Алкандар. Алкенес. Алкинес

1. Алкандар. Алкенес. Алкинес.

2. Жоспар сипаттамасы

• Алкандардың, алкендердің, алкиндердің
құрылымы.
• Алкандардың, алкендердің, алкиндердің
изомериясы мен номенклатурасы.
• Алкандардың, алкендердің, алкиндердің
физикалық қасиеттері мен өндірісі.
• Алкандардың, алкендердің, алкиндердің
химиялық қасиеттері.
• Алкандарды, алкендерді, алкиндерді
пайдалану.

3. Құрылымы

Алкандар (парафинді
көмірсутектер)
Алкенес (олефинді,
этилен көмірсутектер)
Алқынды (ацетилен
көмірсутектер)
жалпы формула
СnH2n+2
CnH2n
CnH2n-2
алғашқы үш өкілі
Метан CH4
Этан C2H6
Пропан C3H8
Этен (этилен) С2Н4
Пропен (пропилен) С3Н6
Бутен (бутилен) С4Н8
Этин (ацетилен) С2Н2
пропин С3Н4
бутин С4Н6
сыныпты анықтайтын
көміртегі атомдарының
валенттік күйі
I валенттілік күйі
II валенттілік күйі
III валенттілік күйі
көміртегі атомдарының
будандастыру түрі,
сыныпқа тиесілігін
анықтайды
ұзындығы қосылыстар
sp
3
1,54 10 10 м
sp
2
1,33 10 10 м
sp
1,12 10 10 м

4. Изомеризм және номенклатура

алканы
•көміртекті онтогенезі
изомерияның
түрлері
номенклатура
алкены
•көміртекті онтогенезі
•бірнеше қосылым
орны
•Интеркласс
•геометриялық
алкины
•көміртекті онтогенезі
•бірнеше қосылым
орны
•интеркласс

5. Физикалық қасиеттер және өндіріс

Алкандар сызықты
құрылым
Алкен сызықты құрылым
Алкиндер сызықты
құрылым
СН4 – С4Н10
С2Н4 - С4Н8
С2Н2 - С4Н6
түссіз және иіссіз
түссіз және иіссіз
С5Н12 – С17Н36
С5Н10 – С16Н32
түссіз, бензиннің тән иісі
бар
түссіз (алкандарға
қарағанда төменгі қайнау
нүктелері)
С18Н38 - …
С17Н34 - …
С17Н32 - …
қатты
ақ түс, жанасудан жанасу
(алкандарға қарағанда
төмен балқыту
нүктелері)
(балқу температурасы
алкандар мен
алкендерден жоғары)
судағы ерігіштігі
іс жүзінде ерімейтін
ерімейтін
алкандар мен
алкендерден жақсы
жиынтық жай
газдар
сұйықтықтар
қабылдау
өнеркәсіпте
табиғи шикізаттан
алкандардың жарылуы
қанықпаған көмірсутектерді
гидрогенизациялау зертханада
Вирц реакциясы
нақты
өнеркәсіпте
•алкандардың жарылуы
•HC шектеуінің
дегидрогенациясы
в лаборатории
•галоалкандардың
дегидрофалогенизациясы
алкогольді сусыздандыру
С5Н8 – С16Н30
(қайнау температурасы
алкандар мен
алкендерден жоғары)
өнеркәсіпте
Ерекше
в лаборатории
•дегидрогалогенирование
дигалогеналканов

6. Химиялық қасиеттері

реакциялар
ауыстыру
алкандар
алкен
алкиндер
галогенизация
нитрлеу
қосылу
гидрирование
гидрирование
галогенизация
галогенизация
гидрологендеу
гидрологендеу
ылғалдылық
ылғалдылық
бөлшектеу
жану
дегидрирование

7. Қолданба

алкандар
алкен
алкиндер
отын
дизельдік және турбогендік
қозғалтқыштарға арналған отын
майлайтын май базасы
синтетикалық майлар шығаратын
шикізат
органикалық заттар мен
материалдарды өндіруге арналған
шикізат
органикалық заттар мен
материалдарды өндіруге арналған
шикізат: альдегидтер, кетондар,
еріткіштер
(тетрахалогенетаналар),
синтетикалық каучук,
поливинилхлорид және басқа
полимерлерді өндіруге арналған
бастапқы материалдар
Метан - сутегінің көзі:
аммиак синтезі
көмірсутектерді, спирттерді,
альдегидтерді және т.б.
өнеркәсіптік синтездеу үшін
пайдаланылатын синтез газын
өндіру.
Этилен этанол, этиленгликоль,
дихлорэтан, полиэтиленді
өндіруге арналған шикізат болып
табылады.
Пропен, глицерин, ацетон,
изопропанол, еріткіштер,
полипропилен
Ацетилен - жанудың өте жоғары
температурасы бар ең бағалы
отын.
Ацетилен этилацетатты, сірке
қышқылын, этанолды, этанолды,
хлоропренді резеңке, ПВА желімін
және т.б. шығарады.