Алкендер – қаныпаған көмірсутектер. Алынуы, химиялық қасиеттері және қолданылуы

1. АЛКЕНДЕР – ҚАНЫПАҒАН КӨМІРСУТЕКТЕР. АЛЫНУЫ, ХИМИЯЛЫҚ ҚАСИЕТТЕРІ ЖӘНЕ ҚОЛДАНЫЛУЫ.

2.

АЛКЕНДЕРДІ АЛУ
ТӘСІЛДЕРІ
ӨНЕРКӘСІПТЕ
ЗЕРТХАНАДА
АЛКАНДАР
КРЕКИНГІ
СПИРТТЕР
ДЕГИДРАТАЦИЯСЫ
АЛКАНДАРДЫ
ДЕГИДРИЛЕУ
ДЕГАЛОГЕНДЕУ
ДЕГИДРОГАЛОГЕНДЕУ

3. ӨНЕРКӘСІПТЕ АЛЫНУ ЖОЛДАРЫ

АЛКАНДАР КРЕКИНГІ
АЛКАН → АЛКАН + АЛКЕН
ҰЗЫН КӨМІРТЕК
ТІЗБЕКТІ
КІШІ КӨМІРТЕК
ТІЗБЕКТІ
МЫСАЛ:
t=400-700C
С10Н22
декан
→
C5H12 + C5H10
пентан пентен

4. ӨНЕРКӘСІПТЕ АЛЫНУ ЖОЛДАРЫ

АЛКАНДЫ ДЕГИДРЛЕУ
АЛКАН → АЛКЕН + СУТЕК
МЫСАЛ:
Ni, t=500C
Н3С - СН3 → Н2С = СН2 + Н2
этан
этен
(этилен)

5. ЗЕРТХАНАДА АЛУ ЖОЛДАРЫ

СПИРТТЕРДІҢ ДЕГИДРАТАЦИЯСЫ
СПИРТ → АЛКЕН + СУ
МЫСАЛ:
t≥140C,
Н Н Н2SO4(конц.)
Н-С – С-Н → Н2С = СН2 + Н2О
Н
ОН
этен
(этилен)

6. ЗЕРТХАНАДА АЛУ ЖОЛДАРЫ

ДЕГАЛОГЕНДЕУ
МЫСАЛ:
t
Н2С – СН2 + Zn → Н2С = СН2 + ZnBr2
Br Br
этен
1,2-дибромэтан
(этилен)

7. ЗЕРТХАНАДА АЛУ ЖОЛДАРЫ

ДЕГИДРОГАЛОГЕНДЕУ
МЫСАЛ:
спирттік
H H
ерітінді
Н-С–С-Н+KOH→Н2С=СН2+KCl+H2O
Н Cl
этен
хлорэтан
(этилен)

8. СХЕМЫ РЕАКЦИИ ПРИСОЕДИНЕНИЯ

АЛКЕН
Н Н
Н-С=С-Н
РЕАГЕНТ
ӨНІМ
+ Н2
Н Н
Н-С - С-Н
→
?
Н Н
Н-С=С-Н
+ Br2
→
Н Н
Н-С=С-Н
+ HCl
→
Н Н
Н-С=С-Н
+ H2 O
→
ГИДРЛЕУ
(ТОТЫҚСЫЗДАНУ)
Практикалық
маңыздылығы жоқ
ГАЛОГЕНДЕУ
(БРОМДАУ)
ҚАНЫҚПАҒА
ҚОСЫЛЫСТАРДЫ
АНЫҚТАУДА
(БРОМ
СУЫНЫҢ ТҮССІЗДЕНУІ).
ЕРІТКІШ АЛУДА.
ГИДРОГАЛОГЕНДЕУ
(ГИДРОХЛОРЛАУ)
АНАСТЕЗИЯДА ҚОЛДАНУ
ҮШІН
ХЛОРЭТАНДЫ
АЛУДА,
А/Ш
ХАРАРСЫЗДАНДЫРУДА,
ЕРІТКІШ
РЕТІНДЕ
ҚОЛДАНЫЛАДЫ.
?
Н Н
Н-С - С-Н
?
Раекция және
оның
өнімдерін
қолдану
?
Н Н
Н-С - С-Н
?
РЕАКЦИЯ
ТИПІ
?
Н Н
Н-С - С-Н
ГИДРАТАЦИЯ
ЭТИЛ СПИРТІН АЛУДА
(МЕДИЦИНАДА
ЕРІТКІШ,
СИНТЕТИКАЛЫҚ КАУЧУК
ӨНДІРУДЕ).

9. ПОЛИМЕРИЗАЦИЯ РЕАКЦИЯСЫ

Бірдей
молекулалардың
үлкен
молекулалы заттарға қосылу процесі.
МСЫСАЛ:
n CH2=CH2
этилен
(мономер)
(-CH2-CH2-)n
полиэтилен
(полимер)
n – полимеризация дәрежесі, жақша ішіндегі
буындардың санын көрсетеді.
-CH2-CH2- структурлық буын

10. ТОТЫҒУ РЕАКЦИЯСЫ

АЛКЕНДЕРДІҢ ЖАНУЫ
МЫСАЛ:
2С2Н6 + 7О2
4СО2 + 6Н2О

11. ТОТЫҒУ РЕАКЦИЯСЫ

ЖҰМСАҚ ТОТЫҒУ – калий
перманганатының ерітіндісімен
әрекеттесуі
(Е.Е.Вагнер реакциясы)
Н2С=СН2 + [O] + H2O
H2C - CH2
OH OH
этиленгликоль
(этандиол-1,2)
!
Қанықпаған
көмірсутектердің
байланысқа сапалық реакциясы.
қысқа

12. Этиленнің қолданылуы

Қасиеті
1. Полимеризация
Қолданылуы
полиэтилена, пластмасс
өндірісі
Еріткіштер алу
2. Галогендеу
3. Гидрогалогендеу
А/ш
зарарсыздандырғыштар,
анестизия үшін,
еріткіштер алуда
Мысал

13.

Қасиеті
4. Гидратация
5. KMnO4
Ерітіндісімен
тотығуы
6. Этиленнің
ерекше қасиеті:
Қолданылуы
Этил спиртіналу, еріткіш
ретінде қолданылады,
медицинада анти-септик,
синтетикалық каучук
алуда
Антифриз, тезегіш
сұйықтық алуда,
пластмасса өндіруде
Этилен жемістердің пісуін
тездетеді
Мысал

14. СИНКВЕЙН

1 жол – зат есім (синквейн тақырыбы)
2 жол – екі сын есім
(синквейн тақырыбын ашатын)
3 жол – үш үстеу
(қозғалысты сипаттайды)
4 жол – сөйлем н\е фраза
(тақырыпқа байланысты айтылған)
5 жол – синоним (резюме-сөз)

15.

1.
2.
3.
4.
5.
Этилен
Қанықпаған, активті
Жанады, түссізденеді, қосылады
Этилен – қанықпаған көмірсутектер
өкілі
Алкен