmaketlikdagi qonuniyatni
aniqlash;
M6.A3.01. Koeffitsiyentlari
M7.A3.01. Tenglama
natural sonlardan iborat sodda tushunchasini anglash
chiziqli tenglamalarni yechish
M8.A3.07. Tenglamalar
sistemasi va uning yechimi
tushunchalarini tushunish
M6.G9.04. Doira yuzini
M7.G9.01.
chamalab topish
Parallelogrammning perimetri
M6.G9.05. Doira yuzini topish va yuzini hisoblash
M9.A3.01. x2+bx+c=0
ko‘rinishdagi kvadrat
tenglamalarni to‘la kvadrat
ajratish usuli bilan yechish
1
M9.G9.01. S = 2 bc sinA -
formuladan foydalanib
uchburchakning yuzini topish

18.

Amaliy mashg‘ulot
Darslikdan biror mavzuni tanlang.
Shu mavzu bo‘yicha o‘tiladigan
darsning o‘quv maqsadlarni aniqlang.

19.

20. Matematika fanidan o‘quv-uslubiy majmua tarkibi:

1. Darslik
2. Mashq daftari
3. O‘qituvchi uchun uslubiy qo‘llanma
4. Multimedia ilovalari: (ishlab chiqilmoqda)
• i-Darslik,
• Interaktiv ilovalar,
• videodarslar,
• animatsiyalar,
• elektron resurslar

21.

1- AMALIY TOPSHIRIQ (5 minut). .
1. Qo‘lingizdagi yangi darslik, mashq daftari va
o‘qituvchi kitoblarini diqqat bilan qarab chiqing.
2. Uning qaysi jihatlari diqqatingizni tortdi?

22.

Mashq daftari
tuzilishi va
mazmuni

23.

O‘qituvchi
kitobining tuzilishi
va mazmuni

24.

O‘qituvchi
kitobining tuzilishi
va mazmuni

25.

O‘qituvchi
kitobining tuzilishi
va mazmuni

26.

5-6-sinfda
matematika fanini
o‘qitish
metodikasidagi
yangiliklar
2- AQLIY HUJUM (10 minut)
5-6-sinf “AHA! MATEMATIKA” darsliklari bo‘yicha o‘qitish
metodikasida qanday yangiliklarga duch keldingiz?
Bu darsliklar nimasi bilan ajralib turadi?

27.

Darslikning
o‘ziga xos
xususiyatlari
va undan
foydalanish
bo‘yicha
tavsiyalar
Matematikani o‘qitish spiralsimon (qayta-qayta
kengaytirb takrorlash), oddiydan murakkabga
borish xarakteriga ega
Darsga hamma qamrab olinadi
Kiritilayotgan matematik atama va faktlarni
o‘quvchilarning teran tushunishiga qaratilgan
Ta’lim jarayonini muayyan amaliy tajribadan
boshlab abstrakt tushunchalarga tomon boriladi
Ta’lim o‘zlashtiirlga bilim va ko‘nikmalarni hayotiy
vaziyatlarga qo‘llashga, ko‘proq mulohaza
yuritishga qaratilgan
Matematik modellashtirishga alohida e’tibor
qaratilgan

28.

Darslikning
o‘ziga xos
xususiyatlari
va undan
foydalanish
bo‘yicha
tavsiyalar
Hamkorlikda o‘rganish va o‘zaro muloqotga katta
e’tibor berilgan
Matematik nutq to‘g‘ri va aniq shakllantiriladi
O‘quvchilarni eslab qolishga emas, masala
(muammo)ni yechishga o‘rgatilgan
An’anaviy va zamonaviy o‘qitish usullarini
uyg‘unlashtirib olib borilgan
“Kichik o‘quv kashfiyotlar” usuli va “ModdiyRaqamli-Timsolli” o‘quv yondashuvi asosida faol
o‘rganish rag‘batlantirilgan
Ijodiy izlanish ko‘nikmalari shakllantiriladi
Matematika fanini o‘qitishda AKT imkoniyatlaridan
samarali foydalanilgan

29.

Sessiya bo‘yicha
savollaringiz…
Ishtirokingiz uchun rahmat!